Το άναμμα ενός απλού πυρείου, κοινώς ενός σπίρτου, σε μια δεινοπαθούσα Δημοκρατία με σωρεία αυταρχικών πολιτικών αποφάσεων και πολιτικών αστοχιών, που οδηγούν τους πολίτες στην εξαθλίωση και στην αποδυσπέτιση, μπορεί να προκαλέσει ευφλογιστία παθών και οργής.
του Στέλιου Συρμόγλου
Κι όταν το σπίρτο αυτό ανάβει στα χέρια ανθρώπων, οι οποίοι έχουν να επιδείξουν βίο και πολιτεία, στην αιματηρή διαδρομή τους με όχημα την ιδεολογική τους σύγχυση ή και τον ωφελιμισμό τους, τότε το άναμμα του σπίρτου μπορεί ν' αποδειχθεί πυροδοτική θρυαλλίς με εκρηξιγενείς αντιδράσεις μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών ομάδων...Η Ελλάδα, δυστυχώς, έχει πλούσιο ιστορικό σε τρομοκρατικές ενέργειες, αλλά και πακτωλό πολιτικής βλακείας, πολιτικής ανικανότητας και ταυτόχρονα έλλειψης πολιτικής βούλησης, που ενίοτε βρίσκεται στις παρυφές της καχυποψίας, για την αντιμετώπιση του φαινομένου της τρομοκρατίας με τρόπο αποτελεσματικό... Κι όχι απλώς "πανηγυριώτικο", όπως συνέβη με τον θεωρούμενο "επιτυχημένο" υπουργό του τότε κραταιού ΠΑΣΟΚ Μιχάλη Χρυσοχοίδη και τη σύληψη υποτίθεται του πυρήνα της !7ης Νοέμβρη, μιας τρομοκρατικής οργάνωσης με αμφίβολα ιδεολογικά και "ποιοτικά" χαρακτηριστικά.
Οι πρόσφατες εμπρηστικές επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων (γιατί άραγε επελέγησαν οι συγκεκριμένοι κι όχι οι προκαλούντες την ανοχή και την αντοχή της νοημοσύνης των πολιτών;..) και οι πυροβολισμοί προχθές μόλις στα κεντρικά γραφεία της ΝΔ, με μία σφαίρα μάλιστα να διαπερνά το παράθυρο του γραφείου του προέδρου της
( γιατί άραγε επελέγη αυτή τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο η τρομοκρατική ενέργεια εν μέσω αναβρασμού για την ψήφιση του επονείδιστου φορολογικού νομοσχεδίου και της αναμενόμενης ψηφοφορίας για την παραπομπή των εμπλεκομένων με τη λίστα Lagard στην προανακριτική επιτροπή της Βουλής;..) καταδείχνουν ότι η τρομοκρατία στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται αναλόγως της πολιτικής συγκυρίας και η όλη εκδήλωσή της παρουσιάζει τα συμπτώματα της γελοιότητας, που αντιστοιχούν και στο υπάρχον πολιτικό σύστημα...
Αργά ή γρήγορα, ωστόσο, η υπόθεση της τρομοκρατίας πρέπει να προκαλέσει σοβαρό προβληματισμό στο επίπεδο της ουσίας, που είναι το ηθικό, δηλαδή η νομιμοποίηση ακραίων πεποιθήσεων ανθρώπων, προσδεμένων σε ιδεοληψίες και ιδεολογήματα, έτοιμοι να στερήσουν ελαφρά τη καρδία, τη ζωή συνανθρώπων τους, για να προσεγγίσουν τα όποια ιδανικά τους. Μέχρι τώρα το πρόβλημα αντιμετωπίζεται αποσπασματικά και πρόδηλα περίεργα, ώστε να εγείρει αμφιβολίες όχι απλώς για την αποτελεσματικότητα της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας, αλλά και για το "βόλεμα" που ενίοτε προσφέρει ως επικοινωνιακό πολιτικό τέχνασμα στην εκάστοτε εξουσία.
Πρέπει να παραδεχθούμε, επίσης, ότι η "λογική" του φόνου λειτουργεί πέρα από τις υλικές ανάγκες. Σ' αυτό ο Φρόυντ είχε δίκιο απέναντι στον Μαρξισμό και σ' αυτό ο ανθρωποφάγος πλεονεκτεί απέναντι στον πολιτισμένο. Κι όπως λέει ο Ζαν Ζενέ: "Είναι τυχερός που είναι άγριος. Εχει το δικαίωμα να σκοτώνει τους ανθρώπους και μάλιστα να τους τρώει. Αυτός ζει στη ζούγκλα. Να η υπεροχή του απέναντί μου".
Η μικρή συγκομιδή των παραπάνω σκέψεων αφορά μόνο την πολιτική θηριωδία και το τρομοκρατικό έγκλημα, αφήνοντας έξω τα ιδιωτικά εγκλήματα πάθους. Γιατί στα πολιτικά εγκλήματα αποδείχνεται ότι ο καθένας μπορεί να έχει το δικό του Μάιν Κάπφ τσέπης, την πεποίθηση να "εκλογικεύει" τα πάθη και να τους εξασφαλίζει ήσυχη συνείδηση. Ο πιο απλός τύπος εκλογίκευσης του φόνου είναι το δικαίωμα να σκοτώσεις τον Κάιν. Αυτόν που έκανε την αρχή. Υπήρχε βέβαια το σημάδι επάνω στον Κάιν. Το είχε βάλει ο θεός... Είπε δε προς αυτόν ο Θεός, όπως αναφέρει η Γένεση: "Δια τούτο, πας όστις φονεύση τον Κάιν επταπλασίως θέλει τιμωρηθή".
Το σημείο αυτό γειτονεύει μέσα στο λόγο με το σημείο του πολλαπλασιασμού Χ : "επτάκις". Ο απόγονος του Κάιν , ο Λάμεχ, ανέβασε την ταρίφα: Ο μεν Κάιν επαταπλασίως θέλει εκδικηθεί, ο δε Λάμεχ εβδομηκοντάκις επτά. Στην αρχή λοιπόν ήταν ο φόνος και η διαλεκτική του, η απαγόρευση και ο πολλαπλασιασμός. Δεν έλλεψαν σε κανέναν αιώνα οι "θεόπνευστοι", οι "εμπνευσμένοι", οι κάτοχοι της απόλυτης αλήθειας, που διατάζουν την ώρα της χώνεψης το φόνο ενός εκατομμυρίου ανθρώπων και ύστερα δοξολογούν το Θεό μ' όλη την επισημότητα, όπως λέει ο Βολταίρος στο Μικρομέγα.
Τι κάνει τους "φιλήσυχους" ανθρώπους, τους καλούς γιούς, τους καλούς οικογενειάρχες, τρομοκράτες; Επιθετικά ορμέμφυτα, που ξεκινούν από μια σκοτεινή αίσθηση ανικανοποίητου, ενστικτώδεις τάσεις καταστροφής και θανάτου, τάση για δύναμη, ναρκισσιστική αναζήτηση μιας κυρίαρχης εικόνας του Εγώ μέσα στην αλλοτρίωση, ανικανοποίητη επιθυμία οργασμού για ιρασιοναλιστική ψυχική δομή του μέσου ανθρώπου, καταπιεσμένου επί αιώνες στις πρωταρχικές βιολογικές του ανάγκες, ιδεολογική αποβλάκωση. Αφήνουμε τους ψυχολόγους να ψαχουλεύουν στο σκοτενό υπόγειο...
Ο φασισμός, πάντως, η άλογη βία, η ανθρωποσφαγή δεν ήταν ποτέ αποκλειστική απόφαση και πράξη ενός ανθρώπου, μιας πολιτικής ομάδας. Ούτε μπορεί να εξηγηθεί ικανοποιητικά από κοινωνικές και οικονομικές αιτίες. Ο θάνατος είναι πράγματι μόνη αλτερνατίβα στην αποτυχία που παραδέχεται μια επανάσταση, όταν ξεκινάει από το σκοτάδι της σκλαβιάς, με μεσσιανισμό. Είναι η αλτερνατίβα της τρομοκρατίας στη Γαλλική Επανάσταση, του Σταλινισμού στην Οκτωβριανή.
Στην τρομοκρατία η ιστορία υποχωρεί αφήνοντας τη θέση της στην τραγωδία. Σ' όλες τις τρομοκρατίες γίνεται το ίδιο. Ο Λένιν και ο Τρόσκι νόμιζαν ότι "ξεγεννούσαν" την Οκτωβριανή Επανάσταση πνίγοντας στο αίμα την εξέγερση της Κοστάνδης ή τους αναρχικούς του Μαχνό στην Ουκρανία. Στην πραγματικότητα έβγαζαν μια αποβολή της, τον Στάλιν. Αν ο αδαής ανώνυμος τρομοκράτης είναι ντεσπεράντος, επομένως προκαταβολικά ηττημένος που ανταλλάσει θάνατο με θάνατο, τα κρατικά όργανα δεν μπορούν ν' αντιτάξουν, σύμφωνα με το κοινωνικό συμβόλαιο, άλλο από το νόμο. Η εκδίκηση και η αυτοδικία αποκλείεται. Οχι μόνο είναι αντίθετη σ' οποιαδήποτε έννοια κράτους δικαίου, αλλά και σ' οποιαδήποτε έννοια οργανωμένης κοινωνίας. Γιατί ανατρέπει την ίδια της την αρχή. Και από την άποψη αυτή προσφέρει υπηρεσία στην αναρχία.
Στην ελλαδική πραγματικότητα παρατηρείται, τα τελευταία χρόνια, ένα τραγελαφικό γεγονός, με κοινωνιολογικό επιχρισμα. Υπόδικοι τρομοκράτες, που μάλλον δεν ..σήπονται στη φυλακή, αναλυτές της τρομολαγνείας, τρομοκρατολόγοι, τρομοκρατοθεράποντες πολίτες και τρομοκρατοδίαιτοι δημοσιογράφοι, έχουν γίνει μια άμορφη σφαιρική μάζα, που παρασύρει στην κατρακύλα της κάθε έννοια σοβαρότητας και παραδεδειγμένης αλήθειας. Και στο θέμα της τρομοκρατίας αποδεικνύεται ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο η χώρα στην οποία οι άξιοι και οι ικανοί μισούνται θανάσιμα.
Η Ελλάδα είναι ο τόπος, στον οποίο καλλιεργούνται χωρίς τύψεις ο πνευματικός και ψυχικός υποσιτισμός. εσχάτως και ο οικονομικός.... Ακόμη, η σημερινή ελληνική πραγματικότητα χαρακτηρίζεται και από δύο άλλα στοιχεία της κοινωνικής ψυχολογίας: Το μίσος και το φθόνο. Ετσι, το πρόβλημα της τρομοκρατίας αντιμετωπίζεται εντός αυτού του πλαισίου της πολιτικής και κοινωνικής ανέχειας του τόπου. Από τη μια, πολιτικοί και φορείς να εναντιώνονται σφόδρα στο φαινόμενο της τρομοκρατίας και από την άλλη η ...δολοφονική βλακεία πολλών από τους ίδιους φορείς που εναντιώνονται, οι οποίοι ολισθαίνουν στη θεωρητική δικαιολόγηση του φαινομένου της τρομοκρατίας. Μια γκροτέσκο κατάσταση, ενδεικτική της ψυχολογικής διάλυσης μιας χώρας, που οδεύει προς την ανοησία, μη δυνάμενη να αφομειώσει την αίσθηση της ελευθερίας.
Αυτή η αντιμετώπιση των τρομοκρατών από τους "πολέμιους" τους είναι ακόμη ένα "παθολογικό σύμπτωμα" για την ελληνική κοινωνία. Γιατί εξαφανίζονται ολοσχερώς κάθε αίσθηση οργάνωσης και ιεράρχησης των πραγμάτων και κάθε αίσθηση δικαίου από την κοινή γνώμη. Και αφ' ενός μεν η τρομοκρατία κάποιες φορές γίνεται "όργανο" επιβολής πολιτικών από το παρακράτος, αφ' ετέρου δε οι δολοφόνοι-τρομοκράτες προβάλλονται ως "τιμωροί", ονομάζονται "εκτελεστές" και ως πολιτκά αντιγνωμούντες. Ποιά λοιπόν ηθικά ερείσματα αυτοσυγκράτησης μπορεί να έχει ο απλός πολίτης στην καθημερινή του πρακτική, όταν το σπίρτο πάρει φωτιά;
Η ανοχή στην τρομοκρατία αποτελεί το πρώτο στάδιο και για άλλες ανοχές, συναφείς με την κατάργηση της Δημοκρατίας. Την ηρωποίηση της βίας για τη διάβρωση της δημοκρατικής συνείδησης. Από την άποψη αυτή, λοιπόν, η τρομοκρατία αντιπροσωπεύει μια ηθελημένη και εν ψυχρώ ηρωποίηση της βίας, σε βάρος κάθε δημοκρατικής μορφής πολιτικής δραστηριότητας.