Του Στέλιου Συρμόγλου
Και θα απέτρεπε τους Σαρδανάπαλους και τους Ταρτούφους της πολιτικής, από το ύψος της αναίδειας και της κυνικής θρασύτητας τους, όλους αυτούς τους ημιμαθείς που τους απολείπει το ακατάβλητον της ψυχής και το πολιτικό θάρρος, να "λειαίνουν" τον ξύλινο λόγο τους χρησιμοποιοώντας ρήσεις του, όπως συνηθίζει να το κάνει ο Αντώνης Σαμαράς. Γιατί οι ρήσεις γενικώς των μεγάλων ανδρών, οι οποίοι υπήρξαν μάρτυρες άληστων αληθειών του λαού τους, είναι μαρτυρίες που στέφουν και κραταιώνουν την ανθρώπινη δημιουργία.
Και η ποιητική μαρτυρία του Οδυσσέα Ελύτη είναι μουσικός ύμνος και αναπαλμός των συγκινητικότερων στιγμών της συνείδησης, γιατί εκφράζει το μεταρσιωμένο λόγο των πραγμάτων και των βιωματικών καταστάσεων. Καθιστά δε την αντίληψη του χωροχρόνου ρυθμική και μουσική διάρκεια. Περιρρέει τη συνειδησιακή αμεσότητα με τα αειθαλή νήματα της μούσας και αποδεικνύει ότι η ποίηση είναι πραγματικά ύψιστη λειτουργία ζωής!.. Με τον μελωδό του νέου Ελληνισμού θα ασχοληθεί σήμερα τούτη η γραφίδα, κόντρα στις επιφατικές πολιτικές εξελίξεις, την πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ και τις γεμάτες έπαρση δηλώσεις των κυβερνώντων, που μόνο ψευδαισθήσεις στο λαό προκαλούν και σ' ένα μεγάλο του τμήμα μόνο αηδία. Με τον πρωθυπουργό και την...εμμονή του να χρησιμοποιεί ρήσεις του Ελύτη για να διανθίζει την ψευδομανία του, νομίζω πιο κατάλληλη είναι να ασχοληθεί η ευφάνταστη γραφίδα ενός επιθεωρησιογράφου...
Ο Ελύτης δεν είναι μελωδός του νέου Ελληνισμού, γιατί ζωγραφίζει ποιητικά το νεοελληνικό χώρο και τα μυστικά του. Αυτό δεν αρκεί. Εγκλείει και αγγέλλει συχνά το διιστορικό Ελληνισμό, αφού επικαλείται τον Ομηρο, τους Χριστιανούς υμνωδούς, το εορτολόγιο, τη μακραίωνη παράδοση της πατρίδας του. Ωστόσο, δεν φιλοσοφεί, ούτε και απαιτείται κάτι τέτοιο για να καταξιωθεί ο ποιητικός λόγος. Ο,τι προηγείται όμως αγγέλλει και βεβαιώνει καταξιωμένη θέα, διαθλάται ως ποιητική μαρτυρία με αξιοπρόσεκτη φορά. Το λυρικό τραγούδι του Ελύτη είναι πλέρια ελληνικό. Ολόδροσο, με παιδική και αποστίλβουσα χάρη, συνομιλεί με τους αέρηδες, σκηνώνει αδιάστατα στο αρχιπέλαγος, προσλαμβάνει τους ιριδισμούς των άφθονων χρωμάτων και αποχρώσεων και πεζεύει στην ηπειρωτική πατρίδα μετά το πότε νηφάλιο και πότε μεθυσμένο αρμένισμα στα αγαπημένα νησιά του Αρχιπέλαγους.
Δεν του αρκεί όμως ο περίπλους, όσο γοητευτικός και ποιητικός κι αν είναι. κατασιγάζει για να ακούσει τους Ολύμπιους, ακροάζεται τους απόηχους του Τρωικού πολέμου, μελλίζει κάποιες αινιγματικές φρλασεις Ελλήνων φιλοσόφων της Μικρασίας, στηθοσκοπεί το μήνυμα του αρχαίου Ελληνισμού. Στο μεταίχμιο του ενθάδε και το επέκεινα, του εδώθε και του εκείθε, ο ποιητικός λόγος του Ελύτη στήνει την πρόσκαιρη σκηνή του γιατί, το ξέρει, σε λίγο, θα μετοικίσει. Ωστόσο, το τοπίο, οι ήχοι, τα χρώματα, οι φωνές, οι σάρκες και η παιδεία μυρίζουν Ελλάδα με την οποία ο Ελύτης δένεται συνεχώς. Κι όμως, πέρα από το λυρισμό και από τις εξάρσεις υπάρχει κάτι το σημαντικότερο, κάτι που καταξιώνει την ποίηση του Ελύτη και ουσιαστικά. Ο ποιητής γνωρίζει τη φωνή της πατρίδας και στις δύσκολες ώρες και στιγμές της, στο μέτωπο, στον πόνο, στο σπαραγμό, στη δοκιμασία.
Και εκεί βρίσκει τη δύναμη να την υμνήσει, γιατί τη βλέπει μαχόμενη, ζωντανή, μεταρσιωμένη. Μελωδός του νέου Ελληνισμού, χωρίς ωστόσο να είναι ποιητής διθυράμβων ή ραψωδός, έδωσε ωραιότατους στίχους που κρατύνουν το φρόνημα και αναγεννούν μακάριους και γλυκοκοιμισμένους πόθους.
Υπάρχει όμως και η άλλη φωνή του ποιητή, η οποία νεύει, σιγοπροβάλλει, αλλά δεν προφταίνει να μιλήσει: τα ρόδα, οι άνεμοι και οι γαλάζιες ακτές την πνίγουν ή μάλλον την καθιστούν λυγερή, έτοιμη να ντυθεί το μανδύα του λυρισμού. Γι' αυτό ακριβώς η τραγικότητα, όσο κι αν σιγοφαίνεται στον κόσμο του ποιητή, είναι ισχνή, σχεδόν απούσα, πέρα από τις υποσχόμενες νύξεις της. Αν βέβαια βαθύνουμε στο απώτερο μήνυμα του Ελύτη, θα δούμε πως προσέλαβε τόσο έντονα τον Ελληνισμό και ιδιαίτερα το σύγχρονο, που αυτή η πρόσληψη προσφέρει στην ποίησή του αυτοδυναμία και την κάνει θαυμαστή μαρτυρία.
Ο ποιητής δεν είναι μόνο ηλιοπότης, είναι και επόπτης της μεταφυσικής της αίσθησης. Είναι ποιητής κι αυτό σημαίνει πως συγκλονίζεται από το ιστορικό συμβαίνον, χωρίς να ξεχνιέται στις απλές λυρικές περιχύσεις. Είναι άξιος της ποιητικής ακροβασίας...