Lucas Leiroz, ερευνητής στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Rural Federal University του Ρίο ντε Τζανέιρο, γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Ένα τολμηρό πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, κατά το τελευταίο του ταξίδι στο Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα. Το πρόγραμμα αναπτύχθηκε από τον William Burns, κορυφαίο στέλεχος της CIA και πρώην Αμερικανό πρεσβευτή στη Ρωσία, και έχει ως κύριο στόχο του να προκαλέσει ισχυρή οικονομική πολιορκία κατά της Μόσχας ενόψει της κλιμάκωσης της έντασης στην Ουκρανία τους επόμενους μήνες. Επίσης, είναι απαραίτητο να αναφέρουμε πως εκτός από οικονομικά μέτρα υπάρχουν και κυρώσεις στη διπλωματική σφαίρα, με σχέδιο να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο ο αριθμός των ξένων αξιωματούχων στο ρωσικό έδαφος.
Η ρωσική εξαγωγική ικανότητα είναι ο κύριος στόχος του νέου πακέτου κυρώσεων. Τα εμπορεύματα και τα όπλα είναι στρατηγικά σημεία υψηλής αξίας στη ρωσική εξαγωγική οικονομία - και το νέο πρόγραμμα στοχεύει ακριβώς στο να αποτρέψει άλλες χώρες από το να μπορούν να αγοράζουν αυτά τα προϊόντα από τη Ρωσία. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει η γερμανική εφημερίδα Bild, εκτιμάται ότι, εάν εφαρμοστούν πράγματι οι κυρώσεις, η συνολική ζημιά στην οικονομία της Ρωσίας θα ισοδυναμούσε με περισσότερα από 50 δισεκατομμύρια δολάρια - γι' αυτό, η εφημερίδα καταλήγει στο συμπέρασμα πως «οι ΗΠΑ και η Δύση... θέλουν να επιτεθούν στο ρόλο της Ρωσίας ως του μεγαλύτερου προμηθευτή πρώτων υλών στον κόσμο».
Το άρθρο της Bild αναφέρει επίσης ότι κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Βερολίνο, ο Blinken δήλωσε πως οι ΗΠΑ θέλουν να καταστήσουν ξεκάθαρα όλα τα σημεία του νέου πακέτου στους συμμάχους της Ουάσιγκτον σε όλο τον κόσμο, ώστε να εφαρμοστούν όλα τα μέτρα. Ο Blinken δήλωσε ότι οι νέοι περιορισμοί στοχεύουν στο "μπλοκάρισμα των ρωσικών εμπορικών οδών σε όλο τον κόσμο", "μπλοκάρισμα των οδών ανεφοδιασμού" που χρησιμοποιεί η Ρωσία και στην εγγύηση "μιας απότομης μείωσης του προσωπικού των ρωσικών πρεσβειών στις δυτικές χώρες". Ο Μπλίνκεν αγνόησε όλα τα αιτήματα των Γερμανών αξιωματούχων να υιοθετηθεί η αντιρωσική προσέγγιση σε μια λιγότερο σκληρή και πιο διπλωματική γραμμή, απαιτώντας την απεριόριστη τήρηση του σχεδίου της Ουάσιγκτον να πνίξει τη Μόσχα.
Η Γερμανία έχει πολύ ξεκάθαρα συμφέροντα να ζητήσει μια πιο διπλωματική προσέγγιση της κατάστασης: το ζήτημα του φυσικού αερίου. Το Βερολίνο ζητά την άδεια από την Ουάσιγκτον να θεσπίσει μια πιο επιεική πολιτική, υποσχόμενη πως η λειτουργία του Nord Stream 2 θα παραλύσει σε ενδεχόμενη κλιμάκωση στην Ουκρανία, αποκλείοντας όμως το ενδεχόμενο ολικής ματαίωσης της ενεργειακής συνεργασίας. Με τη σειρά τους, οι ΗΠΑ επανέλαβαν μια στάση απόλυτης αντίθεσης στην ύπαρξη του αγωγού φυσικού αερίου, θεωρώντας τον απαράδεκτο υπό τις τρέχουσες συνθήκες στην Ουκρανία.
Στην παρούσα κατάσταση, οι ΗΠΑ, κατά κάποιο τρόπο, αναλαμβάνουν την ηγετική θέση ενός συνασπισμού που εναντιώνεται στο Βερολίνο εντός της ευρωπαϊκής ηπείρου. Η κυριαρχική στάση της γερμανικής κυβέρνησης, η οποία θέλει να υπερασπιστεί τα δικά της συμφέροντα εν μέσω της κρίσης μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, δε δυσαρεστεί μόνο την Ουάσιγκτον, αλλά και την ίδια την Πολωνία και την Ουκρανία, που θέλουν να διατηρήσουν το μονοπώλιο της μεταφοράς φυσικού αερίου μέσα από τις παλιές διαδρομές. Με το μποϊκοτάζ που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην αγορά ρωσικού φυσικού αερίου από τη Γερμανία, ο άξονας Πολωνίας-Ουκρανίας καθίσταται η μόνη επιλογή για το Βερολίνο. Στο ίδιο μήκος κύματος, το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο έχει υιοθετήσει μια εντελώς υπέρ της Ουάσιγκτον πολιτική, υποστηρίζει όλα αυτά τα μέτρα, την ακύρωση του Nord Stream 2 και την αντικατάστασή του με τα παλιά δρομολόγια. Με αυτό, σχηματίζεται ένας άξονας μεταξύ των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Πολωνίας και της Ουκρανίας για να πιέσουν τη Γερμανία να τηρήσει πλήρως τα αντιρωσικά μέτρα.
Από την άλλη πλευρά, η Γερμανία έχει την υποστήριξη ενός μέρους της ΕΕ, για την οποία μια κριτική στάση για το ρόλο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην ήπειρο είναι ολοένα και πιο απαραίτητη. Η γερμανική κυβέρνηση αισθάνεται πιεσμένη και διχασμένη, καθώς υπάρχουν και πολλά στελέχη υπέρ της Ουάσιγκτον στη νέα διοίκηση - πέρα από το γεγονός ότι η ίδια η ΕΕ είναι πολωμένη ως προς αυτό. Το Βερολίνο αντιστέκεται προς το παρόν και συνεχίζει να αναβάλλει επ' αόριστον την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, αλλά είναι σαφές πως η γερμανική θέση εντός του ευρωπαϊκού μπλοκ δεν ανταποκρίνεται πλέον στην πραγματική της σημασία ως Ευρωπαία οικονομική ηγέτιδα.
Στην πραγματικότητα, η ΕΕ συνεχίζει να καθυστερεί να λάβει μια άκαμπτη θέση αποστασιοποίησης από το ΝΑΤΟ, παρά την κυριαρχική στάση που τήρησαν οι κύριοι Ευρωπαίοι ηγέτες, η Γερμανία και η Γαλλία, οι οποίες δεν είναι διατεθειμένες να ανεχθούν όλες τις στάσεις του ΝΑΤΟ και τις αντίστοιχες συνέπειές τους. Σε αυτό το παιχνίδι, η Γερμανία είναι το πιο εύθραυστο μέρος καθώς η τυπική στρατιωτική της αδυναμία την εμποδίζει να εγγυηθεί την υπεράσπιση των στρατηγικών της συμφερόντων. Η επιλογή του Blinken να ταξιδέψει στο Βερολίνο είχε ένα πολύ σαφές νόημα: αυξανόμενη πίεση για τη νέα κυβέρνηση να αρνηθεί οποιαδήποτε στάση που δε συνάδει με τα σχέδια του ΝΑΤΟ. Εάν το Βερολίνο δε λάβει υποστήριξη από το υπόλοιπο ευρωπαϊκό μπλοκ, ακόμη και η αξιοσέβαστη οικονομική του ισχύς δε θα είναι αρκετή για να συνεχίσει η χώρα να υπερασπίζεται τα συμφέροντά της μπροστά σε τέτοιες εξωτερικές πιέσεις.
Είναι απίθανο το νέο πακέτο κυρώσεων που παρουσίασε ο Blinken να εξαρτάται πραγματικά από οποιαδήποτε κλιμάκωση της έντασης στην Ουκρανία. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ακόμη και η μετακίνηση στρατευμάτων από τη Μόσχα εντός της ίδιας της ρωσικής επικράτειας θεωρείται «κλιμάκωση» από την Ουάσιγκτον, είναι πολύ πιθανό κάποια στιγμή να εφαρμοστούν κυρώσεις. Και αυτός είναι ο λόγος που προτρέπει τους πρώην ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ να ενωθούν για να υπερασπιστούν τα κυριαρχικά τους συμφέροντα απέναντι στον αυξανόμενο άξονα ΗΠΑ-ΗΒ-Πολωνία-Ουκρανία.