 |
| Frantisek_Krejci / pixabay |
Όμως, ο «κανόνας» ότι οι συντάξεις πληρώνονται από τις εισφορές των τωρινών εργαζομένων και η θεώρηση πως η βιωσιμότητα των ταμείων σχετίζεται με την αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους, αποτελούν μία πλάνη. Η οποία εσκεμμένα ή μη, αποκρύπτει τεχνηέντως πως τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν μετατραπεί σε επενδυτικά «αεροπλανάκια».
Σε περίπτωση που ένας αντίστοιχος ιδιωτικός και όχι δημόσιος ασφαλιστικός οργανισμός παραδεχόταν ότι οι πληρωμές όσων συνταξιοδοτικών του προγραμμάτων ωριμάζουν προέρχονται από τις καταβολές των νέων ασφαλισμένων, θα ήταν ζήτημα ημερών αν όχι ωρών να καταρρεύσει και να κηρύξει πτώχευση, ενώ πιθανότατα θα επενέβαινε και ο εισαγγελέας ώστε να ερευνηθεί πώς χάθηκαν οι αρχικές καταβληθέντες εισφορές. Τρανό παράδειγμα αποτελεί το σκάνδαλο της ασφαλιστικής εταιρείας Ασπίς Πρόνοια στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Υπό κανονικές συνθήκες η καταβολή κάθε σύνταξης πραγματοποιείται από τις ασφαλιστικές εισφορές που έχει καταβάλει κάθε δικαιούχος-συνταξιούχος κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Εάν λοιπόν, όλοι οι τωρινοί εργαζόμενοι ζητούσαν ενημέρωση για το μέγεθος των εισφορών που έχουν πληρώσει με σκοπό την καταβολή της σύνταξής τους μελλοντικά, το συνολικό ύψος των εισφορών τους θα έπρεπε να βρίσκεται στα αποθεματικά των ταμείων.
Αλλά, όπως ειπώθηκε σε συνέντευξη που παραχώρησαν σε τηλεοπτικό σταθμό των περασμένο Ιούνιο ο πρόεδρος της ομοσπονδίας εργαζομένων ΕΦΚΑ Δημήτρης Αντωνακάκης και ο καθηγητής του Πάντειου Πανεπιστημίου Σάββας Ρομπόλης, το αποθεματικό κεφάλαιο του ΕΚΦΑ ανέρχεται στα 29 δις ευρώ. Η δε ακίνητη περιουσία του ΕΦΚΑ υπολογίζεται σε 1,4 δις ευρώ. Σύνολο 30,4 δις ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε εισφορές περίπου τριών ετών των υπαρχόντων εργαζομένων.
Με βάση το γεγονός ότι η μέση ηλικία των εργαζομένων βρίσκεται στα 44 έτη και εκτιμώντας ότι ο μέσος εργαζόμενος ηλικίας 44 ετών έχει συμπληρώσει περίπου 13 με 15 χρόνια ασφαλιστικού βίου, τεκμαίρεται ότι απουσιάζουν εισφορές 10 με 12 ετών από το αποθεματικό, δηλαδή 100 με 120 δις ευρώ.
Όσον αφορά τους συνταξιούχους, η μέση ηλικία τους κυμαίνεται στα 71 με 74 έτη, ενώ το προσδόκιμο ζωής βρίσκεται στα 79 με 80 έτη. Κατά συνέπεια, στο αποθεματικό των ταμείων θα έπρεπε να υπάρχουν κεφάλαια που να αντιστοιχούν σε συντάξιμες αποδοχές για μία περίοδο 6 με 7 ετών, προερχόμενα από τις καταβληθέντες εισφορές τους. Κάτι που μεταφράζεται σε 156 με 182 δις ευρώ.
Συνεπώς, το συνολικό ποσό που απουσιάζει από τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων των Ελλήνων ανέρχεται στα επίπεδα των 250 με 300 δις ευρώ.
Το πρώτο έγκλημα στη διαχείριση των αποθεματικών των ταμείων οριοθετείται στη δεκαετία του 1950, όταν με το νόμο 1611/1950 τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας υποχρεώθηκαν να καταθέτουν τα αποθεματικά τους κεφάλαια στην Τράπεζα της Ελλάδος, με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο από αυτό που χορηγούσαν οι εμπορικές τράπεζες ή και άτοκα. Το καθεστώς αυτό κράτησε τρεις με τέσσερις δεκαετίες και το κεφάλαιο που χάθηκε είναι ανυπολόγιστο.
Η επόμενη «χασούρα» έγινε με το κραχ του χρηματιστηρίου αξιών Αθηνών την περίοδο 1999-2001, καθώς πολλά ταμεία είχαν επενδύσει μέρος των αποθεματικών τους σε μετοχές εισηγμένων εταιρειών, κατόπιν κυβερνητικής απόφασης. Το 2007 ακολούθησαν οι απώλειες από τα δομημένα ομόλογα. Έπειτα, από το κούρεμα τον ομολόγων που συντελέστηκε το 2012 με το «σωτήριο» PSI, υπολογίζεται ότι τα ασφαλιστικά ταμεία απώλεσαν 11 δις ευρώ περίπου.
Ανυπολόγιστες είναι και απώλειες από τη διαχρονικά κάκιστη κυβερνητική διαχείριση των αποθεματικών των ταμείων, αλλά και από τις ανήθικες κυβερνητικές αποφάσεις για απόδοση συντάξεων με ψηφοθηρική σκοπιμότητα.
Κι όμως, το αποτυχημένο πολιτικό κατεστημένο συνεχίζει να έχει στα χέρια του τη διοίκηση των ασφαλιστικών ταμείων και αποκρύπτει την κολοσσιαία χασούρα των αποθεματικών, λέγοντας ένα ύπουλο ψέμα. Ότι το πρόβλημα βρίσκεται στη μειωμένη αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους.
Με τον ψυχολογικό δε εκβιασμό μίας επιστημονικής έκφρασης που λέγεται «αναλογιστική μελέτη», με την οποία ορθά εκτιμάται ότι μετά από περίπου 25 ή 30 ή 35 χρόνια οι εισπραττόμενες εισφορές δε θα φτάνουν για να πληρωθούν οι τότε συντάξεις, οι κυβερνήσεις δικαιολογούν τις εκάστοτε μειώσεις των συντάξεων, οι οποίες και ονοματίζονται ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις. Αλλά, αυτό που στην πραγματικότητα αναφέρει μία αναλογιστική μελέτη είναι το πότε θα σκάσει το ασφαλιστικό «αεροπλανάκι».
Για το πώς όμως, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα θα το δούμε σε επόμενο άρθρο. Γιατί οι μονόδρομοι φτιάχνονται, δεν προϋπάρχουν.
Μαργέλης Κωνσταντίνος
Λευκάδα, 20 Νοεμβρίου2020
Πηγές:
https://www.tovima.gr/2012/08/21/opinions/asfalistika-tameia-i-megali-listeia/
https://m.naftemporiki.gr/story/1044955/stin-kopsi-tou-ksurafiou-ta-tameia
https://www.megatv.com/2020/06/04/i-aktinografia-tou-asfalistikou-meta-to-kostos-tis-pandimias/
https://new-economy.gr/2020/03/01/karagianopoulos-listeia-apothematika/
https://www.ethnos.gr/ellada/69640_ereyna-sta-44-i-mesi-ilikia-ton-ergazomenon-stin-ellada
https://www.sofokleousin.gr/systima-ilios-posi-syntaksi-xorigoun-simera-ta-tameia
https://www.tanea.gr/2015/10/19/economy/asfalistika-tameia-pws-ekanan-ftera-80-dis/