Στην Ελλάδα δεν υπάρχει εθνική πολιτική και στάση. Γι' αυτό και παρατηρούνται αμετροέπειες, επιπολαιότητες, ευκαιριακές πολιτικές, παλινωδίες και αναγωγή του εφικτού σε μυθοπλασία, ενώ το...βούτηγμα της όποιας επιτυχίας "μπουκιάς" στα κομματικοιδεολογικά ποτήρια των νοθευμένων κρασιών, δίνει τη διάσταση της πολιτικής υποτίμησης τούτου του λαού.
του Στέλιου Συρμόγλου
Αρνούμαστε να μάθουμε πολιτική, διπλωματία και ζωή, παρά τη τόση πείρα μας. Καταντήσαμε να μην έχουμε πολιτική εμπειρία και διπλωματική ευελιξία, παρά την ιστορική μας πείρα. Γι' αυτό δεχόμαστε και καταδεχόμαστε τις χειρότερες μεθοδεύσεις για τη ζωή μας, χειροκροτώντας και επικροτώντας. Και ακόμη στεκόμαστε σε άνευ σημασίας λεπτομέρειες, την ίδια ώρα που τεκταίνονται τα χείριστα. Και τα χείριστα διογκώνονται. Και γίνονται αποδεκτές αναγκαιότητες. Τα "εξαγιάζει" το πέρασμα του χρόνου. Περνούν αμετάκλητα κάποια χρονική στιγμή στο αμάρτημα, όταν εμμένουν να μένουν. Κι ό,τι εμμένει να μένει, όταν φαίνεται πως ξεπερνιέται, γίνεται αναγκαία σάπιο και καταναγκαστικό, για να επιβιώσει ως...βαλσαμωμένο λείψανο και πολιτικό ή διπλωματικό σκιάχρο.Τα πουλιά φοβούνται τα σκιάχτρα και υποτάσσονται στην ανελευθερία και στην πείνα τους. Κι όταν τα συνηθίσουν, δεν διανοούνται να τα προσπεράσουν. Κάπως έτσι στοιχειοθετήθηκε μέσα στην ιστορία των τελευταίων δεκαετιών η καθήλωση του ελληνικού λαού. Και κάπως έτσι, στους δαιδαλώδεις θαλάμους και διαδρόμους της λήθης, περιπλανώνται οι Ελληνες, εξαιτίας των στερούμενων πολιτικής, διπλωματικής εμπειρίας και ιστορικής μνήμης ποδηγετών τους.
Τι παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια; Οι γειτονικοί μας λαοί έχουν στόχους και ασκούν την εξωτερική τους πολιτική χωρίς παλινδρομήσεις. Από το κρατίδιο των Σκοπίων έως την αλματωδώς οικονομικά ανερχόμενη Τουρκία, που επιδεικνύει ευελιξία και τελεσφόρες διπλωματικές πρακτικές...
Στόχος της Τουρκίας ήταν να παρατείνει τις συνομιλίες για το Κυπριακό και να εγείρει κατα καιρούς ζητήματα. Τι έχει απέναντί της; Μια ελληνική διπλωματία της "κονσερβοποιημένης" λογικής και των πομφολυγωδών δηλώσεων με ύφος ωστόσο εξόχως σοβαροφανές, προσαρμοσμένο στις περιστάσεις. Από τη μια μεριά η Τουρκία με στόχους σταθερούς και από την άλλη η Ελλάδα με σωρεία διπλωματικών αστοχιών και έλλειψης συγκεκριμένης εξωτερικής πολιτικής. Μια Ελλάδα επιπρόσθετα σε οικονομική εξαθλίωση και...προτεκτοράτο των δανειστών της! Οι πρακτικές της ελληνικής διπλωματίας, τα τελευταία 20 χρόνια, απεδείχθησαν διάτρητες, θυμίζοντας περισσότερο τυρί "έμενταλ".
Από την ούτω πως καλούμενη "εθνική πολιτική" των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, τι συμπέρασμα εξάγεται; Ότι δυστυχώς αυτά που για την Ελλάδα ήταν δικαιώματα, για τους Τούρκους ήταν και είναι διμερή προβλήματα. Δεν ξεχνάει η Τουρκία ότι κατακτητικά είχε κτυπήσει την πόρτα και της Βιέννης. Κι ενώ η Οθωμανική αυτοκρατορία επί τρείς αιώνες εμφανιζόταν ως ετοιμοθάνατη ασθενής, Ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1920 την έφερε στο ψυχορράγημα. Δεν μπορούμε να ασκούμε "εθνική πολιτική" και διπλωματία, χωρίς ιστορική μνήμη. Ο ρεαλισμός ρεαλισμός και η ιστορία ιστορία χωρίς άγνοια και παρερμηνείες.
Η Τουρκία θέλει όλο και περισσότερα. Και καλά κάνει. Εμείς τι κάνουμε, έχει σημασία! Της είναι απαραίτητη ,αναμφίβολα, μια περίοδος απραγίας και λήθης. Της ήταν απαραίτητη παλαιότερα η "επίθεση φιλίας" των Κώστα Σημίτη και του ανερμάτιστου Γιωργάκη Παπανδρέου. Λήθης για ό,τι έκανε, ώστε να πετυχαίνει τους στόχους της. Απραγίας για όσα δεν πρέπει να κάνουν οι Ελληνες. Μετά την περίοδο ειρήνης, φιλίας, λήθης και αδράνειας, η Τουρκία βγαίνει στην επίθεση αξιώσεων, απ' τις οποίες επί της ουσίας ουδέποτε παραιτείται. Και σε δεδομένη χρονική περίοδο είναι βέβαιο ότι θα μας κατηγορήσουν, ότι μετά από τόσους ευαγγελισμούς ειρήνης και φιλίας, μιλάμε για δίκαια! Εκεί μας παρασύρουν οι Τούρκοι με σύμμαχό τους την πολιτική μας αβελτηρία και τη διπλωματική μας αδαημοσύνη σε συνδυασμό με την έλλειψη ιστορικής μνήμης...
Είναι και το θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), για την ανακήρυξη της οποίας η κυβέρνηση ολιγωρεί, παρά τις πομπώδεις δηλώσεις Σαμαρά προεκλογικά και μετεκλογικά. Το θέμα κάνει "τζίζ" και οι θρασύδειλοι της ελληνικής πολιτικής δεν θέλουν να το αγγίξουν...Χωρίς ωστόσο τη χάραξη των συντεταγμένων της ΑΟΖ, δεν μπορεί να γίνει εκμετάλλευση των θαλασσίων πόρων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ενέργειας. Η κυβέρνηση συμπιεσμένη από την καθημερινότητα και ευτελισμένη γενικώς, προσπαθεί να μετατοπίσει χρονικά το όλο θέμα. Η Τουρκία, εξάλλου, είναι σαφής και διατρανώνει την αντίδρασή της στο ενδεχόμενο ανακήρυξης της ΑΟΖ από την Ελλάδα, γιατί θεωρεί το Αιγαίο ως ημίκλειστη θαλάσσια περιοχή, που πρέπει να τεθεί υπό ειδικό καθεστώς..
Κυπριακό, Σκόπια, Τουρκία, ΑΟΖ, παντελής απουσία της χώρας από τα διεθνή διαπραγματευτικά τραπέζια, επαίτες με φήμη διεφθαρμένων στην Ευρώπη οι Ελληνες, λάθη μόνο λάθη...Και θυμόμαστε συνήθως τα λάθη μας από τα πάθη μας. Και δυστυχώς τα λάθη μας πάντα γονιμοποιούνται στη γη της ιστορίας, στην Ελλάδα. Με βερμπαλιστές και φανφαρόνους, με ανιστόρητους και ανερμάτιστους διπλωμάτες, γίναμε επανειλημμένως αποδέκτες συνεπειών εσφαλμένων χειρισμών.
"Γρηγορείτε Ελληνες", θα έπρεπε να ειχαν διατρανώσει οι κυβερνήσεις των δύο τελευταίων δεκαετιών. Και γιατί "γρηγορείτε", που θα πει μείνετε άγρυπνοι; Γιατί οι κίνδυνοι είναι ορατοί. Ήταν ορατοί, πέρα από ευχολόγια και επιπόλαιες πολιτικές εκτιμήσεις. Στην πολιτική μετράει τι επιβάλλεται από την ιστορική αναγκαιότητα και τι είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται οι πολιτικοί ή να επωμίζονται. Και δεν επωμίζονται! Τους ήταν και είναι ευκολότερο να πετάξουν τα "τσουβάλια" των προβλημάτων στη θάλασσα και να "δαγκώνουν", όπως ο Ζορμπάς, γαρίφαλο ή κλάδον ελαίας και να περιφέρονται προσβλέποντας στο Νόμπελ φιλίας με τους Τούρκους...
Οι εξελίξεις ή "εξελίξεις" για το θέμα της ΑΟΖ, επαναφέρουν στην επικαιρότητα την όλη συλλογιστική, που καλύπτει και οριοθετεί την ακολουθητέα διαδικασία προς επίλυση των εθνικών μας θεμάτων. Παράλληλα ενεργούν ως κίνητρα απομυθοποίησης και απεγκλωβισμού από καθιερωμένα και διαδικαστικά σχήματα, που αντιδιαλεκτικά και υπεραπλουστευτικά αλλοιώνουν τις προοπτικές σχεδιασμού μιας υπέυθυνης, ρεαλιστικής και εύρωστης εθνικής πολιτικής.
Ολισθήματα επί σειρά σφαλμάτων σε εθνικά θέματα.Από το παπανδρεϊκό "βυθίσατε το Χόρα" μέχρι το άσφαιρο και κωμικοτραγικό συμβάν του Μαρτιού '87. Από το "πνεύμα του Νταβός" και το "μη πόλεμος" στο φιάσκο των Ιμίων του Σημίτη και στο ...ζεϊμπέκικο του Γιωργάκη Παπανδρέου με τον συγχωρεμένο Ισμαήλ Τζεμ, τότε υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας. Η ασκούμενη από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ εξωτερική πολιτική ήταν "χάσματα" διακηρύξεων και πράξεων. Η εξωτερική πολιτική ήταν μια συνθηματολογική άρνηση, που ικανοποιούσε συναισθηματισμούς και πολιτικά ένστικτα. Το "δε συνομιλούμε" ήταν άγονη πολιτική. Το λένε οι δυνατοί. Το "συνομιλούμε" απαιτεί σχεδιασμό και συγκεκριμένο πλαίσιο. Επιβάλλει την εξασφάλιση προυποθέσεων, για να αναδειχθεί σε γόνιμη πολιτική. Χωρίς προσεκτικό σχεδιασμό δεν κάνεις πολιτική. Σου κάνουν πολιτική. Σήμερα, βέβαια, φτάσαμε σχεδόν στον...πάτο. Είμαστε εθνικά αδύναμοι και ευτελισμένοι.
Η διπλωματική πρακτική απέδειξε ότι, αν η διμερής διαπραγμάτευση στο χώρο της κλειστής διπλωματίας εγκλωβίζει τα προς επίλυση θέματα σε καταθλιπτικά και εξουθενωτικά κυκλώματα, η "μονομερής" επιδίωξη λύσης, αποκόπτει από δυνητικά χρήσιμες και ουσιαστικές διεξόδους. Αν οι πιέσεις που ασκούνται στα ασφυκτικά πλαίσια της μυστικής διπλωματίας, εξυπηρετούν τον κυνισμό της επικαιρικής σκοπιμότητας, οι παραπλανητικές αυταπάτες που συνεπάγεται η μονομερής επιδίωξη με επιπόλαια τεχνάσματα ή συναισθηματισμό, δεσμεύουν γενικά την ευφυία και τη διακριτικότητα στο χειρισμό των εξωτερικών σχέσεων.
Στις εκπτωχευτικές μονομέρειες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, οι πολιτικοί μας αντί να επιζητούν το "αυτονόητο" της εθνικής ομοψυχίας, είναι καιρός να αντιτάξουν τις πολυμέρειες και τις δυνατότητες, που εγκλείουν οι διπλωματικές πρακτικές. Οχι δογματική εμμονή σε ανωφελή πολιτική, αλλά πραγματισμός. Οχι "σταυροφορική" εξωτερική πολιτική, αλλά διπλωματία ρεαλιστική και ευέλεικτη. Αλλου τύπου κυβερνητικές δηλώσεις, δεν μπορεί παρά να είναι ψευδεπίγραφες...