Του Στέλιου Συρμόγλου
Είναι φύσει αντιστατικοί. Εναντιώνονται στους Φαραώ της πολιτικής διαπλοκής. Δεν είναι αντιλαικοί. Δεν είναι εραστές παραδοξιακών αξιών και φεδουαρχικών ιεραρχιών που τήκονται σ' ένα αναγεννησιακό Homo Universalis. Μέσα σ' ενα πλαίσιο ευρύτατο παραδέχονται και την κινητικότητα και την ανανέωση. Και την κηρύσσουν.
Την δε καταγγελία της στασιμότητας τη συνδυάζουν με το αίτημα της κοινωνικής συνοχής. Και,βέβαια, όχι με την έννοια κάποιας ψυχρής και παγωμένης δημόσιας τάξης, αλλά ως πρόληψη της κοινωνικής αποσύνθεσης. Γιατί η κοινωνική αποσύνθεση, που προέρχεται από τους αναζητητές της διαπλοκής και της διαφθοράς, τον εξωνημένο τύπο, την τυφλή στράτευση, την εκφυλισμένη διανόηση, άγει στην ανωμαλία και σε πολιτικές εκτροπές.
Είναι τα "μαύρα πρόβατα" της κοινωνίας. Με ελεύθερη συνείδηση. Με ανυπότακτη λογική. Με άρνηση να συμπλεύσουν με τους Φαραώ της διαπλοκής. Και επιμένουν να μην "τσουλούν" στις κλίσεις των επιπέδων που "στήνουν" οι μεταπράτες των ελπίδων και οι παγιδευτές των ονείρων του λαού. Είναι οι ρεαλιστές και οι ορθολογιστές κι ας θεωρούνται από την προβατοποιημένη λογική των πολλών ως "ρομαντικοί" και ονειροβάτες.
Είναι οι χειροκροτητές των αποφάσεων ευθύνης και δεν μετράνε τις αξίες της ζωής με τη μεζούρα του ευκαιριακού "τίποτα". Είναι συνήθως αφανείς, γιατί αποφεύγουν μετά βδελυγμίας την επιφάνεια και την επιδερμική προσέγγιση των πολιτικοκοινωνικών δρώμενων. Και είναι προοδευτικοί με τη μαξιμαλιστική έννοια της λέξης. Και βέβαια όσοι βρίσκονται στο προσκήνιο, έστω ελάχιστοι, λένε πράγματα ζωτικά και ζέοντα. Ανασύρουν αλήθειες παραπεταμένες ή καταπλακωμένες από τη συμβατικότητα και τις κατά συνθήκην παραδοχές.
Ανήκουν εξ' αντικειμένου στους ολίγους. Δεν είναι ελιτιστές. Απλώς δεν ευτελίζουν τα κύρια χαρακτηριστικά τους χάριν κάποιας αμφίβολης εκλαίκευσης ή κάποιων προδοτικών για την καθαρότητα των ιδεών τους συγκερασμών. Δέχονται τις αργές ιστορικές και βαθιές αλληλεπιδράσεις, αλλά όχι τις εκβιασμένες πολιτικές μίξεις. Αυτή η αδαμάντινη αντίδρασή τους αδήριτα παρουσιάζεται και σαν σκληρότητα, αυστηρότητα ή ως αδιαλλαξία και ως περιθωριοποίηση. Τα διαμάντια όμως δεν είναι εύθρυπτα, είναι κοφτερά και σκληρά. Η αντίδρασή τους είναι μια επιταγή της συνείδησής τους, που τους ωθεί να βλέπουν μακριά. Εχουν μια καθολική θεώρηση των πραγμάτων, όπου αδογμάτιστα ερμηνεύονται τα σύνθετα κοινωνικά προβλήματα. Διαθέτουν κοινή συλλογιστική, την οποία διατρέχει ένα ρίγος και ένα πάθος. Οχι πάθη.
Κι αυτή η στάση τους είναι που προκαλεί. Και τους κρατεί σε απόσταση ο συνασπισμός των μετρ'ιων και των βλακών. Γιατί υπάρχουν οι κλίκες των συμπλεόντων. Και τους σπρώχνουν στο περιθώριο. Στο...πυρ το εξώτερον. Τα "μαύρα πρόβατα" της κοινωνίας ωστόσο δεν είναι αντιδραστικοί. δεν πρόκειται για αντίδραση. Πρόκειται για απελευθέρωση, που είναι ταυτόσημη με την αποκάλυψη του ψεύδους. και η προσπάθειά τους για απελεύθερωση, αίρει και καθαίρει. Η έννοια δ της απελευθέρωσης δεν σημαίνει κάτι το συνθηματολογικό και στενά πολιτικό, αλλά την τάση του σκεπτόμενου πολίτη να πετάξει τις παρωπίδες των προκαταλήψεων, να απαλλαγεί από το θάμβος των εντυπώσεων, να αποκτήσει κριτήρια και αισθητήρια.
Τα "μαύρα πρόβατα" της κοινωνίας δεν ζούν στον μικρόκοσμό τους. Μπορεί να φαίνεται έτσι. Δεν είναι εσωστρεφείς. Γνωρίζουν ότι η εωστρέφεια και η περιστροφή γύρω από μια περιορισμένη αντίληψη των πραγμάτων, είναι δείγμα αδυναμίας και βλακείας. Η άρνησή τους να αρμενίσουν σε ανοικτές και βαθιές θάλασσες και η οκνηρή διάθεσή τους να ενδυθούν το "ρούχο της μάζας", να γίνουν περίτριμμα του κονιορτού της και υβρίδιο μέσα στο πολτό της, είναι το κυριότερο δείγμα αναξιότητας.
Αυτά είναι τα "μαύρα πρόβατα" της κοινωνίας. Και αντιδρούν. Αντιδρούν στις μεθοδεύσεις των αθλίων και των ηλιθίων της πολιτικής. Στην ολιγαρχική αντίληψη των κυβερνώντων. Στην αδράνεια των πολιτών. Στην πολιτική πράξη που επ' εσχάτοις οδηγεί σε παραχωρήσεις και εκχωρήσεις επί θεμάτων ακόμη και αρχής. Κι αυτή η αντίληψη στην πολιτική και γενικά στη δημόσια ζωή, πρώτα υπονομεύεται και μετά υπονομεύει. Ναρκοθετεί τα πάντα: Ανατρέπει έννοιες, δικαιώματα κοινωνικά, δίνει ερεθίσματα στους επιπολάζοντες και τους συνθηματολόγους, που προάγουν το ψεύδος σε αλήθεια. Και ειπωμένο με "πλαστικότητα" γίνεται πιο ευαπορρόφητο απ' ό,τι η ίδια η αλήθεια. Οταν δε με τη συνεχή χρήση του, πληθύνουν και μαζοποιηθούν οι αποβλακωμένοι, τότε επέρχεται η πλήρης αναστροφή και θεωρείται το ψεύδος, αλήθεια!..
Είναι φύσει αντιστατικοί. Εναντιώνονται στους Φαραώ της πολιτικής διαπλοκής. Δεν είναι αντιλαικοί. Δεν είναι εραστές παραδοξιακών αξιών και φεδουαρχικών ιεραρχιών που τήκονται σ' ένα αναγεννησιακό Homo Universalis. Μέσα σ' ενα πλαίσιο ευρύτατο παραδέχονται και την κινητικότητα και την ανανέωση. Και την κηρύσσουν.
Την δε καταγγελία της στασιμότητας τη συνδυάζουν με το αίτημα της κοινωνικής συνοχής. Και,βέβαια, όχι με την έννοια κάποιας ψυχρής και παγωμένης δημόσιας τάξης, αλλά ως πρόληψη της κοινωνικής αποσύνθεσης. Γιατί η κοινωνική αποσύνθεση, που προέρχεται από τους αναζητητές της διαπλοκής και της διαφθοράς, τον εξωνημένο τύπο, την τυφλή στράτευση, την εκφυλισμένη διανόηση, άγει στην ανωμαλία και σε πολιτικές εκτροπές.
Είναι τα "μαύρα πρόβατα" της κοινωνίας. Με ελεύθερη συνείδηση. Με ανυπότακτη λογική. Με άρνηση να συμπλεύσουν με τους Φαραώ της διαπλοκής. Και επιμένουν να μην "τσουλούν" στις κλίσεις των επιπέδων που "στήνουν" οι μεταπράτες των ελπίδων και οι παγιδευτές των ονείρων του λαού. Είναι οι ρεαλιστές και οι ορθολογιστές κι ας θεωρούνται από την προβατοποιημένη λογική των πολλών ως "ρομαντικοί" και ονειροβάτες.
Είναι οι χειροκροτητές των αποφάσεων ευθύνης και δεν μετράνε τις αξίες της ζωής με τη μεζούρα του ευκαιριακού "τίποτα". Είναι συνήθως αφανείς, γιατί αποφεύγουν μετά βδελυγμίας την επιφάνεια και την επιδερμική προσέγγιση των πολιτικοκοινωνικών δρώμενων. Και είναι προοδευτικοί με τη μαξιμαλιστική έννοια της λέξης. Και βέβαια όσοι βρίσκονται στο προσκήνιο, έστω ελάχιστοι, λένε πράγματα ζωτικά και ζέοντα. Ανασύρουν αλήθειες παραπεταμένες ή καταπλακωμένες από τη συμβατικότητα και τις κατά συνθήκην παραδοχές.
Ανήκουν εξ' αντικειμένου στους ολίγους. Δεν είναι ελιτιστές. Απλώς δεν ευτελίζουν τα κύρια χαρακτηριστικά τους χάριν κάποιας αμφίβολης εκλαίκευσης ή κάποιων προδοτικών για την καθαρότητα των ιδεών τους συγκερασμών. Δέχονται τις αργές ιστορικές και βαθιές αλληλεπιδράσεις, αλλά όχι τις εκβιασμένες πολιτικές μίξεις. Αυτή η αδαμάντινη αντίδρασή τους αδήριτα παρουσιάζεται και σαν σκληρότητα, αυστηρότητα ή ως αδιαλλαξία και ως περιθωριοποίηση. Τα διαμάντια όμως δεν είναι εύθρυπτα, είναι κοφτερά και σκληρά. Η αντίδρασή τους είναι μια επιταγή της συνείδησής τους, που τους ωθεί να βλέπουν μακριά. Εχουν μια καθολική θεώρηση των πραγμάτων, όπου αδογμάτιστα ερμηνεύονται τα σύνθετα κοινωνικά προβλήματα. Διαθέτουν κοινή συλλογιστική, την οποία διατρέχει ένα ρίγος και ένα πάθος. Οχι πάθη.
Κι αυτή η στάση τους είναι που προκαλεί. Και τους κρατεί σε απόσταση ο συνασπισμός των μετρ'ιων και των βλακών. Γιατί υπάρχουν οι κλίκες των συμπλεόντων. Και τους σπρώχνουν στο περιθώριο. Στο...πυρ το εξώτερον. Τα "μαύρα πρόβατα" της κοινωνίας ωστόσο δεν είναι αντιδραστικοί. δεν πρόκειται για αντίδραση. Πρόκειται για απελευθέρωση, που είναι ταυτόσημη με την αποκάλυψη του ψεύδους. και η προσπάθειά τους για απελεύθερωση, αίρει και καθαίρει. Η έννοια δ της απελευθέρωσης δεν σημαίνει κάτι το συνθηματολογικό και στενά πολιτικό, αλλά την τάση του σκεπτόμενου πολίτη να πετάξει τις παρωπίδες των προκαταλήψεων, να απαλλαγεί από το θάμβος των εντυπώσεων, να αποκτήσει κριτήρια και αισθητήρια.
Τα "μαύρα πρόβατα" της κοινωνίας δεν ζούν στον μικρόκοσμό τους. Μπορεί να φαίνεται έτσι. Δεν είναι εσωστρεφείς. Γνωρίζουν ότι η εωστρέφεια και η περιστροφή γύρω από μια περιορισμένη αντίληψη των πραγμάτων, είναι δείγμα αδυναμίας και βλακείας. Η άρνησή τους να αρμενίσουν σε ανοικτές και βαθιές θάλασσες και η οκνηρή διάθεσή τους να ενδυθούν το "ρούχο της μάζας", να γίνουν περίτριμμα του κονιορτού της και υβρίδιο μέσα στο πολτό της, είναι το κυριότερο δείγμα αναξιότητας.
Αυτά είναι τα "μαύρα πρόβατα" της κοινωνίας. Και αντιδρούν. Αντιδρούν στις μεθοδεύσεις των αθλίων και των ηλιθίων της πολιτικής. Στην ολιγαρχική αντίληψη των κυβερνώντων. Στην αδράνεια των πολιτών. Στην πολιτική πράξη που επ' εσχάτοις οδηγεί σε παραχωρήσεις και εκχωρήσεις επί θεμάτων ακόμη και αρχής. Κι αυτή η αντίληψη στην πολιτική και γενικά στη δημόσια ζωή, πρώτα υπονομεύεται και μετά υπονομεύει. Ναρκοθετεί τα πάντα: Ανατρέπει έννοιες, δικαιώματα κοινωνικά, δίνει ερεθίσματα στους επιπολάζοντες και τους συνθηματολόγους, που προάγουν το ψεύδος σε αλήθεια. Και ειπωμένο με "πλαστικότητα" γίνεται πιο ευαπορρόφητο απ' ό,τι η ίδια η αλήθεια. Οταν δε με τη συνεχή χρήση του, πληθύνουν και μαζοποιηθούν οι αποβλακωμένοι, τότε επέρχεται η πλήρης αναστροφή και θεωρείται το ψεύδος, αλήθεια!..