Του Στέλιου Συρμόγλου
Οι "συστροφές της ψυχής" είναι απροσμέτρητες και επιστρέφουν καταιγιστικά στη γυμνή συνείδηση, για να την πληροφορήσουν και να την αποπληροφορήσουν.
Ο ούριος άνεμος της αισιοδοξίας, της αλήθειας και της αίθριας προοπτικής συχνά ατονεί, για να αφήσει τη γραφίδα και το λόγο να πτερωθούν ιδιότυπα χωρίς σπουδή. Κι αυτή η "γραφίδα" βλέπει τα πράγματα σε τόσο βάθος, ώστε επιχειρεί και να τα εξηγεί. Οπλο του δημοσιογράφου, άλλωστε, είναι αποκλειστικά οι αποδείξεις, όσο όμως και το όραμα. Μας αποδείχνει τι υπάρχει και πως χαλκεύεται η αλήθεια από τους επιτηδείους της πολιτικής ντεκαντέντσιας του τόπου τούτου.
Ο δημοσιογράφος οφείλει να συναισθάνεται τον κόσμο. Και επειδή τα συναισθήματα δεν είναι κάτι το αφηρημένο, γι' αυτό η όποια γραφίδα ή ο όποιος δημοσιογραφικός λόγος δεν πρέπει να "νοιάζεται" για τη μοίρα των εννοιών, αλλά για τη μοίρα των ανθρώπων. Ο Πλάτων αναρωτιέται με αγωνία για το τι είναι δικαιοσύνη. Ο Σοφοκλής όμως νιώθει πάνω στο πετσί του την αγωνία της Αντιγόνης. Κι ενώ ο φιλόσοφος θέλει να μας κάνει να κατανοήσουμε, ο δημοσιογράφος, ο "γραφιάς" θέλει να μας κάνει να νιώσουμε να αντιληφθούμε την αλήθεια των πραγμάτων. Οφείλει να μπαίνει στην ψυχή των ανθρώπων και να την εκφράζχει. Γι' αυτό και η ιστορία της "αληθινής" αρθρογραφίας είναι μια απέραντη πινακοθήκη προσωπικοτήτων και μια συνεχής ψυχοστασία.
Αυτό ωστόσο που διαπιστώνεται συνήθως στον ελλαδικό χώρο, είναι ότι εν πολλοίς ο δημοσιογραφικός λόγος θυμίζει ακριβές ή φτηνές εταίρες που ικανοποιούν τις καθημερινές ανάγκες των πάσης φύσεως "ερωτιδέων" του πολιτικού κατεστημένου, τις κομματικές σκοπιμότξτες και τα "μαγειρέματα", που εξυπηρετούν πρόσκαιρες καταστάσεις και την πολιτική συγκυρία. Και αντί οι λέξεις που εκστομίζονται από δημοσιογραφικά χείλη ή αποτυπωνονται στα δημοσιογραφικά κείμενα να γίνονται η φωνή μυρίων μουγγών πολιτών που αδυνατούν να εκφραστούν, αντί να "τρυπάνε" τα αυτιά των διοικούντων ελέγχοντας και στηλιτεύοντας, μετατρέπονται με αγοραία κυνικότητα σε "όργανα" στρέβλωσης και παραχάραξης της αλήθειας...
Αυτό επιβάλλει η "προκάτ" λογική στο χώρο των ΜΜΕ. Ολίγιστοι οι ρομαντικοί διαδρομιστές της ουτοπίας. Οι πολλοί, και μεταξύ των οποίων ένα ικανοποιητικός αριθμός αριβιστών με ευρεία αναγνωρισιμότητα δημοσιογράφων της παχυλώς αμειβόμενης δημοσιογραφικής αθλιότητας, ιδίως των τηλεοπτικών παραθύρων της εξαχρειωμένης πληροφόρησης και της αποβλακωτικής ενημέρωσης, μετατρέπονται σε κήνσορες και εισαγγελείς, χωρίς στοιχεία και χωρίς καμία προσπάθεια στοιχειώδους προσέγγισης της αλήθειας των πραγμάτων. Οι περισσότερι εξ' αυτών ανίδεοι, αλαζόνες, ημιμαθείς ή και παντελώς ακαλλιέργητοι, με την εμπάθεια και τα απωθημένα που σώρευσαν από τις μόνιμες επικύψεις τους στην εργοδοσία και στα συμφέροντα που απαρεγκλίτως υπηρετούν, μετατρέπονται σε αθύρματα και καταγέλαστα ανθρωπάκια, θλιβερά ένσαρκα εξαμβλώμτα της ηθικής γυμνότητας.
Και στην απέναντι όχθη η διαλυτική φαιδρότητα των ψευδομανών της πολιτικής. Η "ολιγαρχία" των υποκριτών της πολιτικής. Ολοι αυτοί που έχουν ανατρέψει την προοπτική του αύριο. Με τους πολίτες να βιώνουν την ασυνέπεια, την αναισχυντία και τη γελοίοτητα της πολιτικής, Με ψέματα και μόνο ψέματα και πάλι ψέματα, απλώς για να εξυπηρετηθούν ευκαιριακής λογικής κομματικές σκοπιμότητες. Θίγονται υπολήψεις και "λασπώνονται" συνειδήσεις. Ε, και; Αυτό το "ε, και;" δεν αφορά τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους της εξαχρείωσης και της ανικανότητας. Η αυτογνωσία και η αυτοσυνειδησία δεν τους χαρακτηρίζει.
Θα διερωτηθείτε ίσως τι σχέση μπορεί να έχουν με την αυτοσυνειδησία και την αυτογνωσία οι πλουτίσαντες με την υποκρισία και το αχαλίνωτο ψέμα πολιτικοί και τα "παπαγαλάκια" τους με τη μικροαστική νοτροπία δημοσιογράφοι. Θα έπρεπε όμως να έχουν απόλυτη σχέση όλοι αυτοί οι μεγαλόσχημοι του πολιτικού και δημοσιογραφικού χώρου. Γιατί η αυτοσυνειδησία είναι μια "κοφτερή" επίγνωση έλλειψης ενός "ούπω οίδα" και ένα κριτήριο για την ποιότητα του ανθρώπινου Είναι.
Ο δε βαθμός της γνώσης μετρείται σε αναλογία με το βαθμό της αυτογνωσίας. Και η άσκηση της πολιτικής, αλλά και της δημοσιογραφίας, είναι δυνατόν να ορισθεί και ως Αυτοκριτική, στοιχείο ανύπαρκτο για τα ελληνικά πολιτικοδημοσιογραφικά δεδομένα. Και ως Αυτοστοχασμός, παράμετρος παντελώς άγνωστη για τον μέσο Ελληνα πολιτικό και δημοσιογράφο. Και ως Αυτοέλεγχος, έννοια ασυμβίβαστη με την κυνική λαιμαργία για σπίλωση όσων μας ενοχλούν, όσων μας υπενθυμίζουν ότι η δραστηριότητά μας θυμίζει δραστηριότητα κώνωπα επί κέρατος βοός! Και ως Κοπιώδης και Καταπονούσα αποστολή, που για το ελλαδικό πολιτικό και δημοσιογραφικό περιβάλλον εντοπίζεται στον αδυσώπητο και ανθρωποφαγικό ανταγωνισμό, στην ακόρεστη διάθεση για περισσότερα και περισσότερα και ακόμα περισσότερα ψέματα!..
Ερχεται όμως κάποια δεδομένη στιγμή που τα ψέματα τελειώνουν. Και τότε υποκριτές και ψεύτες βρίσκονται ενώπιον της "αφτασίδωτης" αλήθειας, ως ενδεείς και θρασύδειλοι επαίτες μιας μεγαλόθυμης αντιμετώπισής τους. Είναι να θλίβεται κανείς και πολύ περισσότερο να σιχαίνεται με όλα αυτά τα θλιβερά και εμετικά ανθρωποειδή του πολιτικοδημοσιογραφικού χώρου. Οταν όλα περάσουν από τη μυθοπλασία στο παρανοικό, αρχίζει η αναρρίχηση στο ακαταλόγιστο. Οταν όλα περάσουν στη μεθοδευμένη διαστρέβλωση της πραγματικότητας, η επίρριψη ευθυνών καταντάει παρανοική πολυτέλεια!..
Οι "συστροφές της ψυχής" είναι απροσμέτρητες και επιστρέφουν καταιγιστικά στη γυμνή συνείδηση, για να την πληροφορήσουν και να την αποπληροφορήσουν.
Ο ούριος άνεμος της αισιοδοξίας, της αλήθειας και της αίθριας προοπτικής συχνά ατονεί, για να αφήσει τη γραφίδα και το λόγο να πτερωθούν ιδιότυπα χωρίς σπουδή. Κι αυτή η "γραφίδα" βλέπει τα πράγματα σε τόσο βάθος, ώστε επιχειρεί και να τα εξηγεί. Οπλο του δημοσιογράφου, άλλωστε, είναι αποκλειστικά οι αποδείξεις, όσο όμως και το όραμα. Μας αποδείχνει τι υπάρχει και πως χαλκεύεται η αλήθεια από τους επιτηδείους της πολιτικής ντεκαντέντσιας του τόπου τούτου.
Ο δημοσιογράφος οφείλει να συναισθάνεται τον κόσμο. Και επειδή τα συναισθήματα δεν είναι κάτι το αφηρημένο, γι' αυτό η όποια γραφίδα ή ο όποιος δημοσιογραφικός λόγος δεν πρέπει να "νοιάζεται" για τη μοίρα των εννοιών, αλλά για τη μοίρα των ανθρώπων. Ο Πλάτων αναρωτιέται με αγωνία για το τι είναι δικαιοσύνη. Ο Σοφοκλής όμως νιώθει πάνω στο πετσί του την αγωνία της Αντιγόνης. Κι ενώ ο φιλόσοφος θέλει να μας κάνει να κατανοήσουμε, ο δημοσιογράφος, ο "γραφιάς" θέλει να μας κάνει να νιώσουμε να αντιληφθούμε την αλήθεια των πραγμάτων. Οφείλει να μπαίνει στην ψυχή των ανθρώπων και να την εκφράζχει. Γι' αυτό και η ιστορία της "αληθινής" αρθρογραφίας είναι μια απέραντη πινακοθήκη προσωπικοτήτων και μια συνεχής ψυχοστασία.
Αυτό ωστόσο που διαπιστώνεται συνήθως στον ελλαδικό χώρο, είναι ότι εν πολλοίς ο δημοσιογραφικός λόγος θυμίζει ακριβές ή φτηνές εταίρες που ικανοποιούν τις καθημερινές ανάγκες των πάσης φύσεως "ερωτιδέων" του πολιτικού κατεστημένου, τις κομματικές σκοπιμότξτες και τα "μαγειρέματα", που εξυπηρετούν πρόσκαιρες καταστάσεις και την πολιτική συγκυρία. Και αντί οι λέξεις που εκστομίζονται από δημοσιογραφικά χείλη ή αποτυπωνονται στα δημοσιογραφικά κείμενα να γίνονται η φωνή μυρίων μουγγών πολιτών που αδυνατούν να εκφραστούν, αντί να "τρυπάνε" τα αυτιά των διοικούντων ελέγχοντας και στηλιτεύοντας, μετατρέπονται με αγοραία κυνικότητα σε "όργανα" στρέβλωσης και παραχάραξης της αλήθειας...
Αυτό επιβάλλει η "προκάτ" λογική στο χώρο των ΜΜΕ. Ολίγιστοι οι ρομαντικοί διαδρομιστές της ουτοπίας. Οι πολλοί, και μεταξύ των οποίων ένα ικανοποιητικός αριθμός αριβιστών με ευρεία αναγνωρισιμότητα δημοσιογράφων της παχυλώς αμειβόμενης δημοσιογραφικής αθλιότητας, ιδίως των τηλεοπτικών παραθύρων της εξαχρειωμένης πληροφόρησης και της αποβλακωτικής ενημέρωσης, μετατρέπονται σε κήνσορες και εισαγγελείς, χωρίς στοιχεία και χωρίς καμία προσπάθεια στοιχειώδους προσέγγισης της αλήθειας των πραγμάτων. Οι περισσότερι εξ' αυτών ανίδεοι, αλαζόνες, ημιμαθείς ή και παντελώς ακαλλιέργητοι, με την εμπάθεια και τα απωθημένα που σώρευσαν από τις μόνιμες επικύψεις τους στην εργοδοσία και στα συμφέροντα που απαρεγκλίτως υπηρετούν, μετατρέπονται σε αθύρματα και καταγέλαστα ανθρωπάκια, θλιβερά ένσαρκα εξαμβλώμτα της ηθικής γυμνότητας.
Και στην απέναντι όχθη η διαλυτική φαιδρότητα των ψευδομανών της πολιτικής. Η "ολιγαρχία" των υποκριτών της πολιτικής. Ολοι αυτοί που έχουν ανατρέψει την προοπτική του αύριο. Με τους πολίτες να βιώνουν την ασυνέπεια, την αναισχυντία και τη γελοίοτητα της πολιτικής, Με ψέματα και μόνο ψέματα και πάλι ψέματα, απλώς για να εξυπηρετηθούν ευκαιριακής λογικής κομματικές σκοπιμότητες. Θίγονται υπολήψεις και "λασπώνονται" συνειδήσεις. Ε, και; Αυτό το "ε, και;" δεν αφορά τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους της εξαχρείωσης και της ανικανότητας. Η αυτογνωσία και η αυτοσυνειδησία δεν τους χαρακτηρίζει.
Θα διερωτηθείτε ίσως τι σχέση μπορεί να έχουν με την αυτοσυνειδησία και την αυτογνωσία οι πλουτίσαντες με την υποκρισία και το αχαλίνωτο ψέμα πολιτικοί και τα "παπαγαλάκια" τους με τη μικροαστική νοτροπία δημοσιογράφοι. Θα έπρεπε όμως να έχουν απόλυτη σχέση όλοι αυτοί οι μεγαλόσχημοι του πολιτικού και δημοσιογραφικού χώρου. Γιατί η αυτοσυνειδησία είναι μια "κοφτερή" επίγνωση έλλειψης ενός "ούπω οίδα" και ένα κριτήριο για την ποιότητα του ανθρώπινου Είναι.
Ο δε βαθμός της γνώσης μετρείται σε αναλογία με το βαθμό της αυτογνωσίας. Και η άσκηση της πολιτικής, αλλά και της δημοσιογραφίας, είναι δυνατόν να ορισθεί και ως Αυτοκριτική, στοιχείο ανύπαρκτο για τα ελληνικά πολιτικοδημοσιογραφικά δεδομένα. Και ως Αυτοστοχασμός, παράμετρος παντελώς άγνωστη για τον μέσο Ελληνα πολιτικό και δημοσιογράφο. Και ως Αυτοέλεγχος, έννοια ασυμβίβαστη με την κυνική λαιμαργία για σπίλωση όσων μας ενοχλούν, όσων μας υπενθυμίζουν ότι η δραστηριότητά μας θυμίζει δραστηριότητα κώνωπα επί κέρατος βοός! Και ως Κοπιώδης και Καταπονούσα αποστολή, που για το ελλαδικό πολιτικό και δημοσιογραφικό περιβάλλον εντοπίζεται στον αδυσώπητο και ανθρωποφαγικό ανταγωνισμό, στην ακόρεστη διάθεση για περισσότερα και περισσότερα και ακόμα περισσότερα ψέματα!..
Ερχεται όμως κάποια δεδομένη στιγμή που τα ψέματα τελειώνουν. Και τότε υποκριτές και ψεύτες βρίσκονται ενώπιον της "αφτασίδωτης" αλήθειας, ως ενδεείς και θρασύδειλοι επαίτες μιας μεγαλόθυμης αντιμετώπισής τους. Είναι να θλίβεται κανείς και πολύ περισσότερο να σιχαίνεται με όλα αυτά τα θλιβερά και εμετικά ανθρωποειδή του πολιτικοδημοσιογραφικού χώρου. Οταν όλα περάσουν από τη μυθοπλασία στο παρανοικό, αρχίζει η αναρρίχηση στο ακαταλόγιστο. Οταν όλα περάσουν στη μεθοδευμένη διαστρέβλωση της πραγματικότητας, η επίρριψη ευθυνών καταντάει παρανοική πολυτέλεια!..