Του Αλέξανδρου Κεφαλά
Ο όρος φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 40 για να περιγράψει όσους ασχολούνταν με τις νέες τάσεις και τη μουσική τζατζ. Εν έτει 2014 ο νέος hipster για τους περισσότερους είναι απλά ένας αντικομφορμιστής νάρκισσος και το χιπστερικό κίνημα μία ακόμα επιτηδευμένη κολεκτίβα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η σύγχρονη ιστορία της μόδας από τη δεκαετία του 60 και μετά έχει να επιδείξει διάφορες στιλιστικές τάσεις με έντονο κοινωνικό-πολιτισμικό χαρακτήρα (από του ροκάδες και τους χίπηδες μέχρι τους πανκ και τους πρόσφατους Emo). Μήπως, όμως, και ο σύγχρονος hipster της τελευταίας δεκαετίας έχει κι αυτός ημερομηνία λήξης και μετά από λίγα χρόνια θα θεωρείται στην καλύτερη περίπτωση γραφικός;
Ως κοινωνικό φαινόμενο μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για μια υποκουλτούρα των νέων της αστικής τάξης με μουσικό ενδιαφέρον κυρίως στην εναλλακτική, κλασσική, έθνικ, τζαζ, ρετρό, ροκ και γενικά ψαγμένη μουσική, τις indie ταινίες, τη γαστρονομία, την τέχνη, το θέατρο, τη λογοτεχνία και εν γένει τον πολιτισμό. Συνήθως περιγράφεται ως ένα συνονθύλευμα από στιλ και συμπεριφορές που «φετιχοποιεί τα αυθεντικά στοιχεία κάθε παλιότερης υποκουλτούρας και τα αναμασά επιτηδευμένα χωρίς αυθεντικότητα». Ο hipster έχει την ανάγκη μέσα από καθαρά προσωπικά εξωτερικά χαρακτηριστικά και επιλογές να διατρανώσει τη μοναδικότητά του. Γι' αυτό το λόγο το look υιοθετήθηκε αρχικά από εικαστικούς, λόγιους και ανθρώπους δημιουργικούς. Εν ολίγοις ο hipster ενώ συμπορεύεται στην καθημερινότητα με τις μάζες, δεν είναι επουδενί μέρος τους και υποβιβάζει σε κιτς ό,τι επιλέγουν οι mainstream "ποζάτοι" τύποι που ακολουθούν άκριτα τις επιταγές του συρμού.
Όπως βλέπουμε ο hipster είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό που με σατυρική διάθεση σημείωσε ένας αρθρογράφος στο Time : «Πάρε το πουλόβερ της γιαγιάς σου, τα rayban του Bob Dylan, ένα σορτσάκι τζιν, σταράκια και ένα κουτάκι άθλιας μπύρας και μπαμ: Hipster».
Όσον αφορά την εξωτερική εμφάνιση αν και κανένας γνήσιος hipster δεν παραδέχεται πως ακολουθεί συγκεκριμένους υφολογικούς κώδικες εντούτοις φροντίζει να έχει πάντα περιποιημένο μαλλί και ας φαίνεται ατημέλητο, με έμφαση στην φράντζα και το pompadour haircut, γενειάδα, μούσι ή προσεγμένο τσιγκελωτό (ή μη) μουστάκι, σκουλαρίκια και κάποια συμβολικά γι' αυτόν τατουάζ.
Γενικά ο hipster αγαπάει τα χρώματα, τα καρό, τα ριγέ και τα prints στα ρούχα και τα παπούτσια. Το πουκάμισο χειμώνα-καλοκαίρι με το τελευταίο κομβίο πάντοτε κλειστό είναι συνήθως σήμα κατατεθέν. Τα παντελόνια του είναι τα περισσότερα σε στενή γραμμή (τόσο τζιν όσο & υφασμάτινα) με ή χωρίς ρεβέρ, προτιμά τα παλτό και τα σακάκια, τις γραβάτες, τα παπιγιόν, τα γιλέκα, τις ζακέτες, τις τιράντες, τα καπέλα, τα σκουφιά, τα φουλάρια, τα κασκόλ και εν γένει λατρεύει οτιδήποτε είναι παλιακό ή vintage από άποψη. Συχνά επιστρατεύονται για την ολοκλήρωση της αμφίεσης αξεσουάρ περασμένων δεκαετιών (ρολόγια, πίπες, ταμπακιέρες κοκ). Δεν τον φοβίζουν οι τολμηροί συνδυασμοί μεταξύ καθημερινού-επίσημου ντυσίματος αφού μπορεί άνετα να υποστηρίξει το συγκεκριμένο ύφος χωρίς να γίνει γελοίος. Δεν έχει εμμονές με τις μοδάτες φίρμες μιας και το εκκεντρικό του στυλ δε χρειάζεται να είναι απαραίτητα ακριβό.
Συνήθως φοράει γυαλιά, κι ας μην έχει κάποιο πρόβλημα όρασης (φάουλ εδώ) με σοφιστικέ σκελετούς καθώς για εκείνον αποτελούν ένα είδος έμμεσης δήλωσης και προβολής της πνευματικής προσωπικότητάς του, ενώ θα τον δεις να κυκλοφορεί είτε πεζός με τα mp3 του μόνιμα στα αυτιά (του αρέσει να απομονώνεται) είτε με ποδήλατο. Είναι ο τύπος που διαβάζει ατάραχος στο μετρό και έχει γενικά ένα μπλαζέ ύφος όταν περπατά αναμεσά σας.
Πάντα θα έχει να σου πει κάτι ενδιαφέρον, γιατί είναι καλλιεργημένος & βιβλιοφάγος και θα σε ενημερώνει συνεχώς για πράγματα, που δεν είχες ιδέα. Είναι ψαγμένος γι' αυτό δίνει την εντύπωση του "ξερόλα". Ο hipster είναι σίγουρα απόμακρος, σνομπ, σαρκαστικός, υπερόπτης και δεν ανήκει στο πλήθος. Αν και έχει κοινωνικές επαφές και ζει μέσα στην μάζα, απεχθάνεται να γίνεται μέρος της. Η ανάγκη του να ξεχωρίζει τον οδηγεί σε μία ηθελημένη κοινωνική απομόνωση. Με λίγα λόγια θα λέγαμε πως ο σημερινός χίπστερ είναι ο κουλτουριάρης δανδής της δεκαετίας μας.
Όλα αυτά ισχύουν συνήθως για τον αυθεντικό hipster που οι ενδυματολογικές του προτιμήσεις είναι το προϊόν ενός συγκεκριμένου τρόπου & στάσης ζωής και το απαύγασμα μιας ιδιαίτερης φιλοσοφίας και όχι για όσους μένουν μονάχα στο στιλιστικό κομμάτι. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια οι περισσότεροι υιοθετούν αυτό το στυλ μόνο και μόνο επειδή έχει γίνει του συρμού (ιδίως στην γκέι κοινότητα) και όχι τόσο ενσυνείδητα. Μπορείτε κάλλιστα να δείτε μια "κομμώτρια" δυτικών προαστίων (πόσο σνομπ ακούστηκε αυτό...) με πνευματικό επίπεδο κάτω του μετρίου να διαθέτει όλα τα εμφανισιακά γνωρίσματα ενός hipster. Συνεπώς η μοναδικότητα, ως κύριο γνώρισμα της εμφάνισης του hipster τείνει να εξαφανιστεί αφού το lifestyle σταδιακά αφομοιώνει και κατηγοριοποιεί τον ενδυματολογικό του κώδικα. Για τον αληθινό hipster το προσωπικό του στυλ είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη θεώρηση που έχει για τη ζωή.
O hipster θέλει να ανήκει σε μια κοινωνική ελίτ ενάντια στην κατεστημένη, εμπορική αισθητική. Καθώς για τους πολέμιούς του ακροβατεί μεταξύ εκκεντρικότητας και κακογουστιάς, ενώ για τους υπόλοιπους η εξωτερική εμφάνισή του αποτελεί μία ακόμα "μόδα" που θα περάσει, κανένας hipster που σέβεται τον εαυτό του δε θα παραδεχθεί ποτέ πως ανήκει στιλιστικά στο κίνημα (θεωρεί μάλιστα τον όρο υποτιμητικό & επικριτικό) κι ας έχει ενστερνιστεί αρκετά από τα στερεότυπα "κλισέ" του (γυαλιά, μούσια, στενά παντελόνια κλπ). Παρόλα αυτά τα εύκολα πλέον αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά στην ένδυσή του, η επιλογή συγκεκριμένων στεκιών στο ιστορικό κέντρο και μανιέρας τον κατατάσσουν σε μια ακόμη ομάδα (ό,τι δηλαδή απεχθάνεται περισσότερο...). Η εμμονή του στο να διαφοροποιείται από τους άλλους προβάλλοντας στοιχεία της προσωπικότητάς του μέσα από τις στιλιστικές του επιλογές και όχι ακολουθώντας την εκάστοτε μόδα, ίσως είναι το στοιχείο εκείνο που τελικά θα τον κάνει να ξεχωρίσει όταν αυτό που σήμερα καλούμε hipster κουλτούρα θα εκπνεύσει.