Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
Σήμερα, ο ποντιακός ελληνισμός τιμά τη μνήμη των 353.000 θυμάτων της γενοκτονίας που είχε διατάξει ο Χίτλερ της Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ. Τέτοια μέρα, το 1919, αποβιβάστηκε στην Σαμψούντα και άρχισε την εθνοκάθαρση. Πρώτα με τον απαγχονισμό των Ελλήνων προκρίτων και μετά ενθαρρύνοντας τους ομοφύλους και ομοθρήσκους του να σκοτώνουν τους «γκιαούρηδες» και να ιδιοποιούνται τις περιουσίες τους…
Οι διωγμοί συνεχίστηκαν με τα Αμελέ Ταμπουρού, τα Τάγματα Εργασίας, στρατολογώντας Έλληνες Ποντίους για να δουλέψουν στα κάτεργα, από τους οποίους ελάχιστοι γύριζαν πίσω και εκείνοι σακάτηδες, αλλά και με τις εξορίες των κατοίκων ολόκληρων χωριών, σε μια ατέλειωτη πορεία που όσοι δεν άντεχαν πέθαιναν στους δρόμους και έμεναν άταφοι, βορά στα άγρια θηρία και τους γύπες… Έτσι, οι Τούρκοι εξολόθρευσαν 353.000 Ποντίους, σχεδόν τον μισό πληθυσμό τους…Σήμερα, οι Πόντιοι ανα τον κόσμο, αγωνίζονται και πιέζουν, να υποχρεωθούν οι Τούρκοι να αναγνωρίσουν την γενοκτονία. Δεν τους ζητούν αποζημιώσεις, αλλά κάτι ανθρώπινο. Μία συγγνώμη, για να αναπαυθούν οι ψυχές των νεκρών τους, που ανάμεσα τους υπήρξαν δυστυχώς πολλοί μαθητές με τους καθηγητές τους, όπως συνέβη στο αμερικανικό κολέγιο «Ανατόλια» στη Μερζιφούντα του Πόντου.
Το Κολέγιο «Ανατόλια» στην Μερζιφούντα του Πόντου
Το κολέγιο ιδρύθηκε το 1882 από αμερικανούς ιεραπόστολους διαμαρτυρόμενους, Τσάρλς Τρέϊσι και τη γυναίκα του. Λειτούργησε το 1886, αλλά το 1893 οι Τούρκοι το έκαψαν στους μεγάλους διωγμούς των χριστιανών και εξόρισαν τους αρμένιους καθηγητές. Το κολλέγιο, που στη σφραγίδα του απεικονίζονταν μια μπάλα (αθλητισμός), μια κουκουβάγια (πνεύμα) και μια λύρα (μουσική,) και αντιπροσώπευαν την τριπλή του δράση: αθλητική, φιλολογική, μουσική, μπήκε αργότερα στο στόχαστρο των κεμαλιστών, με συνεχείς εισβολές.
Αφού το χρησιμοποίησαν ως στρατιωτικό νοσοκομείο από το 1916-19, άνοιξε στις 1-10-1919 συγκεντρώνοντας 218 μαθητές. Στις 12-2-1921, εισβάλουν στο κολέγιο οι Τσέτες του καταστροφέα των χριστιανικών κοινοτήτων και φονέα των Ελλήνων Τοπάλ Οσμάν, με αφορμή τον δήθεν ξυλοδαρμό τούρκου από χριστιανούς. Ψάχνουν τάχα για οπλισμό και εκρηκτικά. Και όταν δεν τα βρίσκουν, μπαίνουν στο γραφείο του προέδρου Γ. Γουάϊτ και γίνονται θηρία, όταν βλέπουν δυο μεγάλους χάρτες του Πόντου. Εξοργίζονται όμως περισσότερο όταν βρίσκουν στην βιβλιοθήκη εκατοντάδες ελληνικά βιβλία και συγγράμματα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων που ήταν τυπωμένα στην Αθήνα, κάποιες σημειώσεις που τις θεωρούν επαναστατικές και την φωτογραφία της ποδοσφαιρικής ομάδας Πόντος με τις γαλανόλευκες οριζόντιες ρίγες που παρέπεμπαν στην ελληνική σημαία…
Όλα αυτά θεωρούνται ενοχοποιητικά στοιχεία και οι Τσέτες συλλαμβάνουν πρώτα δύο μαθητές αθλητές της ομάδας «Πόντος», όπως τον τερματοφύλακα Αναστάσιο Παυλίδη και τον δρομέα Συμεών Ανανιάδη, μαζί με έξι καθηγητές, τους Δημ. Θεοχαρίδη, Παύλο Παυλίδη, Χαρ. Ευσταθιάδη, Παν. Λαμπριανίδη και άλλους δύο. Τους οδηγούν στις φυλακές Αμασείας, βασανίζονται απάνθρωπα επι πολλές ημέρες, καταδικάζονται με ψευδείς κατηγορίες σε θάνατο και τον Ιούνιο του 1921 απαγχονίζονται.
Θα ακολουθήσει η σύλληψη άλλων 125 μαθητών-αθλητών και μελών της Λέσχης Ποντίων, για την τύχη των οποίων, των Ελλήνων και των λιγοστών Αρμενίων της Μερζιφούντας, έγραψαν οι Αμερικανοί: «Όλη τη νύχτα ακούγονταν πυροβολισμοί στην πόλη. Το πρωί τα βαγόνια μετέφεραν πτώματα που έθαβαν σε μαζικούς τάφους στην κοιλάδα, ενώ πυκνοί καπνοί κάλυπταν την χριστιανική συνοικία…»Οι Τούρκοι έκλεισαν τότε το κολέγιο και μετά την μικρασιατική καταστροφή, ο Ελευθέριος Βενιζέλος ενεθάρρυνε τον πρόεδρο του Τζώρτζ Γουάϊτ και μετέφερε την έδρα του, από τη Μερζιφούντα στη Θεσσαλονίκη, αρχικά στις εγκαταστάσεις του παλιού καζίνο και μετά στην Πυλαία.
Ο αθλητής Συμεών Ανανιάδης
Ο Συμεών Ανανιάδης γεννήθηκε στην Σαμψούντα το 1901, δεύτερο από τα πέντε παιδιά του Αντωνίου Ανανιάδη. Φοιτούσε στο Ανατόλια, τον θαύμαζαν όλοι για την εξυπνάδα, τη ρητορεία και το παράστημά του και ήθελε να γίνει γιατρός. ΄Ηταν μέλος του ποδοσφαιρικού Συλλόγου «Πόντος», πολύ μεγάλος δρομέας στα 100 μέτρα και φιλοδοξούσε να λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες και να καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ. Συνελήφθη από τους κεμαλιστές, φυλακίστηκε, βασανίστηκε και απαγχονίστηκε στην πλατεία της Αμασείας. Στην ίδια πλατεία οι Τούρκοι κρέμασαν αργότερα τον καθηγητή πατέρα του και άλλους 173 επιφανείς Ποντίους.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Real News”