Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι, οι οποίοι χωρίς να είναι μηδενιστές, το μηδέν της πολιτικοκοινωνικής κατάστασης βλέπουν και το παρουσιάζουν χωρίς φταισίδια και καμώματα ή υποκριτική ευλάβεια. Το παρουσιάζουν με τη δική τους αισθητική, άγνωστη στους πολλούς και τους άλλους τόσους "βολεμένους". Το εκθέτουν σαν ιστορική στάση και σαν θέαση της κοινωνίας με το μάτι της αντίδρασης.
του Στέλιου Συρμόγλου
Η αφτιασίδωτη αντίδραση αυτών των ανθρώπων έχει μια καθαρότητα. Και το δικό τους "αφτιασίδωτο" αποκλείει την παραποίηση της πραγματικότητας, όπως κατά κόρον επιχειρείται από την παρακμιακή λογική των πολιτικών, ενώ η κομψότητα της σκέψης τους έχει τον άγριο ήχο της φωνής του τσεχωφικού Γερμολάι Λοπάχιν, που εξολοθρεύει το "Βυσσινόκηπο" της παρακμής. Το καινούργιο κρασί, άλλωστε, δεν χωράει σε μεταχειρισμένα πολιτικά ασκιά!..Ο "μηδενισμός" που αναδύεται από την αντίδραση αυτών των ανθρώπων θα μπορούσε να ονομαστεί ρεαλιστικός μηδενισμός. Η αισθητική του ρεαλιστικού μηδενισμού ενδυναμώνει την ώριμη αντίδραση και υψώνει τις φωνές. Κι αυτοί οι άνθρωποι δεν θητεύουν στις γνωστές παραστάσεις των...τσαρλατάνων της πολιτικής. Περνούν από εκεί, μα δεν στέκονται. Εχουν ευρύνει τον κύκλο των συμβόλων σε πολύ πλατειά σχήματα φτιαγμένα από την αναζήτηση της άγρυπνης συνείδησης, από τα βιώματα που κουβαλάνε μέσα τους από την αναπόδραστη ιστορική ανάγκη.
Απομυθοποιούνται οι θεσμοί και οι δυνάμεις, οπότε η ευθύνη πέφτει στην ανθρώπινη ανευθυνότητα. Αυτή η θέση διατρέχει την αντίδραση των ανθρώπων αυτών. Υπάρχει, εντούτοις, τραγικό στοιχείο στο μηδέν; Υπάρχει. Είναι η αποτραγικοποίηση του τραγικού. Κι αυτός ο ηθικός μηδενισμός είναι η τελευταία τελετουργία που οδηγεί στο μηδέν.
Ενας τόπος αναδύεται από την αντίδραση και τη θεώρηση αυτών των ανθρώπων. Δεν είναι απαισιόδοξος ούτε αισιόδοξος. Είναι απλώς τόπος, όπως η αδιαπέραστη ομίχλη, που καλύπτει ένα σύμπαν. Ή το μηδέν μηδέν ή το μηδέν και η αρχή. Πάντως μηδέν. Αυτό πάντως που διαπιστώνει σε τούτη την αντίδραση των ανθρώπων αυτών ο προσεκτικός παρατηρητής, είναι μια κραυγή θριαμβευτική από τα στόματα των ηττημένων: Ετσι και ξεφορτωθούμε την ήττα μας, σωθήκαμε χωρίς νίκη!..
Είναι περττό να επισημάνω την αλλοτρίωση και την κοινωνική αμφισβήτηση που έγιναν κατάσταση. Είναι φυσικό, λοιπόν, οι λίγοι αντιδρούντες και αντικρύζοντες το "μηδέν" σ' όλο σχεδόν το φάσμα της πολιτικοκοινωνικής ζωής, να έχουν ανασηκώσει τον καθωσπρεπισμό και να έχουν αφήσει ακάλυπτα και αφτιασίδωτα τα πολιτικά λείψανα, τα παρηκμιακά κομματικά σχήματα, τις ιδέες και τα ουρανεβάσματα.
Κι αυτοί οι ολίγοι αντιδρούντες, οι "μηδενιστές" κατά το σύστημα που τους φοβάται και τους καταπολεμά, οι επί της ουσίας ορώντες το "μηδέν" της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας, γίνονται ενίοτε θέαμα και άκουσμα ως "ταύροι εν υαλοπωλείω". Κι αν για πολλούς η εισόρμηση ενός ταύρου μέσα σ' ένα γυαλάδικο θα προξενεί πανικό, για άλλους ευτυχώς μπορεί να είναι μια αιθητική απόλαυση και μια ελπίδα για ανατροπή μιας παθογενούς κατάστασης.
Γιατί με τις φωνές τους και ενίοτε ως...ταύροι εν υαλοπωλείο εφορμούντες σπρώχνουν σ' ένα λάκκο ταφής μια γενική "παρακμή" και προσπαθούν στη θέση της να στήσουν μια "ακμή", σαλπίζοντας την τελική φράση ενός "επιτάφιου αντι-ύμνου", για λογαριαμό όλων των απελπισμένων.