Του Στέλιου Συρμόγλου
Η μελέτη της καταγωγής ενός λαού έχει επιστημονικό ενδιαφέρον, αλλά και πρακτικό. Το πρακτικό συνίσταται στη δημιουργία των θεσμών της δημόσιας ζωής, που τον εκφράζουν καλύτερα.
Διότι μόνο τότε θα εξασφαλισθεί η απρόσκοπτη και οργανική ανάπτυξη των ικανοτήτων του. Αν από παρανόηση του επιβληθούν θεσμοί που δεν ταιριάζουν με τα βαθύτερα ορμέμφυτά του, ο κοινωνικός του βίος θα είναι συνεχώς ασταθής, διότι δεν θα βρίσκει σ' αυτούς την ικανοποίηση που ζητά η ψυχή του και το πνεύμα του.
Δεν είναι εύκολο, ωστόσο, να αγαγνωρίσουμε με την πρώτη ματιά την ιδιοπροσωπία ενός λαού. Ακόμη κι όταν έχουμε άφθονα ιστορικά στοιχεία στη διάθεσή μας. Κι αυτό, διότι τα ίδια τα ιστορικά στοιχεία μπορεί να παρερμηνευθούν από άγνοια ή από πρόθεση. Ακόμη και στον επιστημονικό χώρο υπάρχουν ερμηνευτικοί μύθοι. Τέτοιους μυθους έχουν εκθρέψει η Φυσική, η Ιατρική, ακόμη και τα Μαθηματικά. Πολύ περισσότερο βέβαια τούτο ισχύει για την επιστήμη της Ιστορίας. Το υλικό υπάρχει. Το αυτό για όλους. Ομως, ο κάθε ιστορικός πρέπει να επιλ'εξει τουλάχιστον ανάμεσα στο σημαντικό και στο ασήμαντο. Τούτη η επιλογή προυποθέτει οξύ αξιολογικό κριτήριο. Κι έτσι ανοίγει η πόρτα για τη μυθοποίηση της ιστορίας.
Για τη μελέτη της καταγωγής ενός λαού πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα ψυχολογικά του δεδομένα.Μια διεισδυτική ανάλυση των ψυχολογικών του συμπεριφορών μπορεί να φέρει στο φως στοιχεία, που η ιστορική έρευνα τα παραγνωρίζει ή δεν τα γνωρίζει. Πολλά ιστορικά περιστατικά συμβαίνουν επειδή η ψυχολογία ενός λαού λειτουργεί κατ' αυτόν και όχι κατ' άλλον τρόπο. Ο Χίτλερ, για παράδιγμα, ποτέ δεν θα μπορούσε να κάνει αυτά που έκανε, αν ήταν ηγέτης του ιταλικού λαού. και η διαφορά θα οφειλόταν στη διαφορετική ψυχική δομή του λαού. Ποτέ τα πρόβατα δεν μπορείς να τα κάνεις λύκους, όσο πειστικός προπαγανδιστής και να είσαι.
Στους βόρειους λαούς δεν ταιριάζει ο νότιος Καθολικισμός. Και εντέλει τούτοι οι λαοί βρήκαν την έκφρασή τους με τον Προτεσταντισμό. Χίλια χρόνια και παραπάνω ο Ελληνισμός στη Μέση Ανατολή δν έπεισε τους επιτόπιους λαούς και τούτοι προσχώρησαν αμέσως στο Μωαμεθανισμό, που τους εξέφραζε. Στην Ινδία ο Βουδισμός επί χίλια πεντακόσια χρόνια δεν μπόρεσε να εξαλείψει την Ινδουσιστική νοοτροπία. Και στο τέλος ο Βουδισμός εξαφανίστηκε από την Ινδία. Η διδασκαλία του Βούδα ήταν η απάντηση του νότιου στοιχείου πρός τους εισβολείς Αρείους, αφού έχασαν στο πεδίο της μάχης. Στο τέλος όμως έχασαν και στο πεδίο της πνευματικής μάχης.
Αυτή η μακρά περίοδος "ψευδούς συνειδήσεως" είναι κάτι το εφιαλτικό. Μαρτυρεί την ύπαρξη μιας αφανούς πνευματικής δουλείας, όπου η απελευθέρωση προετοιμάζεται μέσα στο σκότος των διεργασιών του υποσυνείδητου. Γι' αυτό και η διαδικασία της είναι τόσο μακροχρόνια. Ισοδυναμεί με μια φυσική διαδικασία, που το ρυθμό της δεν τον αντιλαμβάμνεται κανείς, μολονότι τον ζει και τον υφίσταται.
Με τις παραπάνω σκέψεις προσεγγίζουμε την ελληνική πραγματικό-
τητα. Διερωτώμαστε για την ιδιοπροσωπία των Ελλήνων. Και διερωτώμαστε επίσης, αν τα ιστορικά γεγονότα του Ελληνισμού δεν βρίσκουν τουλάχιστον ένα μέρος της ερμηνείας τους στις ψυχικές υποδομές του ελληνικού λαού. Ισως και ολόκληρη την ερμηνεία του, αν θέλουμε να αναχθούμε στα "τελικά αίτια". Η ιδιοπροσωπία προσδιορίζεται από την καταγωγή. Και τίθεται το ερώτημα: Από που κατάγονται οι σύγχρονοι Ελληνες; Και πως εξηγείται η σημερινή συμπεριφορά τους;
Οι απαντήσεις όμως στα παραπάνω ερωτήματα , θα αποτελέσουν αντικείμενο της αυριανής δεύτερης αρθρογραφικής προσέγγισης...
photo: Το Γρεκί
Η μελέτη της καταγωγής ενός λαού έχει επιστημονικό ενδιαφέρον, αλλά και πρακτικό. Το πρακτικό συνίσταται στη δημιουργία των θεσμών της δημόσιας ζωής, που τον εκφράζουν καλύτερα.
Διότι μόνο τότε θα εξασφαλισθεί η απρόσκοπτη και οργανική ανάπτυξη των ικανοτήτων του. Αν από παρανόηση του επιβληθούν θεσμοί που δεν ταιριάζουν με τα βαθύτερα ορμέμφυτά του, ο κοινωνικός του βίος θα είναι συνεχώς ασταθής, διότι δεν θα βρίσκει σ' αυτούς την ικανοποίηση που ζητά η ψυχή του και το πνεύμα του.
Δεν είναι εύκολο, ωστόσο, να αγαγνωρίσουμε με την πρώτη ματιά την ιδιοπροσωπία ενός λαού. Ακόμη κι όταν έχουμε άφθονα ιστορικά στοιχεία στη διάθεσή μας. Κι αυτό, διότι τα ίδια τα ιστορικά στοιχεία μπορεί να παρερμηνευθούν από άγνοια ή από πρόθεση. Ακόμη και στον επιστημονικό χώρο υπάρχουν ερμηνευτικοί μύθοι. Τέτοιους μυθους έχουν εκθρέψει η Φυσική, η Ιατρική, ακόμη και τα Μαθηματικά. Πολύ περισσότερο βέβαια τούτο ισχύει για την επιστήμη της Ιστορίας. Το υλικό υπάρχει. Το αυτό για όλους. Ομως, ο κάθε ιστορικός πρέπει να επιλ'εξει τουλάχιστον ανάμεσα στο σημαντικό και στο ασήμαντο. Τούτη η επιλογή προυποθέτει οξύ αξιολογικό κριτήριο. Κι έτσι ανοίγει η πόρτα για τη μυθοποίηση της ιστορίας.
Για τη μελέτη της καταγωγής ενός λαού πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα ψυχολογικά του δεδομένα.Μια διεισδυτική ανάλυση των ψυχολογικών του συμπεριφορών μπορεί να φέρει στο φως στοιχεία, που η ιστορική έρευνα τα παραγνωρίζει ή δεν τα γνωρίζει. Πολλά ιστορικά περιστατικά συμβαίνουν επειδή η ψυχολογία ενός λαού λειτουργεί κατ' αυτόν και όχι κατ' άλλον τρόπο. Ο Χίτλερ, για παράδιγμα, ποτέ δεν θα μπορούσε να κάνει αυτά που έκανε, αν ήταν ηγέτης του ιταλικού λαού. και η διαφορά θα οφειλόταν στη διαφορετική ψυχική δομή του λαού. Ποτέ τα πρόβατα δεν μπορείς να τα κάνεις λύκους, όσο πειστικός προπαγανδιστής και να είσαι.
Στους βόρειους λαούς δεν ταιριάζει ο νότιος Καθολικισμός. Και εντέλει τούτοι οι λαοί βρήκαν την έκφρασή τους με τον Προτεσταντισμό. Χίλια χρόνια και παραπάνω ο Ελληνισμός στη Μέση Ανατολή δν έπεισε τους επιτόπιους λαούς και τούτοι προσχώρησαν αμέσως στο Μωαμεθανισμό, που τους εξέφραζε. Στην Ινδία ο Βουδισμός επί χίλια πεντακόσια χρόνια δεν μπόρεσε να εξαλείψει την Ινδουσιστική νοοτροπία. Και στο τέλος ο Βουδισμός εξαφανίστηκε από την Ινδία. Η διδασκαλία του Βούδα ήταν η απάντηση του νότιου στοιχείου πρός τους εισβολείς Αρείους, αφού έχασαν στο πεδίο της μάχης. Στο τέλος όμως έχασαν και στο πεδίο της πνευματικής μάχης.
Αυτή η μακρά περίοδος "ψευδούς συνειδήσεως" είναι κάτι το εφιαλτικό. Μαρτυρεί την ύπαρξη μιας αφανούς πνευματικής δουλείας, όπου η απελευθέρωση προετοιμάζεται μέσα στο σκότος των διεργασιών του υποσυνείδητου. Γι' αυτό και η διαδικασία της είναι τόσο μακροχρόνια. Ισοδυναμεί με μια φυσική διαδικασία, που το ρυθμό της δεν τον αντιλαμβάμνεται κανείς, μολονότι τον ζει και τον υφίσταται.
Με τις παραπάνω σκέψεις προσεγγίζουμε την ελληνική πραγματικό-
τητα. Διερωτώμαστε για την ιδιοπροσωπία των Ελλήνων. Και διερωτώμαστε επίσης, αν τα ιστορικά γεγονότα του Ελληνισμού δεν βρίσκουν τουλάχιστον ένα μέρος της ερμηνείας τους στις ψυχικές υποδομές του ελληνικού λαού. Ισως και ολόκληρη την ερμηνεία του, αν θέλουμε να αναχθούμε στα "τελικά αίτια". Η ιδιοπροσωπία προσδιορίζεται από την καταγωγή. Και τίθεται το ερώτημα: Από που κατάγονται οι σύγχρονοι Ελληνες; Και πως εξηγείται η σημερινή συμπεριφορά τους;
Οι απαντήσεις όμως στα παραπάνω ερωτήματα , θα αποτελέσουν αντικείμενο της αυριανής δεύτερης αρθρογραφικής προσέγγισης...
photo: Το Γρεκί