 |
| Werni / pixabay |
Το κράτος της Ελβετίας είναι ως επί το πλείστον γνωστό για το υψηλό βιοτικό του επίπεδο και το ισχυρό τραπεζικό του σύστημα. Ανέκαθεν βρισκόταν στις κορυφαίες θέσεις όσον αφορά τις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη οικονομικής ελευθερίας, γεγονός καθόλου τυχαίο αν αναλογιστούμε την ποιότητα της πολιτειακής του οργάνωσης. Φέτος λοιπόν, το έτος 2019, η Ελβετία αναγνωρίστηκε ως η χώρα με τον υψηλότερο δείκτη οικονομικής ελευθερίας. Σε αντιδιαστολή, η χώρα μας τα τελευταία χρόνια κατατάσσεται μεταξύ της 100ής και 120ης θέσης.
Μαργέλης Κωνσταντίνος
Να σημειώσουμε ότι για τον σχηματισμό του δείκτη λαμβάνονται υπόψη αρκετοί παράγοντες όπως α) το κατά πόσο το κράτος διευκολύνει ή περιορίζει την ιδιωτική πρωτοβουλία, β) την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης και τον βαθμό ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, γ) την αποτελεσματικότητα στην προστασία των προσώπων και της ιδιοκτησίας από επιθέσεις τρίτων, δ) το πόσο ισχυρό είναι το νόμισμα της χώρας, ε) το μέγεθος της ελευθερίας στο εξωτερικό εμπόριο, στ) το ρυθμιστικό καθεστώς στην τραπεζική πίστη, στα εργασιακά και στην επιχειρηματικότητα, και ζ) τους κανονισμούς, τις ρυθμίσεις και τις απαγορεύσεις σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά. Αυτό που ευρέως αγνοείται είναι ότι το πολίτευμά της διαθέτει στοιχεία άμεσης δημοκρατίας προσαρμοσμένα με απόλυτη επιτυχία σε ένα αντιπροσωπευτικό κοινοβουλευτικό σύστημα.
Πρωτεύουσα της χώρας είναι η Βέρνη με περίπου 135 χιλιάδες κατοίκους, ενώ πολυπληθέστερη πόλη είναι η Ζυρίχη με 1,5 περίπου εκατομμύρια κατοίκους και ακολουθούν η Γενεύη με 200 χιλιάδες, έπειτα η Βασιλεία με 170 χιλιάδες και κατόπιν η Λωζάννη με 140 χιλιάδες κατοίκους. Παρατηρούμε δηλαδή, ότι η πρωτεύουσα είναι η πέμπτη σε μέγεθος πληθυσμού πόλη του ελβετικού κράτους. Γενικότερα, ο πληθυσμός των περίπου 8,5 εκατομμυρίων κατοίκων είναι κατανεμημένος σχετικά ομοιόμορφα σε όλη την ελβετική επικράτεια, χαρακτηριστικό το οποίο φαίνεται ότι αποτελεί το «μυστικό» της υψηλής ποιότητας ζωής στη χώρα. Το εμπόριο, η βιομηχανία, ο τουρισμός και η κτηνοτροφία είναι οι τομείς οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί σε σημαντικό βαθμό. Όσον αφορά το μέγεθος των εξαγωγών η Ελβετία κατατάσσεται στην δωδέκατη θέση παγκοσμίως, παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει επαφή με θαλάσσιο χώρο και παρόλο το μικρό σε έκταση μέγεθός της. Ονομαστή είναι επίσης, η φήμη των παραγόμενων προϊόντων της που στο μυαλό όλων συνδέεται αμέσως με την υψηλή ποιότητα και αξία. Ως λογικό επακόλουθο του εξαιρετικού οικονομικού επιπέδου το νόμισμά της, το Ελβετικό φράγκο, είναι ένα από τα ισχυρότερα νομίσματα παγκοσμίως.
Το πολιτειακό σύστημα στο οποίο έχει βασιστεί η Ελβετία είναι σύνθετο. Η χώρα απαρτίζεται από 26 ομόσπονδα κρατίδια, τα καντόνια, τα οποία συγκροτούν ένα ομοσπονδιακό κράτος. Κάθε καντόνι έχει τη δική του κυβέρνηση, καθώς και σημαντική διοικητική και οικονομική αυτονομία. Οι αντιπρόσωποι των καντονιών απαρτίζουν το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο το οποίο ασκεί την εκτελεστική εξουσία της χώρας. Η δε νομοθετική εξουσία συγκροτείται από δύο ειδών κοινοβούλια. Το ένα είναι το Συμβούλιο των Κρατών αποτελούμενο από 46 μέλη-αντιπροσώπους των καντονιών, και το δεύτερο είναι το κοινό Κοινοβούλιο το οποίο αποτελείται από 200 βουλευτές οι οποίοι εκλέγονται με το σύστημα της απλής αναλογικής και σε συνάρτηση με τον πληθυσμό κάθε καντονιού. Αυτά τα δύο σώματα μπορούν να συνεδριάζουν μαζί, σχηματίζοντας στην περίπτωση αυτή την λεγόμενη Ομοσπονδιακή Συνέλευση.
Το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο (οι αντιπρόσωποι των καντονιών) διορίζει και ελέγχει την Ομοσπονδιακή Διοίκηση (το αντίστοιχο δικό μας Υπουργικό Συμβούλιο), που συγκροτείται από επτά μέλη (οι αντίστοιχοι δικοί μας υπουργοί) τα οποία και εκλέγονται από την Ομοσπονδιακή Συνέλευση (από την κοινή συνέλευση των δύο κοινοβουλίων). Επίσης, η Ομοσπονδιακή Συνέλευση εκλέγει τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας (ο αντίστοιχος δικός μας Πρωθυπουργός) εκ των επτά μελών του Συμβουλίου (Υπουργούς), εκ περιτροπής και για θητεία ενός μόνο έτους. Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας (Πρωθυπουργός) διευθύνει την κυβέρνηση, αλλά δεν εγκαταλείπει το υπουργείο του και δεν του αποδίδονται επιπρόσθετες εξουσίες. Αξίζει να αναφερθεί ότι εδώ και δεκαετίες η ομοσπονδιακή κυβέρνηση σχηματίζεται από τη συμμαχία των τεσσάρων μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων. Το κάθε πολιτικό κόμμα διαθέτει τόσα μέλη (υπουργούς) στο Συμβούλιο (Κυβέρνηση), όσα περίπου αναλογούν στην εκλογική του δύναμη και στους αντιπροσώπους του στο Κοινοβούλιο. Ο αριθμός των μελών (υπουργών) του Συμβουλίου (Κυβέρνησης) είναι θεσμικά οριοθετημένος, όπως και το αντικείμενο εργασιών του καθενός.
Στο Κοινοβούλιο συζητιούνται και ψηφίζονται οι νόμοι της χώρας. Η διαφορά με τις υπόλοιπες αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες βρίσκεται στο γεγονός ότι οι πολίτες διαθέτουν το δικαίωμα να αμφισβητήσουν οποιοδήποτε νόμο με το να τον θέσουν σε δημοψήφισμα, αρκεί να συγκεντρωθούν 50.000 υπογραφές πολιτών με δικαίωμα ψήφου μέσα σε 100 ημέρες από την δημοσίευση του νόμου. Το αποτέλεσμα κάθε δημοψηφίσματος είναι δεσμευτικό για την κυβέρνηση. Σαν συνέπεια της δυνατότητας αμφισβήτησης εκ μέρους των πολιτών οι νόμοι που ψηφίζονται από το Κοινοβούλιο έχουν υποστεί ιδιαίτερη επεξεργασία και παρουσιάζουν υψηλό επίπεδο συνταγματικότητας. Επιπλέον, το σύνταγμα της χώρας δίνει τη δυνατότητα στους Ελβετούς να προτείνουν οι ίδιοι οποιαδήποτε συνταγματική αναθεώρηση ή νέο νόμο επιθυμούν. Η ενεργοποίηση της πρότασης λαμβάνει χώρα με τη συγκέντρωση 100.000 υπογραφών πολιτών με δικαίωμα ψήφου μέσα σε 18 μήνες, οπότε και τίθεται υποχρεωτικά σε δημοψήφισμα. Το αποτέλεσμα είναι και πάλι δεσμευτικό. Όσον αφορά τυχόν μετατροπές στο Σύνταγμα αλλά και σε ότι αφορά ενδεχόμενο εισόδου της χώρας σε διεθνείς οργανισμούς, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να διεξάγει δημοψήφισμα. Για αυτές τις συγκεκριμένες περιπτώσεις απαιτείται η πρόταση να γίνει αποδεκτή τόσο από τους πολίτες μέσω του δημοψηφίσματος, όσο και από την πλειοψηφία των αντιπροσώπων των Καντονιών. Χρειάζεται δηλαδή, για την εφαρμογή της η λεγόμενη «διπλή πλειοψηφία».
Ενδεικτικά, το 2018 τέθηκαν προς ψηφοφορία δέκα ζητήματα, δύο τον Μάρτιο, δύο τον Ιούνιο, τρία το Σεπτέμβριο και τρία το Νοέμβριο, ενώ το 2017 διεξήχθησαν δημοψηφίσματα τον Φεβρουάριο, τον Μάιο και τον Σεπτέμβριο για επτά συνολικά ζητήματα. Επιγραμματικά τα θέματα που τέθηκαν το 2018 για ψηφοφορία προς τους πολίτες ήταν: α) Δημοσιονομικός κανονισμός 2021, β) Κατάργηση ραδιοτηλεοπτικών τελών, γ) Πρωτοβουλία κρατικής χρηματοδότησης, δ) Ομοσπονδιακός νόμος για τα τυχερά παιχνίδια, ε) Πρωτοβουλία για ποδηλατοδρόμους, στ) Πρωτοβουλία για τρόφιμα, ζ) Γεωργική πολιτική, η) Να επιδοτούνται οι αγρότες για την αποκεράτωση των ζώων τους, θ) Να υπερισχύει το Ελβετικό σύνταγμα του Διεθνούς δικαίου, ι) Να επιτραπεί στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες να χρησιμοποιούν ιδιωτικούς αστυνομικούς.
Μία ακόμα σημαντική πρωτοτυπία αποτελεί το γεγονός ότι κατά την διεξαγωγή των εκλογών εκτός από την επιλογή του ψηφοδελτίου της αρεσκείας τους οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να προσθέσουν γραπτώς σε οποιοδήποτε ψηφοδέλτιο το όνομα ενός προσώπου που θα ήθελαν να εκλεγεί αλλά δεν υπάρχει σε ψηφοδέλτιο, είτε υπάρχει σε ένα ψηφοδέλτιο ενός άλλου πολιτικού σχηματισμού. Όσοι εκλέγονται βουλευτές εισπράττουν ως αμοιβή ένα σχετικά μικρό χρηματικό ποσό, αφού δεν θεωρείται ότι ασκούν μία κύρια απασχόληση. Έτσι, τους επιτρέπεται να ασχοληθούν ταυτόχρονα με όποιο επάγγελμα επιθυμούν ώστε να μπορούν να συντηρηθούν.
Σε επίπεδο καντονιών αλλά και κοινοτήτων η λειτουργία και η διοίκηση έχει όμοια χαρακτηριστικά με αυτά που ισχύουν σε επίπεδο ομοσπονδιακού κράτους, προσαρμοσμένα βέβαια σε μικρότερα χωροταξικά και πληθυσμιακά μεγέθη. Οι δυνατότητες συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις σε τοπικό επίπεδο είναι οι ίδιες με αυτές στο επίπεδο της χώρας. Επιπρόσθετα κάθε καντόνι έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει τους δικούς του κανόνες όσον αφορά τη διενέργεια των τοπικών δημοψηφισμάτων και γενικότερα διαθέτει αρκετή διοικητική και οικονομική αυτονομία. Στις δε μικρές κοινότητες λόγω μεγέθους πληθυσμού, συνήθως δεν χρειάζεται να υφίσταται κάποιο συμβούλιο εκπροσώπων και οι αποφάσεις λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της συγκέντρωσης όλων των πολιτών.
Στην εδραίωση του Ελβετικού κράτος πρωταγωνίστησε ένας Έλληνας, ο Ιωάννης Καποδίστριας. Οι Ελβετοί τον τίμησαν το 1816 αποδίδοντάς του τον τίτλο του πρώτου επίτιμου πολίτη στα καντόνια της Γενεύης και του Βω. Μετέπειτα, τον ανακήρυξαν εθνικό τους ήρωα και κάθε χρόνο την ημέρα της εθνικής τους εορτής καταθέτουν στεφάνι στη μνήμη του. Τελευταία πράξη ένδειξης τιμής προς το πρόσωπό του έλαβε χώρα το 2009 με τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στην πόλη της Λωζάννης παρουσία του τότε Ρώσου Υπουργού των Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και της Ελβετίδας ομολόγου του Μισελίν Καλμυρέϊ. Ο Καποδίστριας μελέτησε τις ιδιαιτερότητες του ελβετικού λαού και εμπνεύστηκε τη δημιουργία των καντονιών, του ομοσπονδιακού δηλαδή χαρακτήρα του κράτους, ενώ συνέδραμε στην οικοδόμηση του Ελβετικού Συντάγματος και στην ανακήρυξη της διεθνούς ουδετερότητας της Ελβετίας. Ο Charles Pictet de Rochemont επικεφαλής της Ελβετίας στη Διάσκεψη των Παρισίων του 1814 και του Συνεδρίου της Βιέννης του 1815 είχε δηλώσει για τον Καποδίστρια: «… χωρίς αυτόν η Ελβετία θα είχε εξ ολοκλήρου ανατραπεί … Αν περάσει ποτέ από την Γενεύη κτυπήσατε όλους τους κώδωνας των εκκλησιών και χαιρετίσατε την άφιξή του δια του κεραυνού του πυροβολικού μας.»
Το επιστέγασμα του ελβετικού πολιτειακού συστήματος έγκειται στο γεγονός ότι η εκάστοτε κεντρική κυβέρνηση ή τοπική αρχή εξαναγκάζεται να δείχνει ιδιαίτερη προσοχή στο περιεχόμενο των νόμων και στις εν γένει αποφάσεις της, ώστε να μην χάνεται η αξιοπιστία της από τυχόν συνεχείς διεξαγωγές δημοψηφισμάτων τα οποία θα τις αναιρούν. Παράλληλα, οι πολίτες είναι πιο ενεργοί στην ενασχόλησή τους με τα κοινά, αφού έχουν τη δυνατότητα όχι απλά να επηρεάζουν αλλά να καθορίζουν την τύχη οποιουδήποτε ζητήματος σε τοπικό ή κρατικό επίπεδο. Επίσης, μέσα από τη συμμετοχή τους στην διαδικασία λήψης αποφάσεων και συνάμα παρουσίασης προτάσεων, συναισθάνονται το μέγεθος της ευθύνης τους απέναντι στην αντιμετώπιση κάθε ζητήματος και έτσι αποκτούν μία ώριμη πολιτική κουλτούρα.
Στη πατρίδα μας όμως, διαθέτουμε ένα σφιχτό πρωθυπουργικοκεντρικό πολιτικό σύστημα και δυστυχώς, δεν έχει διατυπωθεί καμία σκέψη από τα εκάστοτε γνωστά πολιτικά κόμματα για την εξέταση έστω του ενδεχόμενου σύνταξης μίας μελέτης που θα οδηγούσε σε μία αποκέντρωση ενός μέρους των εξουσιών. Για παράδειγμα καμία πρόταση δεν έχει ακουστεί για την ανεξαρτητοποίηση της διαδικασίας ανάδειξης των ανώτατων δικαστών, καθώς και των ηγεσιών των ενόπλων δυνάμεων, της αστυνομίας, της πυροσβεστικής και του λιμενικού, μέσα από εσωτερικές ακομμάτιστες εκλογικές διαδικασίες. Η διοικητική αυτονομία των ασφαλιστικών οργανισμών και η εκλογή της ηγεσίας τους από τους ίδιους τους ασφαλισμένους θα αποτελούσε άλλο ένα πεδίο απεξάρτησης από την κεντρική εξουσία. Επίσης, μία χωροταξική αναδιάρθρωση του ελληνικού πληθυσμού στηριζόμενη ίσως και στη μεταφορά της πρωτεύουσας θα υποστήριζε μία διαδικασία διοικητικής και οικονομικής αποκέντρωσης. Τα βαρύγδουπα αυτοαποκαλούμενα ριζοσπαστικά κόμματα του αυτοεπονομαζόμενου δημοκρατικού τόξου και οι αυτοδιαφημιζόμενες φιλελεύθερες πολιτικές παρατάξεις δεν έχουν διατυπώσει παρόμοιες προτάσεις. Αντίθετα, συνεχίζουν να υποστηρίζουν ένα συγκεντρωτικό Αθηνοκεντρικό κράτος και μία αρρωστημένη αστικοποίηση η οποία διαχέεται ακόμα και στις περιοχές της επαρχιακής Ελλάδας, όπου ο πληθυσμός φεύγει από τα χωριά προς τις πρωτεύουσες των νομών. Επιπλέον, σιγοντάρουν με έντεχνο τρόπο την απαλοιφή κάθε δυνατότητας συμμετοχής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων ή της δυνατότητας ελέγχου των αποφάσεων από τους πολίτες. Μήπως να είναι αυτός ο λόγος που δεν λαμβάνεται καμία πρωτοβουλία να μελετηθεί αν και με πιο τρόπο θα μπορούσε να καταστεί εφικτή η προσαρμογή κάποιων στοιχείων του ελβετικού δημοκρατικού πολιτεύματος στη χώρα μας, λαμβάνοντας βέβαια υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πατρίδας μας και των Ελλήνων;
Πρωτεύουσα της χώρας είναι η Βέρνη με περίπου 135 χιλιάδες κατοίκους, ενώ πολυπληθέστερη πόλη είναι η Ζυρίχη με 1,5 περίπου εκατομμύρια κατοίκους και ακολουθούν η Γενεύη με 200 χιλιάδες, έπειτα η Βασιλεία με 170 χιλιάδες και κατόπιν η Λωζάννη με 140 χιλιάδες κατοίκους. Παρατηρούμε δηλαδή, ότι η πρωτεύουσα είναι η πέμπτη σε μέγεθος πληθυσμού πόλη του ελβετικού κράτους. Γενικότερα, ο πληθυσμός των περίπου 8,5 εκατομμυρίων κατοίκων είναι κατανεμημένος σχετικά ομοιόμορφα σε όλη την ελβετική επικράτεια, χαρακτηριστικό το οποίο φαίνεται ότι αποτελεί το «μυστικό» της υψηλής ποιότητας ζωής στη χώρα. Το εμπόριο, η βιομηχανία, ο τουρισμός και η κτηνοτροφία είναι οι τομείς οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί σε σημαντικό βαθμό. Όσον αφορά το μέγεθος των εξαγωγών η Ελβετία κατατάσσεται στην δωδέκατη θέση παγκοσμίως, παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει επαφή με θαλάσσιο χώρο και παρόλο το μικρό σε έκταση μέγεθός της. Ονομαστή είναι επίσης, η φήμη των παραγόμενων προϊόντων της που στο μυαλό όλων συνδέεται αμέσως με την υψηλή ποιότητα και αξία. Ως λογικό επακόλουθο του εξαιρετικού οικονομικού επιπέδου το νόμισμά της, το Ελβετικό φράγκο, είναι ένα από τα ισχυρότερα νομίσματα παγκοσμίως.
Το πολιτειακό σύστημα στο οποίο έχει βασιστεί η Ελβετία είναι σύνθετο. Η χώρα απαρτίζεται από 26 ομόσπονδα κρατίδια, τα καντόνια, τα οποία συγκροτούν ένα ομοσπονδιακό κράτος. Κάθε καντόνι έχει τη δική του κυβέρνηση, καθώς και σημαντική διοικητική και οικονομική αυτονομία. Οι αντιπρόσωποι των καντονιών απαρτίζουν το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο το οποίο ασκεί την εκτελεστική εξουσία της χώρας. Η δε νομοθετική εξουσία συγκροτείται από δύο ειδών κοινοβούλια. Το ένα είναι το Συμβούλιο των Κρατών αποτελούμενο από 46 μέλη-αντιπροσώπους των καντονιών, και το δεύτερο είναι το κοινό Κοινοβούλιο το οποίο αποτελείται από 200 βουλευτές οι οποίοι εκλέγονται με το σύστημα της απλής αναλογικής και σε συνάρτηση με τον πληθυσμό κάθε καντονιού. Αυτά τα δύο σώματα μπορούν να συνεδριάζουν μαζί, σχηματίζοντας στην περίπτωση αυτή την λεγόμενη Ομοσπονδιακή Συνέλευση.
Το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο (οι αντιπρόσωποι των καντονιών) διορίζει και ελέγχει την Ομοσπονδιακή Διοίκηση (το αντίστοιχο δικό μας Υπουργικό Συμβούλιο), που συγκροτείται από επτά μέλη (οι αντίστοιχοι δικοί μας υπουργοί) τα οποία και εκλέγονται από την Ομοσπονδιακή Συνέλευση (από την κοινή συνέλευση των δύο κοινοβουλίων). Επίσης, η Ομοσπονδιακή Συνέλευση εκλέγει τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας (ο αντίστοιχος δικός μας Πρωθυπουργός) εκ των επτά μελών του Συμβουλίου (Υπουργούς), εκ περιτροπής και για θητεία ενός μόνο έτους. Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας (Πρωθυπουργός) διευθύνει την κυβέρνηση, αλλά δεν εγκαταλείπει το υπουργείο του και δεν του αποδίδονται επιπρόσθετες εξουσίες. Αξίζει να αναφερθεί ότι εδώ και δεκαετίες η ομοσπονδιακή κυβέρνηση σχηματίζεται από τη συμμαχία των τεσσάρων μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων. Το κάθε πολιτικό κόμμα διαθέτει τόσα μέλη (υπουργούς) στο Συμβούλιο (Κυβέρνηση), όσα περίπου αναλογούν στην εκλογική του δύναμη και στους αντιπροσώπους του στο Κοινοβούλιο. Ο αριθμός των μελών (υπουργών) του Συμβουλίου (Κυβέρνησης) είναι θεσμικά οριοθετημένος, όπως και το αντικείμενο εργασιών του καθενός.
Στο Κοινοβούλιο συζητιούνται και ψηφίζονται οι νόμοι της χώρας. Η διαφορά με τις υπόλοιπες αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες βρίσκεται στο γεγονός ότι οι πολίτες διαθέτουν το δικαίωμα να αμφισβητήσουν οποιοδήποτε νόμο με το να τον θέσουν σε δημοψήφισμα, αρκεί να συγκεντρωθούν 50.000 υπογραφές πολιτών με δικαίωμα ψήφου μέσα σε 100 ημέρες από την δημοσίευση του νόμου. Το αποτέλεσμα κάθε δημοψηφίσματος είναι δεσμευτικό για την κυβέρνηση. Σαν συνέπεια της δυνατότητας αμφισβήτησης εκ μέρους των πολιτών οι νόμοι που ψηφίζονται από το Κοινοβούλιο έχουν υποστεί ιδιαίτερη επεξεργασία και παρουσιάζουν υψηλό επίπεδο συνταγματικότητας. Επιπλέον, το σύνταγμα της χώρας δίνει τη δυνατότητα στους Ελβετούς να προτείνουν οι ίδιοι οποιαδήποτε συνταγματική αναθεώρηση ή νέο νόμο επιθυμούν. Η ενεργοποίηση της πρότασης λαμβάνει χώρα με τη συγκέντρωση 100.000 υπογραφών πολιτών με δικαίωμα ψήφου μέσα σε 18 μήνες, οπότε και τίθεται υποχρεωτικά σε δημοψήφισμα. Το αποτέλεσμα είναι και πάλι δεσμευτικό. Όσον αφορά τυχόν μετατροπές στο Σύνταγμα αλλά και σε ότι αφορά ενδεχόμενο εισόδου της χώρας σε διεθνείς οργανισμούς, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να διεξάγει δημοψήφισμα. Για αυτές τις συγκεκριμένες περιπτώσεις απαιτείται η πρόταση να γίνει αποδεκτή τόσο από τους πολίτες μέσω του δημοψηφίσματος, όσο και από την πλειοψηφία των αντιπροσώπων των Καντονιών. Χρειάζεται δηλαδή, για την εφαρμογή της η λεγόμενη «διπλή πλειοψηφία».
Ενδεικτικά, το 2018 τέθηκαν προς ψηφοφορία δέκα ζητήματα, δύο τον Μάρτιο, δύο τον Ιούνιο, τρία το Σεπτέμβριο και τρία το Νοέμβριο, ενώ το 2017 διεξήχθησαν δημοψηφίσματα τον Φεβρουάριο, τον Μάιο και τον Σεπτέμβριο για επτά συνολικά ζητήματα. Επιγραμματικά τα θέματα που τέθηκαν το 2018 για ψηφοφορία προς τους πολίτες ήταν: α) Δημοσιονομικός κανονισμός 2021, β) Κατάργηση ραδιοτηλεοπτικών τελών, γ) Πρωτοβουλία κρατικής χρηματοδότησης, δ) Ομοσπονδιακός νόμος για τα τυχερά παιχνίδια, ε) Πρωτοβουλία για ποδηλατοδρόμους, στ) Πρωτοβουλία για τρόφιμα, ζ) Γεωργική πολιτική, η) Να επιδοτούνται οι αγρότες για την αποκεράτωση των ζώων τους, θ) Να υπερισχύει το Ελβετικό σύνταγμα του Διεθνούς δικαίου, ι) Να επιτραπεί στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες να χρησιμοποιούν ιδιωτικούς αστυνομικούς.
Μία ακόμα σημαντική πρωτοτυπία αποτελεί το γεγονός ότι κατά την διεξαγωγή των εκλογών εκτός από την επιλογή του ψηφοδελτίου της αρεσκείας τους οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να προσθέσουν γραπτώς σε οποιοδήποτε ψηφοδέλτιο το όνομα ενός προσώπου που θα ήθελαν να εκλεγεί αλλά δεν υπάρχει σε ψηφοδέλτιο, είτε υπάρχει σε ένα ψηφοδέλτιο ενός άλλου πολιτικού σχηματισμού. Όσοι εκλέγονται βουλευτές εισπράττουν ως αμοιβή ένα σχετικά μικρό χρηματικό ποσό, αφού δεν θεωρείται ότι ασκούν μία κύρια απασχόληση. Έτσι, τους επιτρέπεται να ασχοληθούν ταυτόχρονα με όποιο επάγγελμα επιθυμούν ώστε να μπορούν να συντηρηθούν.
Σε επίπεδο καντονιών αλλά και κοινοτήτων η λειτουργία και η διοίκηση έχει όμοια χαρακτηριστικά με αυτά που ισχύουν σε επίπεδο ομοσπονδιακού κράτους, προσαρμοσμένα βέβαια σε μικρότερα χωροταξικά και πληθυσμιακά μεγέθη. Οι δυνατότητες συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις σε τοπικό επίπεδο είναι οι ίδιες με αυτές στο επίπεδο της χώρας. Επιπρόσθετα κάθε καντόνι έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει τους δικούς του κανόνες όσον αφορά τη διενέργεια των τοπικών δημοψηφισμάτων και γενικότερα διαθέτει αρκετή διοικητική και οικονομική αυτονομία. Στις δε μικρές κοινότητες λόγω μεγέθους πληθυσμού, συνήθως δεν χρειάζεται να υφίσταται κάποιο συμβούλιο εκπροσώπων και οι αποφάσεις λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της συγκέντρωσης όλων των πολιτών.
Στην εδραίωση του Ελβετικού κράτος πρωταγωνίστησε ένας Έλληνας, ο Ιωάννης Καποδίστριας. Οι Ελβετοί τον τίμησαν το 1816 αποδίδοντάς του τον τίτλο του πρώτου επίτιμου πολίτη στα καντόνια της Γενεύης και του Βω. Μετέπειτα, τον ανακήρυξαν εθνικό τους ήρωα και κάθε χρόνο την ημέρα της εθνικής τους εορτής καταθέτουν στεφάνι στη μνήμη του. Τελευταία πράξη ένδειξης τιμής προς το πρόσωπό του έλαβε χώρα το 2009 με τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στην πόλη της Λωζάννης παρουσία του τότε Ρώσου Υπουργού των Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και της Ελβετίδας ομολόγου του Μισελίν Καλμυρέϊ. Ο Καποδίστριας μελέτησε τις ιδιαιτερότητες του ελβετικού λαού και εμπνεύστηκε τη δημιουργία των καντονιών, του ομοσπονδιακού δηλαδή χαρακτήρα του κράτους, ενώ συνέδραμε στην οικοδόμηση του Ελβετικού Συντάγματος και στην ανακήρυξη της διεθνούς ουδετερότητας της Ελβετίας. Ο Charles Pictet de Rochemont επικεφαλής της Ελβετίας στη Διάσκεψη των Παρισίων του 1814 και του Συνεδρίου της Βιέννης του 1815 είχε δηλώσει για τον Καποδίστρια: «… χωρίς αυτόν η Ελβετία θα είχε εξ ολοκλήρου ανατραπεί … Αν περάσει ποτέ από την Γενεύη κτυπήσατε όλους τους κώδωνας των εκκλησιών και χαιρετίσατε την άφιξή του δια του κεραυνού του πυροβολικού μας.»
Το επιστέγασμα του ελβετικού πολιτειακού συστήματος έγκειται στο γεγονός ότι η εκάστοτε κεντρική κυβέρνηση ή τοπική αρχή εξαναγκάζεται να δείχνει ιδιαίτερη προσοχή στο περιεχόμενο των νόμων και στις εν γένει αποφάσεις της, ώστε να μην χάνεται η αξιοπιστία της από τυχόν συνεχείς διεξαγωγές δημοψηφισμάτων τα οποία θα τις αναιρούν. Παράλληλα, οι πολίτες είναι πιο ενεργοί στην ενασχόλησή τους με τα κοινά, αφού έχουν τη δυνατότητα όχι απλά να επηρεάζουν αλλά να καθορίζουν την τύχη οποιουδήποτε ζητήματος σε τοπικό ή κρατικό επίπεδο. Επίσης, μέσα από τη συμμετοχή τους στην διαδικασία λήψης αποφάσεων και συνάμα παρουσίασης προτάσεων, συναισθάνονται το μέγεθος της ευθύνης τους απέναντι στην αντιμετώπιση κάθε ζητήματος και έτσι αποκτούν μία ώριμη πολιτική κουλτούρα.
Στη πατρίδα μας όμως, διαθέτουμε ένα σφιχτό πρωθυπουργικοκεντρικό πολιτικό σύστημα και δυστυχώς, δεν έχει διατυπωθεί καμία σκέψη από τα εκάστοτε γνωστά πολιτικά κόμματα για την εξέταση έστω του ενδεχόμενου σύνταξης μίας μελέτης που θα οδηγούσε σε μία αποκέντρωση ενός μέρους των εξουσιών. Για παράδειγμα καμία πρόταση δεν έχει ακουστεί για την ανεξαρτητοποίηση της διαδικασίας ανάδειξης των ανώτατων δικαστών, καθώς και των ηγεσιών των ενόπλων δυνάμεων, της αστυνομίας, της πυροσβεστικής και του λιμενικού, μέσα από εσωτερικές ακομμάτιστες εκλογικές διαδικασίες. Η διοικητική αυτονομία των ασφαλιστικών οργανισμών και η εκλογή της ηγεσίας τους από τους ίδιους τους ασφαλισμένους θα αποτελούσε άλλο ένα πεδίο απεξάρτησης από την κεντρική εξουσία. Επίσης, μία χωροταξική αναδιάρθρωση του ελληνικού πληθυσμού στηριζόμενη ίσως και στη μεταφορά της πρωτεύουσας θα υποστήριζε μία διαδικασία διοικητικής και οικονομικής αποκέντρωσης. Τα βαρύγδουπα αυτοαποκαλούμενα ριζοσπαστικά κόμματα του αυτοεπονομαζόμενου δημοκρατικού τόξου και οι αυτοδιαφημιζόμενες φιλελεύθερες πολιτικές παρατάξεις δεν έχουν διατυπώσει παρόμοιες προτάσεις. Αντίθετα, συνεχίζουν να υποστηρίζουν ένα συγκεντρωτικό Αθηνοκεντρικό κράτος και μία αρρωστημένη αστικοποίηση η οποία διαχέεται ακόμα και στις περιοχές της επαρχιακής Ελλάδας, όπου ο πληθυσμός φεύγει από τα χωριά προς τις πρωτεύουσες των νομών. Επιπλέον, σιγοντάρουν με έντεχνο τρόπο την απαλοιφή κάθε δυνατότητας συμμετοχής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων ή της δυνατότητας ελέγχου των αποφάσεων από τους πολίτες. Μήπως να είναι αυτός ο λόγος που δεν λαμβάνεται καμία πρωτοβουλία να μελετηθεί αν και με πιο τρόπο θα μπορούσε να καταστεί εφικτή η προσαρμογή κάποιων στοιχείων του ελβετικού δημοκρατικού πολιτεύματος στη χώρα μας, λαμβάνοντας βέβαια υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πατρίδας μας και των Ελλήνων;