Το αριστουργηματικό έργο του Έντεν φον Χόρβατ η «Άγνωστη Από Τον Σηκουάνα», μεταφράστηκε και μεταφέρθηκε στη σκηνή για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την ομάδα Πάλσαρ. Σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας και με την υποστήριξη της Αυστριακής Πρεσβείας, η ομάδα Πάλσαρ αφού παρουσίασε τον περασμένο μήνα, την παράσταση στην Καβάλα, ξεκίνησε ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα τις παραστάσεις στην Αθήνα, στο θέατρο Baumstrasse.
της Κατερίνας Πρωτοσυγγελίδου - Φλατσούση
Στη θεατρική σκηνή της οδού Σερβίων στο Μεταξουργείο, η Άγνωστη έρχεται μέσα από τα θολά νερά του Σηκουάνα να προβληματίσει το αθηναϊκό κοινό, τόσο με την αληθινή και περίεργη ιστορία της και με την επιρροή της στην κοινωνική ζωή της τότε εποχής, όσο και με το ότι ο Γερμανός συγγραφέας Έντεν φον Χόρβατ εμπνεύστηκε και έγραψε το έργο πριν 80 χρόνια στην καρδιά του μεσοπολέμου, όταν η Ευρώπη βρισκόταν και τότε σε οικονομική ύφεση και αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα ανεργίας και κοινωνικής ρευστότητας.Πρόκειται για μια ακόμη επιτυχημένη δουλειά της θεατρικής ομάδας Πάλσαρ, που απευθύνεται σε ένα θεατρικό κοινό με ιδιαίτερες ανησυχίες και διάθεση να χρησιμοποιήσει το θέατρο, όχι μόνο ως διασκέδαση αλλά ως παιδεία, διέξοδο στις αντικοινωνικές παρορμήσεις και σαν απαλλαγή από τα «πρέπει» της φαντασίας, ενώ ταυτόχρονα βιώνει τα προϊόντα αυτής της φαντασίας.
Μέσα σ’ ένα ιδιαίτερο και εξ ολοκλήρου χειροποίητο και ανακυκλώσιμο σκηνικό, που βασίζεται στην τεχνοτροπία origami, μέσα στα ζωντανά ηχητικά εφέ, που σε εισάγουν στα εσώψυχα των ηρώων και στα ενδόμυχα της αλλόκοτης υπόθεσης του Χόρβατ, νοιώθεις ήρωας και όχι θεατής. Kι αυτό επιτυγχάνεται τόσο από την ιδιαίτερη ευρηματική και λεπτομερή σκηνοθεσία της Βίκυς Γεωργιάδου, όσο και από τους ηθοποιούς της ομάδας, που δίνουν την εντύπωση πως «παίζουν» για τον εαυτό τους, ή καλύτερα πως δεν «παίζουν», άλλα ζουν τις στιγμές των δύσκολων χαρακτήρων του Χόρβατ, σαν να είναι δικές τους.
Επί σκηνής λοιπόν όλος ο θίασος καθ όλη τη διάρκεια της παράστασης. Όλα γίνονται επί σκηνής, πράγμα που φυσικά δυσκολεύει τη δουλειά τους, αφήνει όμως να φανεί η πειθαρχημένη προετοιμασία τους, οι μεγάλες δυνατότητες υποκριτικής τους, η σκληρή δουλειά που απαιτείται για να μπορέσει ο ηθοποιός να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του έργου του Χόρβατ, που κατά την άποψή του εκφράζουν την αιώνια πάλη ανάμεσα στο Συνειδητό και το Ασυνείδητο, έχοντας πάντα ένα και μοναδικό στόχο. Το ξεμασκάρεμα του Συνειδητού, όχι το φτηνιάρικο, όπως έλεγε, ξεμασκάρεμα των ανθρώπων ή των πόλεων.
Οι θεατρόφιλοι θεατές που θα διαβάσουν τούτες τις σκέψεις και θα θελήσουν να παρακολουθήσουν την παράσταση, αξίζει να ρίξουν μια ματιά στην υπόθεση του έργου, που αναφέρεται στην αληθινή ιστορία μιας Άγνωστης πνιγμένης που ανασύρθηκε από το Σηκουάνα.
Κυνικό παραμύθι ή ελεγειακή κωμωδία;
Σπαρακτική σάτιρα ή ρέκβιεμ ζωής;
Πως γίνονται άραγε οι άνθρωποι όταν τους προλαβαίνουν οι αλλαγές;
Πείθουν εαυτούς και αλλήλους, ότι υπάρχουν ακόμη σταθερές αξίες στην κυνική μικροαστική ζωή τους;
Η ιστορία ξετυλίγεται ογδόντα χρόνια πριν.
Σε μια πόλη της Ευρώπης που διασχίζεται από ένα ποτάμι.
Οπουδήποτε ή ακόμη κι εδώ. Ακόμη και σήμερα.
Άνθρωποι μετέωροι. Μικροαστοί, άνεργοι, κλεφτρόνια, αδίστακτοι θύτες και θύματα ταυτόχρονα. Κι ανάμεσά τους μια νεράιδα που γίνεται φύλακας-άγγελος; ή μια Άγνωστη αυτόχειρας που βρίσκει μια δεύτερη ευκαιρία ζωής;
Η Ιρένε, ο Ερνστ, ο Εμίλ, η θυρωρός, η Κλάρα προχωρούν μπροστά, προσπαθούν να φτιάξουν το μέλλον τους, παλεύουν να βρουν το δρόμο τους αγοράζοντας και πουλώντας τριαντάφυλλα και ευτυχία, ρολόγια και χρόνο. Εμβρόντητοι, απελπισμένοι και «δυνατοί».
Ο Άλμπερτ όμως βρίσκεται στα πρόθυρα της καταστροφής. Να αυτοκτονήσει ή να πάει φυλακή; Μπλέχτηκε σε ληστεία και έγινε δολοφόνος. Χρειάζεται ένα άλλοθι.
Η Άγνωστη που ήρθε από το νερό, του το προσφέρει και ο Άλμπερτ κερδίζει τη ζωή του. Και όλα αλλάζουν και οι άνθρωποι συνεχίζουν.
Φτιάχνουν το μέλλον τους, φτιάχνουν τη ζωή τους.
Φτιάχνουν έναν κόσμο με ερωτικές συναλλαγές και εθνικές γιορτές.
Έναν κόσμο μυστικών και σιωπών, θορυβώδους ευτυχίας και βουβής βλακείας.
Με το θάνατο να βρίσκεται πάντα δίπλα σε κάθε ανάσα, σε κάθε κίνηση και σκέψη.
Και το αινιγματικό χαμόγελο της Άγνωστης καρφιτσωμένο για πάντα στη ζωή τους.
Και να προσπαθεί πάντα να τους πει ότι, ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΙ ΑΛΛΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΙ ΑΣ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤ ΑΛΗΘΕΙΑ ΝΕΡΑΙΔΕΣ.
Παραστάσεις
Στην Αθήνα, στο θέατρο Baumstrasse (Σερβίων 8), για 10 παραστάσεις, τις εξής ημερομηνίες:
• 12, 13, 14, 15 Απριλίου 2013
• 20, 21, 22 Απριλίου 2013
• 27, 28, 29 Απριλίου 2013
Μετάφραση: Μελίνα Γαρμπή, Βίκυ Γεωργιάδου
Σκηνοθεσία, δραματουργική επεξεργασία: Βίκυ Γεωργιάδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Δανάη Τίκου
Σκηνικά - κοστούμια: Κυριακή Τσίτσα
Σχεδιασμός φωτισμών: Μελίνα Μάσχα
Μουσική και ηχητικός σχεδιασμός: Κώστας Ανδρέου
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Θυρωρός / Λίλλυ: Γιούλη Καρναχωρίτη
Κλάρα / Λουσίλ: Βούλα Βερδελή
Ιρένε: Αθανασία Αγοράκη
Εμίλ / Τέοντορ: Παντελής Φλατσούσης
Άλμπερτ: Γιώργος Καφετζόπουλος
Ζίλμπερλινγκ / Αστυνόμος: Τάσος Τσουκάλης
Νίκολο: Ομάδα Πάλσαρ
Ερνστ: Φοίβος Συμεωνίδης
Άγνωστη: Γενοβέφα Ζάγγα και Ιφιγένεια Μακρή
Παραγωγή: Ομάδα Πάλσαρ & ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας
Επίσημη ιστοσελίδα της Ομάδας Πάλσαρ: www.pulsartheatre.com
Η πραγματική ιστορία της Άγνωστης του ΣηκουάναL’inconnue de la Seine
Στη δεκαετία του 1880 ανασύρθηκε από το Σηκουάνα, στην αποβάθρα του Λούβρου στο Παρίσι, το πτώμα μιας όμορφης νεαρής γυναίκας που, όπως εκτιμήθηκε, δε ξεπερνούσε τα 16 χρόνια. Ο θάνατός της αποδόθηκε σε αυτοκτονία και χρονολογήθηκε από το στυλ των μαλλιών της, από τα οποία προσδιορίστηκε και η αγροτική και κατά πάσα πιθανότητα, φτωχική καταγωγή της.
Στο πρόσωπό της ήταν χαραγμένο ένα αινιγματικό, γεμάτο ικανοποίηση χαμόγελο γαλήνιας ευτυχίας, που από πολλούς συγκρίθηκε ανενδοίαστα με αυτό της Μόνα Λίζα. Η ταυτότητα της Άγνωστης πνιγμένης δεν έγινε ποτέ γνωστή, παρόλο που την εποχή εκείνη, η κυριακάτικη βόλτα στο νεκροτομείο ήταν δημοφιλής προορισμός εκατοντάδων Παριζιάνων. Αυτή η μακάβρια συνήθεια, που όμως χαρακτηρίζει τα ήθη της εποχής, αφού η ανθρώπινη ζωή δεν είχε μεγάλη σημασία τα χρόνια εκείνα, έγινε προϊόν εκμετάλλευσης από τους υπεύθυνους που μετέτρεψαν σε αξιοθέατο, την έκθεση των πτωμάτων προς αναγνώριση.
Στο νεκροτομείο όπου μεταφέρθηκε το σώμα της, ένας γλύπτης γοητεύτηκε από την ομορφιά της και έφτιαξε μια νεκρική μάσκα από χυτό υλικό. Στα χρόνια που ακολούθησαν, υπήρξε μια γενικευμένη ποικιλότροπη αναπαραγωγή της μορφής της, με αποτέλεσμα αμέτρητα αντίγραφα να κοσμούν όλα τα παριζιάνικα σαλόνια, ενώ κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει, ότι το πανέμορφο πρότυπο της μάσκας, ήταν νεκρό μοντέλο.
Η Άγνωστη που ανασύρθηκε από τα νερά του Σηκουάνα, έγινε καλτ μορφή.
Η όμορφη έκφραση του προσώπου της και το αινιγματικό, γεμάτο ικανοποίηση χαμόγελό της, δεν έγινε απλά θέμα συζήτησης, αλλά επηρέασε και γοήτευσε άνδρες και γυναίκες ανεξαρτήτως μόρφωσης, οικονομικής και κοινωνικής τάξης.
Ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες, συγγραφείς, ποιητές, γλύπτες, κυρίως όμως ενέπνευσε τους ασχολούμενους με τη λογοτεχνία. Λέγεται πως ο Αλμπέρ Καμύ είχε ανάμεσα στα γλυπτά του την Άγνωστη.
Δημιουργήθηκαν πολλές ιστορίες γύρω από τη ζωή της, που στην πραγματικότητα όμως κανείς δεν ήξερε αν ήταν αληθινές, αφού δεν αναγνωρίστηκε ποτέ.
Η Άγνωστη έγινε το ίνδαλμα όλων των κοριτσιών της εποχής, που αντέγραψαν τα μαλλιά και το χαμόγελό της. Η γνωστή ηθοποιός Γκρέτα Γκάρμπο στήριξε το στυλ της στο πρόσωπο της Άγνωστης, ενώ θεωρήθηκε το ερωτικό πρότυπο της εποχής όπως η Μπαρντό το 1950, σύμφωνα με την άποψη του καθηγητή Hans Hesse του πανεπιστημίου του Sassex.
Το σπουδαιότερο όμως, ήταν πως η άγνωστη το 1958 ενέπνευσε το γιατρό Peter Safar, ο οποίος ανάθεσε στον κατασκευαστή πλαστικών παιχνιδιών Asmund Laerdal να κατασκευάσει μια κούκλα με πρότυπο το πρόσωπο της Άγνωστης, που χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα στις Πρώτες Βοήθειες, για την εκπαίδευση ΚΑΡΠΑ, καρδιοπνευμονική ανάνηψη (φιλί της ζωής).
Η κούκλα Rescue Anne, που είναι εμπνευσμένη από την πνιγμένη Άγνωστη του Σηκουάνα, θεωρείται το «πιο φιλημένο πρόσωπο» όλων των εποχών και σώζει ανθρώπους από βέβαιο θάνατο.