Μια κοινωνία με φραγμένους τους ορίζοντες. Οδυνηρό το συμπέρασμα για μια περίοδο της ιστορίας, που θα έπρεπε να τους διαπλατώνει όσο καμιά άλλη. Μια κοινωνία υπό τη σκιά της πολιτικής ανηθικότητας και ανικανότητας με τους πολίτες να εμφανίζονται ως θύματα της εσχατολογίας, μιας ααπροσδιόριστης εσχατολογικής κρίσης.
του Στέλιου Συρμόγλου
Μια πολιτική συμπεριφορά που αυτόχρημα επιβάλλεται από τη δύναμη της αυταρέσκειας, της κομματικής ανάγκης και της ιδιοτέλειας είναι μια έννοια που δεν συνάπτεται με την έννοια της ηθικής. Κι όμως αυτές οι δύο έννοιες έπρεπε να συνάπτονται, κι ας μη συμπίπτουν. Ετσι, διαμορφώνεται το κοινωνικό κακό, που συνήθως είναι απροσμάχητο. Η κατάσταση αυτή της κοινωνίας, όσο και να μας φαίνεται εξανδραποδιστική, είναι μια κατάσταση έξω από τον εσχατολογικό τρόπο του σκέπτεσθαι τοποθετημένη. Δεν μας φταίει καμιά εσχατολογική διαδικασία, ούτε είμαστε "θύματα" της μοίρας, όπως ίσως θα πίστευε ένας φλύαρος και αφελής σχολιαστής των κοινωνικών δρώμενων, ο οποίος έχει παραιτηθεί από κάθε έμπρακτη αξιολογική κρίση.Εχουμε απλώς ως κοινωνία "καταπλακωθεί" από τη σκιά της πολιτικής ανηθικότητας και ανικανότητας, όπως καθημερινά εκδηλώνονται με τα διάφορα "προσωπεία" τους, που άλλοτε μας παραπέμπουν σε μια γκροτέσκο άσκηση της πολιτικής κι άλλοτε στην αποκορύφωση του γελοίου ή του δράματος με "σκηνογραφία" πάντα την κοροιδία, την παραπλάνηση και την απάτη για την εξασφάλιση ευκαιριακών πολιτικών οφελών.
Και απέναντι σ' αυτή την διαμορφωμένη κατάσταση, είμαστε αφημένοι ενίοτε δίχως ηθική, δίχως στάση και κανόνα ζωής, ίσως και δίχως "ήθος", έχοντας αποδεχθεί την ανήθικη ηθική της πολιτικής. Κι αυτό είναι μια αυτοματοποιημένη διαδικασία, αποτέλεσμα της κατάρρευσης μύθων της πολιτικής και της εμπιστοσύνης μας στους πολιτικούς. Το εσωτερικό ήθος των πολλών εξάλλου είναι μια επιμέτρηση αποστάσεων και αναλογιών με βάση κάποιες σταθερές του κοινωνικού συστήματος. Ετσι κι έγινε παραδεκτό πως το πολιτικοκοινωνικό σύστημα δεν παρέχει σταθερό σημείο αναφοράς, κλίμακα αξιών, μέτρα και αναλογίες, όλα ρευστοποιούνται και παρουσιάζουν διαλυτικά συμπτώματα.
Πρόκειται για τη παραζάλη μιας κοινωνίας δίχως σημείο αναφοράς. Μια κοινωνία αδειανή, κοντόφθαλμη, των εξωφρενικών συναιρέσεων και συναινέσεων, που "γοητεύεται" από την πλάνη και τις υποσχέσεις της άσκοπης πολιτκής σπατάλης. Μια κοινωνία σε μόνιμη αναζήτηση "προφητών" και "σωτήρων" από τους ίδιους χώρους, αφού δεν είναι σε θέση να ευνοηθεί με κάποιους που να μπορούν να οικοδομούν για χάρη της πειστικά μέλλοντα. Μια κοινωνία υποκείμενη σε "νοσηρές" πολιτικές με συνέπειες εύγλωττες, που οδηγούν στη τραγική διάβρωση της εθνικής αξιοπρέπειας και στην ατομική εξαθλίωση.
Μια κοινωνία να εμφανίζεται σαν κτυπημένη από μια οντολογική κατάρα, "σκλάβα" της πολιτικής ευτέλειας, ανίκανη να λυτρωθεί από το ραγιαδισμό, τις γελοίες πολιτικές συμπεριφορές, τις ιδιοτέλειες χωρίς περιεχόμενο και ουσιαστική δικαίωση, τις πολιτικές εξευτελιστικές αναπηρίες. Καμία βεβαίωση πως είμαστε λαός με ιστορία δεν μπορεί να παρηγορήσει γι αυτήν την ασυμμετρία με την εθελόδουλη απαξίωσή μας.
Και προσδενόμαστε στις επίπλαστες ελπίδες των πολιτικάντηδων...Τι θα είναι αυτή η ελπίδα; Ταυτισμένη απλώς με τις ποσοτικές προόδους της τεχνικής των πολιτικών απατεώνων. Η καθημερινότητα μας βρίθει από τέτοιες επίπλαστες ελπίδες περί ανάπτυξης, επενδύσεων με τελείως σαθρό περιεχόμενο, καθήλωσης της ανεργίας και τόσες άλλες που τείνουν να μας γίνουν βίωμα ως ανομολόγητη απάτη.
Τι μπορεί να ενσαρκώσει την ελπίδα; Μόνο η κοινή συνείδηση για ανατροπή του ίδιου του εαυτού μας και του ψευδεπίγραφου "βολέματός" μας στην πολιτική πρακτική του ακατανόητου...Μόνο η κοινή συνείδηση στη γνωστική θέση "άνθρωπος είναι το παν", που δεν είναι και θέση των περισσοτέρων γνωστών πολιτικών στην Ελλάδα. Ομως, για σκεφτείτε: Αν γινόταν και δική τους θέση, θα σήμαινε και κατάργηση του κατεστημένου παιχνιδιού με μια εν δυνάμει άρνηση του φαύλου συστήματος.
Θα αντιτάξετε, ίσως, ότι το λαικό φρόνημα έχει ακόμη αποθέματα αντιδραστικής ρώμης. Δεν θα διαφωνούσα σ' όλο το εύρος της εκτίμησης αυτής. Αρκεί μόνο η καχεκτική αυτοπραξία του κοινωνικού συνόλου να υπερβεί τις αδυναμίαες της αυτοσυνειδησίας της, όσο κι αν είναι βαριά η σκιά της πολιτικής ανηθικότητας...