Ο Ελληνας μπροστά στη μοίρα του; Ο Ελληνας φορώντας στα μάτια τον επίδεσμο της αυτάρεσκης απομόνωσης; Ο Ελληνας αδιαφορώντας για ό,τι θα μπορούσε να γίνει πολύτιμος κρίκος για το μεγάλο σύνδεσμο των δυσπραγούντων πολιτών της κοινωνίας; Ο Ελληνας εγκλωβισμένος σ' έναν άγριο υποκειμενισμό, που έχει για έμβλημά του τον αστόχαστο ατομικισμό;
του Στέλιου Συρμόγλου
Τα ερωτήματα δεν επιδέχονται πρόχειρες, συναισθηματικές απαντήσεις. Απαιτούν προφανώς μια πλατύτερη θεώρηση της αντίδρασης του Ελληνα, η ψυχή του οποίου σήμερα μαστίζεται από βαθύτατη κρίση. Και φαίνεται οτι η μνήμη της και η φαντασία της, το συναίσθημα και οι γνωστικές και βουλητικές λειτουργίες της, πάσχουν από καταφανή αδυναμία επαφής με την πραγματικότητα, εικόνα της οποίας παρουσιάζεται ως μια ανώμαλη, άτακτη και, κατά πάντα, συγκεχυμένη σύθεση από:- Πολιτική κοροιδία και απάτη
- Οικονομική συμφορά
- "Ανιση" ισότητα και λιτότητα
- Καταστροφική οκνηρία, απάθεια και ραστώνη
- Εφιαλτική ανεργία και εργασιασκή ανασφάλεια
- Πρωτοφανή ανευθυνότητα στα κοινά
- Κράτος πολιτικών ληστάρχων και επιδρομέων
- Τρομοκρατία και κοινωνικός πανικός
- Εθνική ανυποληψία και αναξιοπιστία
- Αμφισβήτηση Αρχών και αξιών
- Απαιδευσία, αγλωσσία και αμοραλισμό
- Υποβάθμιση του πατριωτισμού και του "φιλότιμου"
- Φόβο κοινωνικής διάλυσης
Κοινός παρανομαστής όλων είναι ο παραλογισμός και το κυρίαρχο "γατί" για την κατάντια μας. Αυτό το "ΓΙΑΤΙ" που δεν έχει "γαιτί" και "πώς", φαίνεται να είναι κάτι άλλο από την χαρακτηριστική διαπίστωση του αιγύπτιου αρχιερέα στο διάλογο με τον Σόλωνα, ότι: 'Ελληνες αεί παίδες". Το αδυσώπητο "ΓΙΑΤΙ" δεν βρίσκει ικανοποιητική απάντηση, όταν η κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας άγγιξε, ήδη, οσημέραι, το "μη περαιτέρω". Διότι, εκφεύγει των ορίων της λογικής και της φαντασίας, η ανοχή σε πολιτικές ολέθριες, σε υποτελείς πρακτικές των κυβερνώντων, στη "γενική αμνηστία" που δίνεται, για να εδραιωθεί το...κοινωνικό έγκλημα και η προδοσία.
Καταρρέει η Ελλάδα του 2013 για να πλανάται το φάντασμα μιας επερχόμενης εθνικής συμφοράς...Κι όλα όσα συνιστούν την κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας, φωτίζουν μόνον την επιφάνεια της κρίσης, της σκληρής πραγματικότητας. Κι αντί να δούμε κατάματα αυτή την "πραγματικ'οτητα", καταντήσαμε "χρυσοθήρες" θαμπωμένοι από το πλούσιο κοίτασμα των προσδοκιών που καλλιεργούν οι εξουσιολάγνοι ή έτοιμοι να αντλήσουμε ό,τι προσφέρει η φλέβα του ατομικού ονείρου και της φαντασίωσής μας...
Η συνεννόηση των πολιτών μιας κοινωνίας προυποθέτει την οργάνωση των ατομικών θελήσεων γύρω από ένα κεντρικό και ενεργό πυρήνα ομαδικής συμφωνίας. Και καταλήξαμε μια κοινωνία ανενεργών πολιτών, χωρίς ενδιάμεσες αξίες, ανεκτική στην ανελευθερία, μονίμως παραπλανημένη από τη συγχορδία της ανεμπόδιστης πολιτικής κοροιδίας και ολιγαρκής στις αξιώσεις της. Μια κοινωνία που δεν ζητεί έστω το ελάχιστο ποσοστό αξιώσεων και καταφάσεων για να επιτύχει το μέγιστο. Τελικά ο υπερτροφικός ατομικισμός των τελευταίων χρόνων περιόρισε το δημιουργικό στοχασμό και καθήλωσε κάθε ιδέα αντίδρασης. Στέρησε την κοινωνία από τη γόνιμη επικοινωνία των μελών της.
Η απιστία στις αρχές δημιούργησε την αδιαφορία και ενίσχυσε την ελαστικότητα των συνείδησεων. Οι έννοιες της ελευθερίας και της δημοκρατίας κάνουν "άσημη" σταδιοδρομία στην ελληνική πραγματικότητα. Ολοι, ωστόσο, είναι προσδεμένοι σ' αυτές τις έννοιες και τις επικαλούνται, χωρίς να γνωρίζουν το πραγματικό τους περιεχόμενο. Ολοι έχουμε υποστεί ομαδικό ευνουχισμό των ατομικών μας ελευθεριών και έχουμε μεταβληθεί σε απλά ενεργούμενα των σκοπών της πολιτικής, που τα δουλώνει και εγκαθιστά τη "ψυχολογία" του πανικού και της ανασφάλειας.
Η πολιτική σκοπιμότητα ισοπέδωσε την ολότητα και την προβολή του συλλογικού εγώ. Στη διάλεκτο της ιστορίας ωστόσο, κοινωνίες που υφίστανται τέτοιου είδους "ισοπέδωση", παρουσιάζουν μια δεινή δοκιμασία και κρίση της συνείδησης.
Που πήγε η προσωπική περηφάνεια του Ελληνα, ο οποίος διάβηκε αιώνες πριν την περίκαυστη ζώνη της ανθρωπότητας στοχαζόμενος με ευθύνη, συνέπεια και επαυξημένη συνείδηση των πράξεων του; Αυτό συνιστά και την οδύνη της σημερινής κατάστασης. Κρίση της ατομικής συνείδησης είναι και κρίση της ελευθερίας, συνιστά τον ξεπεσμό της κοινωνίας. Γιατί η ελευθερία δεν είναι κάτι έξω από τη συνείδηση. Ξεκινά απ' αυτή και πρός αυτήν επιστρέφει έχοντας ως προορισμό την ακεραίωση του ατόμου, του πολίτη, της κοινωνίας.
Το θέμα δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση. Είναι η κρίση της ατομικής συνείδησης που εκτρέφει την όποια οικονομική και κοινωνική κρίση. Σ' ένα χώρο ιστορίας, όπως είναι η Ελλάδα, όπου οι μύθοι και οι αξίες έχουν πλέον θεριστεί από αντικοινωνικές πολιτικές πρακτικές κι όχι μόνο, επιβάλλεται ο αγώνας για να πλαστεί και να θεριέψει η προοπτική του ελεύθερου πολίτη. Του Ελληνα πολίτη, ο οποίος είναι και θύμα μιας εκτροχιασμένης πορείας, μιας διαδικασίας που του επέβαλαν οι "σκάρτοι" της πολιτικής.
Αν ο καθένας έχει μια τέτοια εποπτεία των πραγμάτων, κι αν δεν ανήκει στους προνομιούχους που κάνουν τη συνείδησή τους ό,τι θέλουν, θα σταθεί με πολλή περίσκεψη στις αντιφάσεις του πίνακα που παρουσιάζει η κοινωνία μας. Και οι ακραίες τουλάχιστον, θα αποκτήσουν στα μάτια του άλλη σημασία. Και πάμπολες βεβαιότητες θα βρεθούν βαρυφορτες από ερωτηματικά...