Του Στέλιου Συρμόγλου
Το "αστικό ιδεώδες" χωρίς να διαλύει το "άτομο", καταπνίγει την έμφυτη εγωιστική τάση στον κύκλο της οικογένειας, της κοινωνίας και διαφυλάσσει την "ατομικότητα", στο όστρακο της "προσωπικοτητας" ως πολύτιμο "μαργαριτάρι. Αυτό είναι και το νόημα και το περιεχόμενο της Παιδείας και του Κράτους.
Υπό αυτή την έννοια το "αστικό ιδεώδες" περιέχει και το "ηρωικό ιδεώδες" του πολύτροπου Οδυσσέως και το "ηθικό ιδεώδες" της εργαζόμενης τάξης του Ησίοδου, και το σπαρτιατικό ιδεώδες της "πόλεως ηρώων", πρός τα οποία πρέπει να προσανατολίζεται ο κάθε άνθρωπος-άτομο. Κι αυτά πραγματώνονται και ευδοκιμούν υπό τον ήλιον του ιδέωδους του "καλού-καγαθού" ανθρώπου-πολίτη.
Ο Σωκράτης, στη συζήτηση, αναφορικώς με την σχέση της επαγγελματικής γνώσης πρός την πολιτική ικανότητα, οριοθέτησε "άπαξ δια παντός", το "αστικόν ιδεώδες". Ο ίδιος, ως γιός κτίστου, απλός εργάτης, θεωρούσε εκπληκτικό και ταυτόχρονα παράδοξο, αλλά απαράδεκτο το γεγονός, ότι ο μεν υποδηματοποιός, ο ράπτης, ο ξυλουργός, ο οικοδόμος και ο οιοσδήποτε τεχνίτης, έπρεπε να κατέχουν ειδικές γνώσεις, για να εξασκούν το τίμιο επάγγελμά τους, ο δε πολιτικός και ο κυβερνήτης χρειαζόταν μόνο γενική και μάλλον αόριστη μόρφωση, για να ασχοληθούν με την πολιτική, αν και η "τέχνη" τους είναι "τέχνη των τεχνών".
"Πολιτεύεσθαι" σημαίνει "λαμβάνειν μέρος εις την κοινήν ζωήν", αλλά και απλώς "ζην". Είναι δύο έννοιες με την αυτή σημασία. Αυτό ακριβώς το σημείο είναι εκείνο, που το κράτος ταυτίζεται με όλες τις ανθρώπινες αξίες και αποτελεί την εγγύηση του "αστικού ιδεώδους", όπου η ζωή καθίσταται αξία να τη ζει κανείς. Γι' αυτό ο Αριστοτέλης αποκαλεί τον άνθρωπο "όν πολιτικόν". Για να τον διαστείλει από τα άλλα ζώα, επειδή μόνον αυτός έχει τη δυνατότητα να ζει εντός ενός κράτους, όπου ταυτίζεται η ανθρώπινη ύπαρξη με την εντός του κράτους ζωή. Γι' αυτό επίσης ο Πλάτων θέλει ως σκοπό της παιδείας τη μόρφωση του "καλού-καγαθού" πολίτη, που είναι η ουσία της αληθινής μόρφωσης, σε αντίθεση πρός την ειδικευμένη γνώση του οποιουδήποτε επαγγελματία.
Από τη διατύπωση αυτή του Πλάτωνος συνάγεται ότι "τέλειος πολίτης" γίνεται ο άνθρωπος στο "τέλειο κράτος". Το τελευταίο δεν σημαίνει οποιασδήποτε μορφής αυταρχισμό, πολλώ δε μάλλον "κοινοβουλευτική δικτατορία", ούτε οποιασδήποτε μορφής αναρχία, ούτε παραβίαση του Συντάγματος, ούτε φασισμός ή ψευδεπίγραφους πολιτικούς μετασχηματισμούς. Οπως έχουν σήμερα τα ελληνικά πράγματα που τα πάντα σαρώνει η πολιτική κρίση και που τα άνω ήλθαν κάτω και τα κάτω άνω, το αστικό καθεστώς κινδυνεύει. Αν ο σημερινός Ελληνας δεν συνειδητοποιήσει τα επερχόμενα και δεν αντιδράσει όσο ακόμη είναι καιρός.
θα αντιδράσει; Ιδωμεν.. Διότι δεν ευθύνονται ολιγότερο οι "αρχόμενοι". Ο λαός όταν αξιώνει ευθύνες από τους άλλους, κατά τον Σόλωνα, πρέπει να αναδέχεται κι αυτός τις δικές του. Οταν μάλιστα ελάχιστος αριθμός των σημερινών Ελλήνων έχει προσωπική αντίληψη της κατάστασης στην οποία βρίσκονται τα κοινά προβλήματα της χώρας, είναι βέβαιο με μαθηματική ακρίβεια, ότι η άγνοια αυτή του πλήθους, που εκκολάπτει τη δημαγωγία και την πολιτική ψευδολογία, απεργάζεται κοινές συμφορές.
Ισχύει και εδώ ο Σαιξπηρικός λόγος "οι άνθρωποι είναι κύριοι της τύχης των". Οσον δηλαδή ευθύνεται το κράτος, άλλο τόσον ευθύνεται και ο πολίτης, ο οποίος τότε και μόνον είναι "ώριμος" πολιτικά. Η έλλειψη όμως "πολιτικής ωριμότητας", η παραπλάνηση της Κοινής Γνώμης "εφ' όλης της ύλης", η ανυπαρξία πολιτικών κομμάτων με σταθερές ιδεολογικές αρχές και συγκεκριμένα προγράμματα διακυβέρνησης και το πολιτικό ζόφος, που επισκιάζει την πειοψηφία του ελληνικού λαού, επέδρασαν και επιδρούν καταλυτικά στην ελληνική κοινωνία, στο ελληνικό κράτος και στο αστικό καθεστώς εν γένει.
Το "αστικό ιδεώδες" χωρίς να διαλύει το "άτομο", καταπνίγει την έμφυτη εγωιστική τάση στον κύκλο της οικογένειας, της κοινωνίας και διαφυλάσσει την "ατομικότητα", στο όστρακο της "προσωπικοτητας" ως πολύτιμο "μαργαριτάρι. Αυτό είναι και το νόημα και το περιεχόμενο της Παιδείας και του Κράτους.
Υπό αυτή την έννοια το "αστικό ιδεώδες" περιέχει και το "ηρωικό ιδεώδες" του πολύτροπου Οδυσσέως και το "ηθικό ιδεώδες" της εργαζόμενης τάξης του Ησίοδου, και το σπαρτιατικό ιδεώδες της "πόλεως ηρώων", πρός τα οποία πρέπει να προσανατολίζεται ο κάθε άνθρωπος-άτομο. Κι αυτά πραγματώνονται και ευδοκιμούν υπό τον ήλιον του ιδέωδους του "καλού-καγαθού" ανθρώπου-πολίτη.
Ο Σωκράτης, στη συζήτηση, αναφορικώς με την σχέση της επαγγελματικής γνώσης πρός την πολιτική ικανότητα, οριοθέτησε "άπαξ δια παντός", το "αστικόν ιδεώδες". Ο ίδιος, ως γιός κτίστου, απλός εργάτης, θεωρούσε εκπληκτικό και ταυτόχρονα παράδοξο, αλλά απαράδεκτο το γεγονός, ότι ο μεν υποδηματοποιός, ο ράπτης, ο ξυλουργός, ο οικοδόμος και ο οιοσδήποτε τεχνίτης, έπρεπε να κατέχουν ειδικές γνώσεις, για να εξασκούν το τίμιο επάγγελμά τους, ο δε πολιτικός και ο κυβερνήτης χρειαζόταν μόνο γενική και μάλλον αόριστη μόρφωση, για να ασχοληθούν με την πολιτική, αν και η "τέχνη" τους είναι "τέχνη των τεχνών".
"Πολιτεύεσθαι" σημαίνει "λαμβάνειν μέρος εις την κοινήν ζωήν", αλλά και απλώς "ζην". Είναι δύο έννοιες με την αυτή σημασία. Αυτό ακριβώς το σημείο είναι εκείνο, που το κράτος ταυτίζεται με όλες τις ανθρώπινες αξίες και αποτελεί την εγγύηση του "αστικού ιδεώδους", όπου η ζωή καθίσταται αξία να τη ζει κανείς. Γι' αυτό ο Αριστοτέλης αποκαλεί τον άνθρωπο "όν πολιτικόν". Για να τον διαστείλει από τα άλλα ζώα, επειδή μόνον αυτός έχει τη δυνατότητα να ζει εντός ενός κράτους, όπου ταυτίζεται η ανθρώπινη ύπαρξη με την εντός του κράτους ζωή. Γι' αυτό επίσης ο Πλάτων θέλει ως σκοπό της παιδείας τη μόρφωση του "καλού-καγαθού" πολίτη, που είναι η ουσία της αληθινής μόρφωσης, σε αντίθεση πρός την ειδικευμένη γνώση του οποιουδήποτε επαγγελματία.
Από τη διατύπωση αυτή του Πλάτωνος συνάγεται ότι "τέλειος πολίτης" γίνεται ο άνθρωπος στο "τέλειο κράτος". Το τελευταίο δεν σημαίνει οποιασδήποτε μορφής αυταρχισμό, πολλώ δε μάλλον "κοινοβουλευτική δικτατορία", ούτε οποιασδήποτε μορφής αναρχία, ούτε παραβίαση του Συντάγματος, ούτε φασισμός ή ψευδεπίγραφους πολιτικούς μετασχηματισμούς. Οπως έχουν σήμερα τα ελληνικά πράγματα που τα πάντα σαρώνει η πολιτική κρίση και που τα άνω ήλθαν κάτω και τα κάτω άνω, το αστικό καθεστώς κινδυνεύει. Αν ο σημερινός Ελληνας δεν συνειδητοποιήσει τα επερχόμενα και δεν αντιδράσει όσο ακόμη είναι καιρός.
θα αντιδράσει; Ιδωμεν.. Διότι δεν ευθύνονται ολιγότερο οι "αρχόμενοι". Ο λαός όταν αξιώνει ευθύνες από τους άλλους, κατά τον Σόλωνα, πρέπει να αναδέχεται κι αυτός τις δικές του. Οταν μάλιστα ελάχιστος αριθμός των σημερινών Ελλήνων έχει προσωπική αντίληψη της κατάστασης στην οποία βρίσκονται τα κοινά προβλήματα της χώρας, είναι βέβαιο με μαθηματική ακρίβεια, ότι η άγνοια αυτή του πλήθους, που εκκολάπτει τη δημαγωγία και την πολιτική ψευδολογία, απεργάζεται κοινές συμφορές.
Ισχύει και εδώ ο Σαιξπηρικός λόγος "οι άνθρωποι είναι κύριοι της τύχης των". Οσον δηλαδή ευθύνεται το κράτος, άλλο τόσον ευθύνεται και ο πολίτης, ο οποίος τότε και μόνον είναι "ώριμος" πολιτικά. Η έλλειψη όμως "πολιτικής ωριμότητας", η παραπλάνηση της Κοινής Γνώμης "εφ' όλης της ύλης", η ανυπαρξία πολιτικών κομμάτων με σταθερές ιδεολογικές αρχές και συγκεκριμένα προγράμματα διακυβέρνησης και το πολιτικό ζόφος, που επισκιάζει την πειοψηφία του ελληνικού λαού, επέδρασαν και επιδρούν καταλυτικά στην ελληνική κοινωνία, στο ελληνικό κράτος και στο αστικό καθεστώς εν γένει.