Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
Στις 13 του Μάη του 1982, σαν σήμερα, η Δέσποινα Αχλαδιώτου, η «Κυρά της Ρω», όπως την είχε πολιτογραφήσει ο Τύπος, η γυναίκα που φύλαγε Θερμοπύλες, άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο της Ρόδου σε ηλικία 92 ετών, ενώ στο νησάκι Ρώ, η γαλανόλευκη ανέμιζε περήφανη, έτσι όπως την είχε υψώσει η ψυχή της και το άψυχο πλέον χέρι της…
Στις μέρες μας, η οικονομική κρίση, η ανεργία, οι μειώσεις μισθών, οι δυσκολίες που περνούν τα νοικοκυριά, μπορεί να μην αφήνουν περιθώρια για σκέψεις που έχουν σχέση με ηρωισμούς, πατριωτισμούς και πράξεις ανιδιοτελείς, όμως η στάση ζωής της Κυράς της Ρω τα παραμερίζει όλα και με σεμνότητα της αποτίνουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής. Γιατί κι εκείνη ζούσε φτωχικά, αλλά είχε την Ελλάδα και το νησί της βαθιά στην καρδιά της, ιδέες, που για πολλούς σημερινούς ΄Ελληνες είναι αναχρονιστικές, ξεπερασμένες και όσοι τις έχουν θεωρούνται γραφικοί ελληναράδες…Η Δέσποινα Αχλαδιώτου με τον σύζυγό της Κώστα εγκαταστάθηκαν στη Ρω το 1924 ασχολούμενοι με την κτηνοτροφία έως το 1940 που τον έχασε άρρωστο στη ψαρόβαρκα που τον μετέφερε στο Καστελόριζο. Τον έθαψε και ξαναγύρισε στο νησάκι της Ρω με τη μητέρα της.
Όταν στη διάρκεια της κατοχής το Καστελόριζο βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς, οι Εγγλέζοι μετέφεραν τους κατοίκους για ασφάλεια στην Κύπρο και την Αίγυπτο. Η μόνη που αρνήθηκε να εγκαταλείψει τη τυφλή μάνα της και τις κατσίκες της ήταν η Δέσποινα. Ο Άγγλος διοικητής σεβάστηκε την επιθυμία της, την άφησε στη Ρω και από τότε κάθε πρωί ύψωνε σ΄ ένα κοντάρι την γαλανόλευκη.
Η τυφλή μάνα πεθαίνει και η Δέσποινα τη μεταφέρει με βάρκα στο νεκροταφείο του νησιού. Μόνη την ψέλνει, τη θάβει και την κλαίει… Στην περίοδο της κατοχής συνεργάζεται με τον Ιερό Λόχο, βοηθά τις συμμαχικές αποστολές, κρύβει και φυγαδεύει αξιωματικούς...
Τα χρόνια περνούν και το Σεπτέμβρη του 1975, ενας προβοκάτορας Τούρκος δημοσιογράφος της εφημερίδας «Χουριέτ», ο Ομάρ Σαμή Κοζάρ, βοηθούμενος από δύο συμπατριώτες του και επωφελούμενος της απουσίας της Αχλαδιώτου για λόγους υγείας στο Καστελόριζο, κατεβάζει την ελληνική σημαία και υψώνει στη θέση της την τουρκική! Κατευθυνόμενη ενέργεια με στόχο τη δημιουργία κλίματος έντασης μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας ( Το ίδιο έκανε 12 χρόνια μετά στα Ίμια…)
Η ενέργεια του Τούρκου δεν έμεινε αναπάντητη. Ο υπουργός Εθνικής Αμύνης Ευάγγελος Αβέρωφ έλαβε αυστηρά μέτρα, ενώ η Δέσποινα έσπευσε, κατέβασε, πέταξε στη θάλασσα την τουρκική σημαία και ύψωσε πάλι την ελληνική.
«Για τις προσφερθείσες εθνικές υπηρεσίες της» στην περίοδο της κατοχής, ο υπουργός Αμύνης Αβέρωφ της απένειμε στις 23-11-75 το μετάλλιο τιμής.
Η Κυρά της Ρω έγινε θρύλος. Τη σκυτάλη των βραβεύσεων πήραν, η Βουλή, η Ακαδημία Αθηνών, η Εθνική Τράπεζα, Δήμοι, Σύλλογοι, φορείς…
Όταν την βράβευσε η Ακαδημία, η Αχλαδιώτου είπε: «η ζωή στη Ρω δεν είναι και τόσο ευχάριστη, αλλά νιώθεις πιο πολύ την Ελλάδα, χαμένος όπως είσαι στο πέλαγος, λίγες εκατοντάδες μέτρα από τις τουρκικές ακτές. Την Ελληνική σημαία θέλω να μου τη βάλουν μαζί μου στον τάφο». Η κηδεία της έγινε δημοσία δαπάνη στο Καστελόριζο και η σωρός της μεταφέρθηκε με σκάφος του Πολεμικού Ναυτικού στη Ρω και ετάφη κάτω από τον ιστό όπου ύψωνε την σημαία…
« Δεν έκανα τίποτα σπουδαίο!...»
΄Όταν την παρασημοφόρησε το υπουργείο Αμύνης, ο αρχηγός ΓΕΝ ναύαρχος Εγκολφόπουλος έστειλε στο Καστελόριζο το αντιτορπιλικό «Πάνθηρ» με άγημα ναυτών. Ο πλοίαρχος Λαμπίρης δίνει εκ μέρους του αρχηγού το παράσημο και η Δέσποινα διαβάζει συλλαβιστά την αντιφώνηση της που έγραψε σε μια κόλλα χαρτί. Κάποια στιγμή, κατέβασε το χειρόγραφό της και απορημένη για τις τιμές, στρέφεται προς το μέρος μας που σημειώναμε αυτά που διάβαζε και μας λέει αφοπλιστικά με παιδική αφέλεια: « Τώρα παιδάκι μ’ γιατί τα κάνουν όλα τούτα; Δεν έκανα και τίποτα σπουδαίο…» Αθάνατη κυρά- Δέσποινα!... ΚΥΡΑ της ΡΩ!!!
*To άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Real News.