Του Στέλιου Συρμόγλου
Και δεν λειτουργεί ο Ελληνας μόνο με δανεική σκέψη, αλλά ακόμη κι αυτή η "δανεική" σκέψη περπατάει με βήμα πολύ νωθρό. Η δε αδυναμία του να υπερνικήσει την πρόληψη που τον κρατάει δέσμιο απέναντι του επικαιρικού γεγονότος, δεν του επιτρέπει να συνδεθεί αμεσότερα με την ουσία των προβλημάτων της κοινωνίας. Και βέβαια τον κρατάει σε απόσταση από την ψυχική του δεκτικότητα και την πνευματική του ευαισθησία.
Και επειδή ζούμε σε καιρούς πολύ ρευστούς και συχνά ταραχώδεις, η πολυτέλεια της αναμονής και της σιωπής, δεν είναι σίγουρα για τους καιρούς αυτούς, όπου η ανάγκη μιας αδιάλειπτης τριβής της συνείδησής μας με την ιστορία που πλάθεται, μας επιβάλλεται σαν προυπόθεση ενέργειας και ζωής. Ζωής και διεξόδου από τον κυκεώνα των προβλημάτων, από την πολύπλευρη και βαρύφορτη κρίση για το ήδη "εξαντλημένο" σώμα της κοινωνίας.
Στην ελληνική κοινωνία, άλλωστε, συμβαίνουν σημαντικές μεταστοιχειώσεις, με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, οι οποίες ξεκινούν από την αλλοίωση του ήθους και της πνευματικότητας, προς το χειρότερο. Γεγονός που θα έχει προοδευτικά δυσμενείς συνέπειες, όχι απλώς στη διεύρυνση της οικονομικής κρίσης, αλλά και στην κοινωνική κατάσταση. Και τα πράγμα πηγαίνει πρός το χειρότερο επειδή οι σημειούμενοι μετασχηματισμοί δεν προκαλούνται από την επενέργεια θετικών δυνάμεων. Αντίθετα προέρχονται από μιαν αρνητικότητα η οποία οδηγεί στη λύση των δεσμών που συνέχουν κάθε οργανωμένη κοινωνία. Ο κοινωνικός ιστός έχασε τη συνεκτικότητά του. Κι αυτό, γιατί από μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, τούτος ο ιστός έπαψε να είναι ανεκτός.
Πολλοί παράγοντες συνέβαλαν: Η κατάρρευση του ελληνικού αστικού πολιτισμού, η διαμόρφωση νέας κλίμακας αξιών και προτύπων ζωής, κυρίως από το '81 και μετά. Η "μυθολογία" της ταβέρνας και της καφετέριας και του "δεν βαριέσαι αδελφέ...". Η ανεξέλεγκτη υιοθέτηση τρόπων αντίδρασης, ξένων πρός την ελληνική κοινωνία. Η μονοκαλλιέργεια της κοινωνιστικής ιδεολογίας και η συλλήβδην απόρριψη όλων των αξιών που δεν είναι κοινωνιστικές. Η γλώσσα που κατάντησε να είναι συνθηματολογική και ο πολιτικός λόγος αμιγώς σχεδόν δημαγωγικός.
Ετσι η ελληνική κοινωνία μεταστοιχειώθηκε σε μια μικροαστική μάζα, με κυρίαρχο ανθρώπινο τύπο, τον εν πολλοίς ακαλλιέργητο, μπουζουκοαναθρεμμένο και συχνά αγενή ψευτοενημερωμένο ψευδοαστό, ο οποίος εντυπωσιάζεται από το "δήθεν" και την επίφαση σ' όλες τις εκφάνσεις της ζωής του. Και είναι επιρρεπής σε κάθε τι υπερβαίνει τα όρια της βραχείας κοινωνικής του όρασης, οπότε και είναι εύκολο θύμα κάθε πολιτικής σκοπιμότητας και κάθε γραφειοκρατικής ελίτ.
Στην Ελλάδα του 2013, λησμονούμε επίσης πως άλλο πράγμα είναι κράτος κι άλλο κοινωνία. Ετσι γινόμαστε παθητικοί θεατές εκτροπών και προκλήσεων. Το χειρότερο ωστόσο είναι ότι γινόμαστε αποδέκτες και συχνά χειροκροτητές κατάπτυστων πολιτικών προσώπων και πολιτικών πρακτικών, έχοντας "εμβολιαστεί" με δόσεις νοθείας στις απόψεις, που αλλοιώνουν και αποσυνθέτουν το συνολικό κοινωνικό και πολιτικό βίο.
Η λογική είναι η λειτουργία εκλογής και συσχετίσεων. Απ' αυτές είναι βιώσιμες όσες σύμφωνα με την οικονομική έννοια ισορροπούν τις προσπάθειες ή αφήνουν ένα περίσσευμα ενέργειας. Η αντίθετη εκλογή οδηγεί πρός τη συσσώρευση απωλειών και χαρακτηρίζεται σαν παραλογισμός...Τις δικές μας απώλειες σε επίπεδο κράτους και κοινωνίας όμως τις...αντιλαμβανόμαστε ως λογική. Αδυνατούμε να ελέγξουμε την πράξη και τη θεωρία. Αν μάλιστα στην έκφραση των βουλήσεων μας προστεθούν και τα θυμικά στοιχεία, τότε προσδιορίζονται αρκετές από τις κακοδαιμονίες μας και ερμηνεύονται αρκούντως τα κοινωνικά αδιέξοδα...