Με τον τίτλο δεν αναφέρομαι στην αρχή του κόσμου. Το ερώτημα γεννήθηκε από την απορία και τη μεταφυσική ανησυχία για το τι ακριβώς είναι ο κόσμος. Και πολλοί φιλόσοφοι, φιλοσοφούντες και επιστήμονες έσκυψαν πάνω στο αναπάντητο ερώτημα για την αρχή του κόσμου. Με τον τίτλο επιχειρώ να τονίσω ότι πηγαίνοντας στις ρίζες της κοινωνικής ζωής κατανοούμε την ουσία της ίδιας της κοινωνίας. Ψάχνοντας το παρελθόν θέλουμε να καταλάβουμε το παρόν.
του Στέλιου Συρμόγλου
Και σ' ό,τι μας αφορά ως Ελληνες, ως μέλη μιας πολύπλευρα δοκιμασμένης κοινωνίας, βρισκόμαστε και πάλι στο "μηδέν". Στη αρχή της αναζήτησης μιας διαφορετικής κλίμακας στη μέθοδο της σύλληψης και της ερμηνείας της πολιτικής. Στην απαρχή μιας προβληματικής θεμελιωμένης στο στοχασμό και την αμφισβήτηση.Πέρα από την επιφάνεια των πραγμάτων, που συνιστούν όλο το εύρος της πολιτικοκοινωνικής ζωής του τόπου, πέρα από τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από τους "τεχνίτες" των πολιτικοοικονομικών συμφερόντων. Πέρα από τη σύγχυση, την απογοήτευση και την ανησυχία των πολιτών, την ολίσθησή τους στην πολιτική απάτη με απότελεσμα τη "στράτευσή" τους από τους πολιτικούς απατεώνες και τη "συμπόρευσή" τους με την πολιτική παράνοια ενίοτε...Η παρουσία του "μηδενός" στην κοινωνία, ως απόρροια του εκφυλισμού του πολιτικού ήθους, αποτελεί την πιο "αισιόδοξη" προοπτική για απαλλαγή από τους αυτόκλητους "σωτήρες" της κοινωνίας και της χώρας.
Από το "μηδέν" αρχίζει πάντα πληθωρική και συναρπαστική η κοινωνική αφύπνιση, ως αληθινό μεγαλείο της ανθρώπινης αισθαντικότητας, για να καταργήσει το μηδέν και να υπογραμμίσει την παρουσία του πολίτη. Αν το πολιτικό μηδέν υπάρχει στην ανυπαρξία του, η αφύπνιση της κοινωνίας υπάρχει πάντα με τη δραματική της έξαρση, με τη συντελεσμένη αισθητική της μορφή. Η κοινωνική αφύπνιση καταργεί το πολιτικό μηδέν. Η κοινωνία που καλύπτεται από το ζόφο των πολιτικών σκιάχτρων, των ψεμάτων και των πολιτικών επικοινωνιακών τεχνασμάτων, περνάει αναπάντεχα στη λάμψη του φωτός. Γίνεται η αφύπνιση των πολιτών λόγος και διαμαρτυρία, γίνεται ελπίδα και όραμα. Γίνεται Ιστορία!..
Η σημερινή "μεγαλόπρεπη" και πολύμορφη εικόνα της πολιτικής κοινωνίας, μαγνητισμένη από τα ξόανα του παρελθόντος και προσδεμένη στα ευκαιριακά συμφέροντα του παρόντος, ομότροπα αναπτύσσεται με κατεύθυνση πρός τον αφανισμό της, έχοντας βέβαια συμβάλλει στο "μηδενισμό" κάθε κοινωνικής αξίας και προσδοκίας.
Μοιάζουν όλοι αυτοί οι αυτοπροσδιοριζόμενοι "σωτήρες" της κοινωνίας και της χώρας με "καζανοκέφαλους" τσαρλατάνους που φυσώντας ένα καλάμι κάνει σαπουνόφουσκες, που σπάνε στο κεφάλια ενός αφελούς και φιλοθεάμονος κοινού. Και βέβαια η αισθητικότης του πολιτικά γελοίου έγκειται στο ότι, δι' αυτού, η ασχημία, νομιμοποιημένη, εκτρέπεται στην υπερβολή με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοοινωνία και τους πολίτες.
Η παρούσα ληθαργική κατάσταση της πατρίδας μας, ο "μηδενισμός" που χαρακτηρίζει το κοινωνικό οικοδόμημα, αυτό το "μηδέν" που αναπτύχθηκε, το τίποτα και το χάος, αποτελεί συνάμα και την αρχή για την αφύπνισή της κοινωνίας, των πολιτών, όλων μας. Δεν είναι ανάγκη να φοβηθούμε, ούτε να θυμώσουμε για τη μέχρι σήμερα αδράνειά μας. Ανάγκη είναι να ξυπνήσουμε και να δούμε όλα όσα "συγκρότησαν" το μηδέν, δηλαδή την πολιτική ανικανότητα και τη διαφθορά, τα πολλά στραβά, κακά και ανώμαλα της κοινωνίας μας, τη μικρότητα και την αρπαχτικότητα ίσως πρώην συνοδοιπόρων μας.
Ανάγκη είναι να σκεφτούμε πως μπορούμε εμείς οι ίδιοι να τα διορθώσουμε, να ξεκινήσουμε από το "μηδέν", χωρίς προκαταλήψεις, ιδεοληψίες και αιχμαλωσίες από μικροσυμφέροντα μας. Να γίνουμε ο δημιουργικός νους που θα βελτιώσει την ατελή και αρρωστημένη κοινωνία μας. Να διεκδικήσουμε το ρεαλισμό του παρόντος και να μετατρέψουμε το "μηδενισμό" σε δύναμη ελπίδας.
Δικαιολογίες προσχηματικές για την αδράνειά μας και την παθητική αποδοχή των τετελεσμένων πάντα εγείρονται...Ερωτηματικά του τύπου "Πως;" Με "Ποιούς;", "Γιατί εγώ και μόνος;", Πάντα θα ορθώνονται ως φάσμα απελπισίας. Και όλες αυτές οι τάσεις δειλίας μας και οι στάσεις απάθειας μας, θα καταλήγουν πραγματικά σε στάση ζωής, πρός τέρψιν των Ταρτούφων της πολιτικής. ..
Με την αδράνεια μας απόλυτο κακό και απόλυτο καλό συμψηφίζονται. Και στις δύο εκδοχές βρισκόμαστε δέσμιοι μιας ανυπερπήδητης οριακής ανάγκης: Να απορρίψουμε ολοκληρωτικά την πραγματικότητα ή ολοκληρωτικά να την αποδεχτούμε. Τελικά, η συμπεριφορά που προκύπτει είναι παθητική, στατική.
Η κατάσταση αυτή είναι εξανδραποδιστική. Σημαίνει ότι έχουμε παραιτηθεί από κάθε έμπρακτη αξιολογική κρίση. Αφηνόμαστε στο ρεύμα που μας συνεπαίρνει είτε "τραγουδώντας" για μελλοντικές νίκες που δεν θα έρθουν ποτέ, είτε ζοφερά αποθαρρημένοι για την αδυναμία μας. Απέναντι στο κύριο γεγονός της ιστορίας της κοινωνίας, είμαστε αφημένοι δίχως ηθική, δίχως κανόνα ζωή.
Είναι η παραζάλη μιας κοινωνίας χωρίς σημείο αναφοράς. Μερικοί τη βλέπουν ως κάτι παροδικό. Αλλοι βρίσκονατι σε πλήρη άγνοια απασχολημένοι με την...ανάλυση της πολιτικής βλακείας ή με τη θωράκιση των συμφερόντων τους. Κάποιοι, λιγοστοί, προσπαθούν να στηριχθούν σ' ένα είδος "εσωτερικού νόμου", προσωπικής συνέπειας, αξιοπρέπειας μισοτραγικής, που τους εξασφαλίζει και ένα αίσθημα σεμνής υπεροχής. Ολοι ωστόσο βρισκόμαστε μπροστά στο "μηδέν" της κοινωνίας. Το βλέπουμε να διατρανώνεται σ' όλες τις συνειδητές και ασύνειδες μορφές του. Καμία κοινωνία, κανένα σύστημα αξιών, καμία προοπτική δεν αντέχει μόνιμα στην "παρουσία" του μηδενός.
Κι αυτή είναι η "αισίοδοξη" πλευρά της κατάντιας μας. Εν αρχή ήν το μηδέν, λοιπόν! Η πλάστιγγα δεν θα αργήσει να γύρει πρός τη μεριά των ανήσυχων. Ακόμη κι αν δεν έχουν κάτι να προτείνουν, θα κινηθούν πρός την κατεύθυνση της αντίδρασης...