Του Γιώργου Τσακίρη
Καιρό τώρα, συχνά σε συζητήσεις μεταξύ φίλων, μετά από «αναλύσεις», επιχειρήματα, αντιπαραβολή στοιχείων, καταλήγουμε σε ένα και μοναδικό ερώτημα : «γιατί» ή «γιατί τώρα», αναφερόμενοι στις, πέραν κάθε λογικής, αποφάσεις των κυβερνώντων, καθ’ υπόδειξη φυσικά των … δανειστών μας;
Η απάντηση λοιπόν βρίσκεται στην αρχή κάθε συζήτησης, και είναι δύσκολο να γίνει εμφανής γιατί … όσο περισσότερο αναλύσει κανείς μία κατάσταση, απλά προσθέτει «τούβλα στο σωρό», με συνέπεια στο τέλος να μην μπορεί πλέον να διακρίνει τα «θεμέλια» !Βασικό δόγμα, απαραβίαστη αρχή, «θεϊκή εντολή» θα μπορούσε κανείς να πει, της κοινωνίας μέσα στην οποία όλοι μας ζούμε, παντού στον κόσμο, αποτελεί το «η βάση της πυραμίδας, μένει πάντα σταθερή». Κι αυτό είναι κάτι που ίσχυε πάντα, σε κάθε ιστορική στιγμή, οποιασδήποτε δομικά συγκροτημένης κοινωνίας, στη διάρκεια του χρόνου.
Ποια λοιπόν είναι η βάση της πυραμίδας στη σημερινή κοινωνία του «ανεπτυγμένου», όπως θέλουμε να τον αποκαλούμε, κόσμου ;
Αν σταθείτε για λίγο και σταματήσετε κάθε σας σκέψη για οτιδήποτε ωραίο και ιδανικό, θα καταλάβετε (και μάλλον θα συμφωνήσετε) ότι δεν είναι τίποτε άλλο από το «χρήμα».
Και με την έννοια «χρήμα», νοείται κάθε τι που έχει σχέση μαζί του και –κυρίως – αυτοί που το διαχειρίζονται.
Εάν δεχθούμε αυτή την, απλούστατη στη σύλληψή της, ιδέα που όλοι μας κάποια στιγμή έχουμε σκεφθεί, θα μπορέσουμε ουσιαστικά να εξηγήσουμε την πλειονότητα των όσων συμβαίνουν γύρω μας.
Ουσιαστικά, αποδεχόμενοι –έστω υποσυνείδητα – ως δομική βάση της πυραμίδας αξιών πάνω στην οποία είναι δομημένη η σημερινή κοινωνία, το «χρήμα», αναγάγουμε σε ρυθμιστές κάθε πτυχής της ζωής μας (εργασιακή, φιλική, οικογενειακή, κοινωνική κ.α.), τους διαχειριστές του.
Το ποιοι είναι αυτοί, φυσικά και δεν πρόκειται να τους μάθουμε –αποδεδειγμένα – ποτέ. Όχι γιατί δεν έχουν κατά καιρούς ακουστεί ή γραφεί ονόματα (Ρόθτσαιλντ, Ροκφέλερ, Σόρρος κ.α.) τόσο στον έντυπο όσο και –κυρίως – στον ηλεκτρονικό τύπο, αλλά γιατί οι ίδιοι (όποιοι κι αν είναι) διαχειρίζονται και το δεύτερο επίπεδο αξιών της κοινωνίας μας, «την πληροφορία».
Σε όσους απορούν για το πώς μία τόσο αφηρημένη έννοια όπως η «πληροφορία», μπορεί να αποτελεί (μαζί με το χρήμα) δομικό στοιχείο της κοινωνίας μας, ας αναλογισθούν το πώς οι ίδιοι βρίσκονται σήμερα στη θέση την οποία βρίσκονται. Πώς έπιασαν δουλειά ; Πώς έμειναν άνεργοι ; Γιατί αποφάσισαν να κάνουν οικογένεια ή όχι ; Γιατί σπούδασαν ή όχι ; Γιατί ψηφίζουν αυτό που ψηφίζουν ή προτιμούν να απέχουν κ.ο.κ. Οποιαδήποτε σκέψη ή απόφασή μας, όσο κι αν πιστεύουμε ότι προέρχεται από κάτι αγνό ως προϊόν ελεύθερης βούλησης, στην πραγματικότητα προήλθε λόγω του ότι, κάποια στιγμή, αποφασίσαμε με δεδομένα στοιχεία, τα οποία είχαν ως βασική τους παράμετρο «το χρήμα», «την πληροφορία», ή και τα δύο.
Η κατοχή και η διαχείριση λοιπόν των δύο πρώτων βασικών στοιχείων της κοινωνίας μας, του χρήματος και της πληροφορίας, από συγκεκριμένους ανθρώπους, λόμπυ, λέσχες ή ότι άλλο σκεφθείτε, ουσιαστικά … κατευθύνει τις ζωές μας, τις αποφάσεις μας, το μέλλον μας, και φυσικά και αυτό των παιδιών μας, μιας και τα ίδια θα μεγαλώσουν μέσα σε μία κοινωνία με τις ίδιες ακριβώς αξίες.
Και πού ακριβώς οδηγεί αυτό ; Στο αμέσως επόμενο επίπεδο αξιών. Στην κάλυψη των «βασικών αναγκών» μας. Τροφή, στέγη, εργασιακή και οικογενειακή αποκατάσταση, κάλυψη αναγκών υγείας (και παιδείας), ή σε κάποιες πιο … ανεπτυγμένες κοινωνίες, κοινωνική καταξίωση, αναγνώριση κ.α.
Αλλά ακόμη κι εδώ, οι συνθήκες τις οποίες προσπαθούμε να καλύψουμε, θεωρώντας τες ως «βασική μας ανάγκη», αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης της «πληροφορίας» μέσω του «χρήματος». Σκεφθείτε (πχ) πιο είναι το κοινωνικό πρότυπο όσον αφορά το θέμα της διατροφής. Από την παραγωγή ακόμη, προωθούνται καλλιέργειες (ή εκτροφές) οι οποίες έχουν άμεση σχέση με την εικόνα-πρότυπο που προωθείται μέσω των ΜΜΕ που διαχειρίζονται την «πληροφορία», τα οποία φυσικά βασίζονται για να «επιζήσουν» … στο «χρήμα». Κι αν στη χώρα μας δεν έχει ακόμη περάσει τόσο πολύ αυτού του είδους ο επηρεασμός, μην είστε καθόλου σίγουροι ότι δεν πρόκειται να συμβεί στο άμεσο μέλλον. Οι εταιρίες που παράγουν τρόφιμα, έχουν από καιρό αποκηρύξει την βασική ιδέα της κάλυψης της ζήτησης μέσω της ανάλογης κάθε φορά προσφοράς, και έχουν αντιστρέψει τους όρους. Πλέον, επειδή παράγουν, δημιουργούν τη ζήτηση μέσω της «πληροφορίας» !
Και είμαι σίγουρος ότι αυτό, θα συμφωνήσετε, δεν ισχύει μόνο για τα τρόφιμα.
Φθάνοντας στην κορυφή της πυραμίδας αξιών μας, η οποία πιστεύω ότι πραγματικά δίνει απαντήσεις στα αρχικά ερωτήματα των «γιατί» ή «γιατί τώρα», κυριαρχεί το «εγώ», όχι το «εμείς» ως συλλογικότητα, ούτε το εγωιστικό εκείνο «εγώ και κανένας άλλος», αλλά το καθαρό «εγώ».
Στο «τέλος του αγώνα», κάθε μας απόφαση, κάθε μας πράξη ή αναβολή, είχε να κάνει πάντα με το αίσθημα της προσωπικής ικανοποίησης. «Έκανα καλά και παντρεύτηκα» (ή όχι), «Ευτυχώς που δεν πήρα δάνεια, πώς θα ήμουν τώρα ;» (ή όχι), Αυτές οι … ενδόμυχες σκέψεις, είναι ουσιαστικά εκείνες που κρίνουν και το επίπεδο της … προσωπικής μας ευτυχίας (ή ικανοποίησης).
Όταν «εγώ» αισθάνομαι καλά, μεταδίδω αυτό το συναίσθημα και στους γύρω μου. Στην οικογένεια, τους φίλους, τους συναδέλφους στη δουλειά κλπ.
Και πότε «εγώ» αισθάνομαι καλά ; Όταν έχω καλύψει τις «βασικές μου ανάγκες», μέσω της εργασίας την οποία επέλεξα (ή με επέλεξε ; ) κατόπιν «πληροφοριών» τις οποίες, συνειδητά ή ασυνείδητα, συνέλεξα ή ήταν προϊόν της κοινής γνώμης που επικρατούσε την περίοδο της απόφασής μου (πχ, πώς αποφάσισα να σπουδάσω το «χ» αντικείμενο ; ).
Πληροφορίες φυσικά οι οποίες ήταν «παράγωγο» της διαχείρισης του «χρήματος» από τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης (είτε πρόκειται για πρόσωπα, είτε για οργανισμούς).
Εάν λοιπόν ψάχνουμε τρόπο να αλλάξει η κοινωνία την οποία ΕΜΕΙΣ οι ίδιοι έχουμε δομήσει και συντηρούμε, θα πρέπει να βρούμε τα δομικά εκείνα στοιχεία αξιών μας, που θα ανατρέψουν την υπάρχουσα δομή της.
Προς το παρόν, η μόνη παράμετρος η οποία επηρεάζεται από τη σημερινή, τραγική, κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα, είναι αυτή των «βασικών αναγκών» μας.
Ας ξεκινήσουμε όμως από την κορυφή της πυραμίδας, από το «εγώ» μας.
Ας το διευρύνουμε σε ένα «συλλογικό εγώ», όχι παραταξιακό, όχι κομματικό, αλλά ένα άθροισμα των εμπειριών, των σκέψεων, των ιδεών μας, που θα αποτελούν μία συνισταμένη όλων των κοινών αισθημάτων μας για το τι συμβαίνει σήμερα στη χώρα.
Έτσι, θα μπορέσουμε να διαχειρισθούμε (και κατά συνέπεια να αξιολογήσουμε) συλλογικά τις «πληροφορίες» που μας πασάρουν, απ’ όπου κι αν προέρχονται.
Υπό το «βάρος» της συλλογικότητάς μας, συνειδητοποιώντας και «κατέχοντας» τρία από τα τέσσερα δομικά στοιχεία της κοινωνίας μας, να είστε σίγουροι πως οι διαχειριστές του «χρήματος», θα υποκύψουν.