Του Στέλιου Συρμόγλου
Το έπος του '40 υπερφαλαγγίζει τα συνηθισμένα ψελλίσματα είτε θαυμασμού και συγκίνησης, είτε των ανιστόρητων διαπληκτισμών για το ποιος είπε το ΟΧΙ, ως επακόλουθο ιδεοληψιών και απωθημένων της Αριστεράς. Και ήταν η κομμουνιστική αριστερά που επιχείρησε να καταλάβει δια των όπλων την εξουσία το Δεκέμβριο του 1944 και εξαπέλυσε τριετή ένοπλο αγώνα με τη βοήθεια τριών γειτονικών τότε κομμουνιστικών χωρών. Κι αυτά τα ιστορικά γεγονότα η "μαρξιστική ιστορία" αποσιωπά τα περισσότερα και διαστρέφει τα υπόλοιπα. Και βέβαια το έπος του '40 κατακερματίζει από την άλλη πλευρά τους στείρους πατριωτισμούς, αλλά και ακυρώνει τα ένοχα άλλοθι των επιγόνων, για να καλεί και να ανακαλεί στο υπέρτατο θάμβος.
Υπάρχουν ιστορικές πράξεις που ακόμη και ο βιώσιμος ποιητικός λόγος είναι κατώτερος να υμνήσει. Οσο κι αν τα "σχεδιαστήρια" των ποιητών είναι εύγλωττα και κατορθώνουν να υποβάλλουν με ανικαινιστήριο τρόπο. Οσο κι αν οι ποιητές προσπαθούν να εισέλθουν στην καρδιά του ηρωικά τραγικού. Ο έρως ζωής και δημιουργίας έχει προσλάβει μέσα του ευρύτερες διαστάσεις. Ο πόθος της ελευθερίας είναι ήδη πληρωμένος και τμημένος με το θάνατο.
Θάνατος λοιπον ή ελευθερία; Σ' αυτό συνίσταται η ηρωική τραγικότητα; Ας προσέξουμε περισσότερο. Η ζώσα συνείδηση, έγχρονη συνείδηση, του ένσαρκου όντος, είναι ταυτόχρονα αυτοσύλληψη της ζωής, που δίνεται με ορισμένες αξίες χωρίς τις οποίες είναι αδύνατο να ζήσει. Θάνατος για την ηρωική συνείδηση είναι η δουλεία, η αναξιοπρέπεια και όλες οι εκφυλιστικές καταστάσεις. Θάνατος είναι η απάθεια και η αδιαφορία, ο ωχαδερφισμός και ο φόβος. Γι' αυτό η ηρωική έξοδος στο θάνατο αποτελεί κατάσταση ζωής και δικαίωση του τραγικού της αισθήματος.
Συνέπεια της αλλοτρίωσης της εθνικής συνείδησης και της διάβρωσης της ιστορικής μνήμης είναι, όχι το σύμπτωμα, αλλά η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα. Στις κρίσιμες στιγμές ο Ελληνισμός, οι Ελληνες παγιδεύονται από διιστορικούς πειρασμούς. Παγιδεύονται από την πολιτική δημαγωγία και την πολιτική δειλία. Και αντί να υπερισχύσουν οι μεγάλες αξίες και να αποτελέσουν το γνώμονα των πολιτικών αποφάσεων και ενεργειών, έστω να γίνουν αντικείμενο ψυχρής γνωστικής προσέγγισης, αναδύονται και αναβλαστάνουν προσωπικά πάθη, σύνδρομα και πρακτικές, που κομίζουν σκότος και απόγνωση.
Οι επίγομοι εκφυλίζουν ιερές παρακαταθήκες του παρελθόντος. Οι αόρατοι κατάδεσμοι αυτών που δεν διαθέτουν ήθος ελευθερίας περιελίσσονται αθόρυβα γύρω από το φρόνημα των ανύποπτων Ελλήνων. Και όλα εξελίσσονται με την πολιτική σκέψη να πειθαρχεί μέσα στο χώρο τον αυστηρά περιγεγραμμένο από την ανάγκη των συμφερόντων, ενώ εναρμονίζονται με το αίτημα που η κομματική σκοπιμότητα αναδίνει. Αδυνάτισε η ιστορική μνήμη των πολιτικών, αδυνάτισε η ακοή τους και σχίστηκε στα δύο η γλώσσα τους, για να μιλάνε κατά περίπτωση.
Και οπωσδήποτε δεν αρκεί η μνήμη σ'ένα λαό να είναι η καταγραφή απολιθωμένων γεγονότων, αλλά η κριτική πορεία μέσα απ' αυτά. Από τη διατήρηση της ιστορικής μας μνήμης και από την ανταπόκριση στις μεγάλες φωνές της συνείδησής μας, θα εξαρτηθεί η ιστορική μας συνέχεια, η ευαισθησία και η σωτηρία μας. Κι όχι από τους αυτόκλητους "σωτήρες", υπαίτιους τελικά εθνικών συμφορών.
Ολους αυτούς τους ιστορικά αμνήμονες πολιτικούς, που με λεκτικές πομφόλυγες και περισσή υποκρισία μιλάνε σήμερα για το έπος του '40, όλους αυτούς που είναι προσκολλημένοι στην εξουσία όπως το όστρακο στην πέτρα, και έχουν να επιδείξουν μόνο δειλία, υποτέλεια και αδυναμία να ανταποκριθούν στο ελάχιστο στο χρέος τους έναντι της δεινοπαθούσης κοινωνίας και της "ποδοπατημένης" χώρας.
Τελικά τι ζητάει ο λαός από τους ποδηγέτες του; Μήπως να ανοίξουν διαβάσεις στις "ερυθρές θάλασσες" ή να γκρεμίσουν τα τείχη της Iεριχούς; Οχι βέβαια! Απλώς να διατηρήσουν την ιστορική τους μνήμη και να μην αναρριπίζουν στην επιφάνεια των πολιτικών υδάτων και να χάνονται μέσα στους κυματισμούς των εναλλασσόμενων γεγονότων, του σχιζοφρενικού κομματικού συμφέροντος, της κακώς εννοούμενης "αριστερίζουσας δημοκρατικότητας", της πολιτικής απομώρανσης, της κυνικής αδιαφορίας.
Ολα αυτά , δηλαδή, που οδηγούν στην παραβίαση του πολιτεύματος, στην απώλεια της εθνικής ταυτότητας, στην αποκοπή από την ιστορική αλήθεια, στη διάλυση της κοινωνικής συνοχής, στην αρπαγή της ελληνικής νεότητας, στην εθνική ανυποληψία και αναξιοπιστία, ώστε η Ελλάδα να κινδυνεύει πλέον να καταντήσει ένα κράτος "όζον πτωμαίνης". Και όπου μυρίζει "πτωμαίνη" γυροβολούν ασύδοτα τα κοράκια και αναπτύσσονται ευδαίμονα τα σκουλίκια!