Του Στέλιου Συρμόγλου
Ησυχάστε όμως! Δεν πρόκειται να κάνω κύρυγμα για μηδενισμό ή για φιλοσοφίες που απαρνιούνται κάθε πηγή πνευματικής πίστης ή ό,τι "στηρίγματα" έχει δημιουργήσει ο νους του ανθρώπου για να διευκολύνει το άτομο -το ευαίσθητο και σκεπτόμενο άτομο- να τα βγάλει πέρα με τις αντιξοότητες, τα παράξενα και παράδοξα, τα παράλογα της ανθρώπινης μοίρας.
Με τον τίτλο δεν αναφέρομαι στην αρχή του κόσμου. Το ερώτημα γεννήθηκε από την απορία και τη μεταφυσική ανησυχία για το τι ακριβώς είναι ο κόσμος. Και πολλοί φιλόσοφοι, φιλοσοφούντες και επιστήμονες, έσκυψαν πάνω στο αναπάντητο ερώτημα για την αρχή του κόσμου. Με τον τίτλο επιχειρώ να τονίσω ότι πηγαίνοντας στις ρίζες της κοινωνικής ζωής κατανοούμε την ουσία της ίδιας της κοινωνίας. Ψάχνοντας το παρελθόν θέλουμε να καταλάβουμε το παρόν.
Και σε ό,τι μας αφορά ως Ελληνες, ως μέλη μιας πολύπλευρα δοκιμασμένης κοινωνίας, βρισκόμαστε και πάλι στο "μηδέν" . Στην αρχή της αναζήτησης μιας διαφορετικής κλίμακας στη μέθοδο της σύλληψης και της ερμηνείας της πολιτικής. Στην απαρχή μιας προβληματικής θεμελιωμένης στο στοχασμό και την αμφισβήτηση. Πέρα από την επιφάνεια των πραγμάτων, που συνιστούν όλο το εύρος της πολιτικοκοινωνικής ζωής του τόπου, πέρα από τον προσανατολισμό της κοινής γνώμης από τους "τεχνίτες" των πολιτικοοικονομικών συμφερόντων, πέρα από τη σύγχυση, την απογοήτευση και την ανησυχία των πολιτών, την ολίσθηση τους στην πολιτική απάτη με αποτέλεσμα τη "στράτευσή" τους από τους πολιτικούς απατεώνες και τη "συμπόρευσή" τους με την πολιτική παράνοια ενίοτε, η παρουσία του "μηδενός" στην κοινωνία, ως απόρροια του εκφυλισμού του πολιτικού ήθους, αποτελεί την πιο "αισιόδοξη" προοπτική για απαλλαγή από τους αυτόκλητους "σωτήρες" της κοινωνίας και της χώρας...
Από το "μηδέν" αρχίζει πάντα πληθωρική και συναρπαστική η κοινωνική αφύπνιση ως αληθινό μεγαλείο της ανθρώπινης αισθαντικότητας, για να καταργήσει το μηδέν και να υπογραμμίσει την παρουσία του πολίτη. Αν το πολιτικό μηδέν υπάρχει στην ανυπαρξία του, η αφύπνιση της κοινωνίας υπάρχει πάντα με τη δραματική της έξαρση, με τη συντελεσμένη αισθητική της μορφή. Η κοινωνική αφύπνιση καταργεί το πολιτικό μηδέν. Η κοινωνία που καλύπτεται από το ζόφο των πολιτικών σκιάχτρων,των ψεμάτων και των πολιτικών επικοινωνιακών τεχνασμάτων, περνάει αναπάντεχα στη λάμψη του φωτός. Γίνεται η αφύπνιση των πολιτών λόγος και διαμαρτυρία,γίνεται ελπίδα και όραμα. Γίνεται ιστορία!..
Η σημερινή "μεγαλόπρεπη" και πολύμορφη εικόνα της πολιτικής κοινωνίας, μαγνητισμένη από τα ξόανα του παρελθόντος και προσδεμένη στα ευκαιριακά συμφέροντα του παρόντος, ομότροπα αναπτύσσεται με κατεύθυνση προς τον αφανισμό της,έχοντας βέβαια συμβάλλει στο "μηδενισμό" κάθε κοινωνικής αξίας και προσδοκίας. Μοιάζουν όλοι αυτοί οι αυτοπροσδιοριζόμενοι "σωτήρες" της κοινωνίας και της χώρας με "καζανοκέφαλους" τσαρλατάνους που φυσώντας ένα καλάμι κάνει σαπουνόφουσκες, που σπάνε στα κεφάλια ενός αφελούς και φιλεθεάμονος κοινού. Και βέβαια η αισθητικότης του πολιτικά γελοίου έγκειται στο ότι , δι' αυτού, η πολιτική ασχημία νομιμοποιημένη, εκτρέπεται στην υπερβολή με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνία και τους πολίτες.
Η παρούσα ληθαργική κατάσταση της πατρίδας μας, ο "μηδενισμός" που χαρακτηρίζει το κοινωνικό οικοδόμημα, αυτό το "μηδέν" που αναπτύχθηκε, το τίποτα και το χάος, αποτελεί συνάμα και τη αρχή για την αφύπνιση της κοινωνίας, των πολιτών, όλων μας. Δεν είναι ανάγκη να φοβηθούμε, ούε να θυμώσουμε για τη μέχρι σήμερα αδράνειά μας. Ανάγκη είναι να ξυπνήσουμε και να δούμε όλα όσα "συγκρότησαν" το μηδέν, δηλαδή την πολιτική ανικανότητα και τη διαφθορά,τα πολλά στραβά, κακά και ανώμαλα της κοινωνίας μας. Τη μικρότητα και την αρπακτικότητα ίσως πρώην συνοδοιπόρων μας.
Ανάγκη είναι να σκεφτούμε πως μπορούμε εμείς οι ίδιοι να το διορθώσουμε, να ξεκινήσουμε από το "μηδέν",χωρίς προκαταλήψεις, ιδεοληψίες και αιχμαλωσίες από μικροσυμφέροντα μας. Να γίνουμε ο δημιουργικός νους που θα βελτιώσει την ατελή και αρρωστημένη κοινωνία μας. Να διεκδικήσουμε το ρεαλισμό του παρόντος και να μετατρέψουμε το "μηδενισμό" σε δύναμη ελπίδας. Δικαιολογίες προσχηματικές για την αδράνειά μας και την παθητική αποδοχή των τετελεσμένων πάντα εγείρονται. Ερτηματικά του τύπου "Πως;" "Με ποιούς;" "Γιατί εγώ και μόνος;", πάντα θα ορθώνονται ως φάσμα απελπισίας. Και όλες αυτές οι τάσεις δειλίας μας και οι τάσεις απάθειάς μας, θα καταλήγουν πραγματικά σε στάση ζωής προς τέρψιν των Ταρτούφων της πολιτικής.
Με την αδράνεια και τη σύγχυσή μας, με τη φοβία μας, απόλυτο κακό και απόλυτο καλό συμψιφίζονται. Και στις δύο εκδοχές βρισκόμαστε δέσμιοι μιας ανυπερπήδητης οριακής ανάγκης. Να απορρίψουμε ολοκληρωτικά την πραγματικότητα ή ολοκληρωτικά να την αποδεχθούμε. Τελικά η συμπεριφορά που προκύπτει είναι παθητική, στατική. Η κατάσταση αυτή είναι εξανδραποδιστική. Σημαίνει ότι έχουμε παραιτηθεί από κάθε έμπρακτη αξιολογική κρίση. Αφηνόμαστε στο ρεύμα ή στο...ποτάμι που μας συνεπαίρνει είτε "τραγουδώντας" για μελλοντικές νίκες που δεν θα έρθουν ποτέ,είτε ζοφερά αποθαρρημένοι για την αδυναμία μας. Απέναντι στο κύριο γεγονός της ιστορίας της κοινωνίας είμαστε αφημένοι δίχως ηθική, δίχως κανόνα ζωής.
Είναι η παραζάλη μιας κοινωνίας χωρίς σημείο αναφοράς. Μερικοί το βλέπουν ως κάτι παροδικό.Αλλοι βρίσκονται σε πλήρη άγνοια απασχολούμενοι με την ανάλυση της πολιτικής βλακείας ή με τη θωράκιση των συμφερόντων τους. Κάποιοι λιγοστοί προσπαθούν να στηριχθούν σ' ένα είδος "εσωτερικού νόμου", προσωπικής συνέπειας,αξιοπρέπειας μισοτραγικής, που τους εξασφαλίζει και ένα αίσθημα σεμνής υπεροχής. Ολοι ωστόσο βρισκόμαστε μπροστά στο "μηδέν", το δικό μας μηδέν, στο μηδέν της κοινωνίας. Το βλέπουμε να προβάλλει σ' όλες τις συνειδητές και ασύνειδεςς μορφές του. Καμία κοινωνία, κανένα σύστημα αξιών, καμία προπτική δεν αντέχει μόνιμα στην "παρουσία" του μηδενός!..
Κι αυτή είναι η "αισιόδοξη" πλευρά της κατάντιας μας. Εν αρχή ή το μηδέν, λοιπόν! Η πλάστιγγα δεν θα αργήσει να γύρει προς τη μεριά των ανήσυχων. Ακόμη κι αν δεν έχουν κάτι να προτείνουν, θα κινηθούν προς την κατεύθυνση της αντίδρασης...
Προτάσεις βέβαια υπάρχουν! Δουλειά αυτής της γραφίδας όμως δεν είναι να "συντάσσει" και να καταθέτει προτάσεις, γιατί το χέρι που την κρατά δεν είναι πολιτικό. Ειναι χέρι δημοσιογραφικό. Και αρκείται στις επισημάνσεις, που ωστόσο εμπεριέχουν όλα τα δομικά στοιχεία συγκεκριμένων προτάσεων, αν οι ενδιαφερόμενοι αναγνώσουν πίσω από τις γραμμές. Κι αυτή είναι μια απάντηση σε όσους κατά καιρούς αμφισβητούν, υποτιμούν ή και απορρίπτουν τις καταγεγραμμένες σκέψεις, που αποσκοπούν πρώτιστα στην αφύπνιση των συνειδήσεων και στη συνειδητοποήση της αναπόδραστης ανάγκης, για "απόδραση" από την παθητική ή εθιστική λειτουργία μας.
Προτάσεις υπάρχουν, όπως υπάρχουν και οι άνθρωποι για να τις υλοποιήσουν. Ομως, αν δεν δημιουργηθεί το κατάλληλο περιβάλλον, ως αποτέλσμα της κοινωνικής συνειδησιακής διέγερσης, αν δεν διαμορφωθεί κοινωνική συνείδηση, ουδείς εμφανιζόμενος ακόμη και ως πολιτικός Μεσσίας, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτός και θα οδηγηθεί εσπευσμένα στο Γολγοθά του, με τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους να διαστρεβλώνουν και τις πλέον αγαθές προθέσεις του!..
Ησυχάστε όμως! Δεν πρόκειται να κάνω κύρυγμα για μηδενισμό ή για φιλοσοφίες που απαρνιούνται κάθε πηγή πνευματικής πίστης ή ό,τι "στηρίγματα" έχει δημιουργήσει ο νους του ανθρώπου για να διευκολύνει το άτομο -το ευαίσθητο και σκεπτόμενο άτομο- να τα βγάλει πέρα με τις αντιξοότητες, τα παράξενα και παράδοξα, τα παράλογα της ανθρώπινης μοίρας.
Με τον τίτλο δεν αναφέρομαι στην αρχή του κόσμου. Το ερώτημα γεννήθηκε από την απορία και τη μεταφυσική ανησυχία για το τι ακριβώς είναι ο κόσμος. Και πολλοί φιλόσοφοι, φιλοσοφούντες και επιστήμονες, έσκυψαν πάνω στο αναπάντητο ερώτημα για την αρχή του κόσμου. Με τον τίτλο επιχειρώ να τονίσω ότι πηγαίνοντας στις ρίζες της κοινωνικής ζωής κατανοούμε την ουσία της ίδιας της κοινωνίας. Ψάχνοντας το παρελθόν θέλουμε να καταλάβουμε το παρόν.
Και σε ό,τι μας αφορά ως Ελληνες, ως μέλη μιας πολύπλευρα δοκιμασμένης κοινωνίας, βρισκόμαστε και πάλι στο "μηδέν" . Στην αρχή της αναζήτησης μιας διαφορετικής κλίμακας στη μέθοδο της σύλληψης και της ερμηνείας της πολιτικής. Στην απαρχή μιας προβληματικής θεμελιωμένης στο στοχασμό και την αμφισβήτηση. Πέρα από την επιφάνεια των πραγμάτων, που συνιστούν όλο το εύρος της πολιτικοκοινωνικής ζωής του τόπου, πέρα από τον προσανατολισμό της κοινής γνώμης από τους "τεχνίτες" των πολιτικοοικονομικών συμφερόντων, πέρα από τη σύγχυση, την απογοήτευση και την ανησυχία των πολιτών, την ολίσθηση τους στην πολιτική απάτη με αποτέλεσμα τη "στράτευσή" τους από τους πολιτικούς απατεώνες και τη "συμπόρευσή" τους με την πολιτική παράνοια ενίοτε, η παρουσία του "μηδενός" στην κοινωνία, ως απόρροια του εκφυλισμού του πολιτικού ήθους, αποτελεί την πιο "αισιόδοξη" προοπτική για απαλλαγή από τους αυτόκλητους "σωτήρες" της κοινωνίας και της χώρας...
Από το "μηδέν" αρχίζει πάντα πληθωρική και συναρπαστική η κοινωνική αφύπνιση ως αληθινό μεγαλείο της ανθρώπινης αισθαντικότητας, για να καταργήσει το μηδέν και να υπογραμμίσει την παρουσία του πολίτη. Αν το πολιτικό μηδέν υπάρχει στην ανυπαρξία του, η αφύπνιση της κοινωνίας υπάρχει πάντα με τη δραματική της έξαρση, με τη συντελεσμένη αισθητική της μορφή. Η κοινωνική αφύπνιση καταργεί το πολιτικό μηδέν. Η κοινωνία που καλύπτεται από το ζόφο των πολιτικών σκιάχτρων,των ψεμάτων και των πολιτικών επικοινωνιακών τεχνασμάτων, περνάει αναπάντεχα στη λάμψη του φωτός. Γίνεται η αφύπνιση των πολιτών λόγος και διαμαρτυρία,γίνεται ελπίδα και όραμα. Γίνεται ιστορία!..
Η σημερινή "μεγαλόπρεπη" και πολύμορφη εικόνα της πολιτικής κοινωνίας, μαγνητισμένη από τα ξόανα του παρελθόντος και προσδεμένη στα ευκαιριακά συμφέροντα του παρόντος, ομότροπα αναπτύσσεται με κατεύθυνση προς τον αφανισμό της,έχοντας βέβαια συμβάλλει στο "μηδενισμό" κάθε κοινωνικής αξίας και προσδοκίας. Μοιάζουν όλοι αυτοί οι αυτοπροσδιοριζόμενοι "σωτήρες" της κοινωνίας και της χώρας με "καζανοκέφαλους" τσαρλατάνους που φυσώντας ένα καλάμι κάνει σαπουνόφουσκες, που σπάνε στα κεφάλια ενός αφελούς και φιλεθεάμονος κοινού. Και βέβαια η αισθητικότης του πολιτικά γελοίου έγκειται στο ότι , δι' αυτού, η πολιτική ασχημία νομιμοποιημένη, εκτρέπεται στην υπερβολή με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνία και τους πολίτες.
Η παρούσα ληθαργική κατάσταση της πατρίδας μας, ο "μηδενισμός" που χαρακτηρίζει το κοινωνικό οικοδόμημα, αυτό το "μηδέν" που αναπτύχθηκε, το τίποτα και το χάος, αποτελεί συνάμα και τη αρχή για την αφύπνιση της κοινωνίας, των πολιτών, όλων μας. Δεν είναι ανάγκη να φοβηθούμε, ούε να θυμώσουμε για τη μέχρι σήμερα αδράνειά μας. Ανάγκη είναι να ξυπνήσουμε και να δούμε όλα όσα "συγκρότησαν" το μηδέν, δηλαδή την πολιτική ανικανότητα και τη διαφθορά,τα πολλά στραβά, κακά και ανώμαλα της κοινωνίας μας. Τη μικρότητα και την αρπακτικότητα ίσως πρώην συνοδοιπόρων μας.
Ανάγκη είναι να σκεφτούμε πως μπορούμε εμείς οι ίδιοι να το διορθώσουμε, να ξεκινήσουμε από το "μηδέν",χωρίς προκαταλήψεις, ιδεοληψίες και αιχμαλωσίες από μικροσυμφέροντα μας. Να γίνουμε ο δημιουργικός νους που θα βελτιώσει την ατελή και αρρωστημένη κοινωνία μας. Να διεκδικήσουμε το ρεαλισμό του παρόντος και να μετατρέψουμε το "μηδενισμό" σε δύναμη ελπίδας. Δικαιολογίες προσχηματικές για την αδράνειά μας και την παθητική αποδοχή των τετελεσμένων πάντα εγείρονται. Ερτηματικά του τύπου "Πως;" "Με ποιούς;" "Γιατί εγώ και μόνος;", πάντα θα ορθώνονται ως φάσμα απελπισίας. Και όλες αυτές οι τάσεις δειλίας μας και οι τάσεις απάθειάς μας, θα καταλήγουν πραγματικά σε στάση ζωής προς τέρψιν των Ταρτούφων της πολιτικής.
Με την αδράνεια και τη σύγχυσή μας, με τη φοβία μας, απόλυτο κακό και απόλυτο καλό συμψιφίζονται. Και στις δύο εκδοχές βρισκόμαστε δέσμιοι μιας ανυπερπήδητης οριακής ανάγκης. Να απορρίψουμε ολοκληρωτικά την πραγματικότητα ή ολοκληρωτικά να την αποδεχθούμε. Τελικά η συμπεριφορά που προκύπτει είναι παθητική, στατική. Η κατάσταση αυτή είναι εξανδραποδιστική. Σημαίνει ότι έχουμε παραιτηθεί από κάθε έμπρακτη αξιολογική κρίση. Αφηνόμαστε στο ρεύμα ή στο...ποτάμι που μας συνεπαίρνει είτε "τραγουδώντας" για μελλοντικές νίκες που δεν θα έρθουν ποτέ,είτε ζοφερά αποθαρρημένοι για την αδυναμία μας. Απέναντι στο κύριο γεγονός της ιστορίας της κοινωνίας είμαστε αφημένοι δίχως ηθική, δίχως κανόνα ζωής.
Είναι η παραζάλη μιας κοινωνίας χωρίς σημείο αναφοράς. Μερικοί το βλέπουν ως κάτι παροδικό.Αλλοι βρίσκονται σε πλήρη άγνοια απασχολούμενοι με την ανάλυση της πολιτικής βλακείας ή με τη θωράκιση των συμφερόντων τους. Κάποιοι λιγοστοί προσπαθούν να στηριχθούν σ' ένα είδος "εσωτερικού νόμου", προσωπικής συνέπειας,αξιοπρέπειας μισοτραγικής, που τους εξασφαλίζει και ένα αίσθημα σεμνής υπεροχής. Ολοι ωστόσο βρισκόμαστε μπροστά στο "μηδέν", το δικό μας μηδέν, στο μηδέν της κοινωνίας. Το βλέπουμε να προβάλλει σ' όλες τις συνειδητές και ασύνειδεςς μορφές του. Καμία κοινωνία, κανένα σύστημα αξιών, καμία προπτική δεν αντέχει μόνιμα στην "παρουσία" του μηδενός!..
Κι αυτή είναι η "αισιόδοξη" πλευρά της κατάντιας μας. Εν αρχή ή το μηδέν, λοιπόν! Η πλάστιγγα δεν θα αργήσει να γύρει προς τη μεριά των ανήσυχων. Ακόμη κι αν δεν έχουν κάτι να προτείνουν, θα κινηθούν προς την κατεύθυνση της αντίδρασης...
Προτάσεις βέβαια υπάρχουν! Δουλειά αυτής της γραφίδας όμως δεν είναι να "συντάσσει" και να καταθέτει προτάσεις, γιατί το χέρι που την κρατά δεν είναι πολιτικό. Ειναι χέρι δημοσιογραφικό. Και αρκείται στις επισημάνσεις, που ωστόσο εμπεριέχουν όλα τα δομικά στοιχεία συγκεκριμένων προτάσεων, αν οι ενδιαφερόμενοι αναγνώσουν πίσω από τις γραμμές. Κι αυτή είναι μια απάντηση σε όσους κατά καιρούς αμφισβητούν, υποτιμούν ή και απορρίπτουν τις καταγεγραμμένες σκέψεις, που αποσκοπούν πρώτιστα στην αφύπνιση των συνειδήσεων και στη συνειδητοποήση της αναπόδραστης ανάγκης, για "απόδραση" από την παθητική ή εθιστική λειτουργία μας.
Προτάσεις υπάρχουν, όπως υπάρχουν και οι άνθρωποι για να τις υλοποιήσουν. Ομως, αν δεν δημιουργηθεί το κατάλληλο περιβάλλον, ως αποτέλσμα της κοινωνικής συνειδησιακής διέγερσης, αν δεν διαμορφωθεί κοινωνική συνείδηση, ουδείς εμφανιζόμενος ακόμη και ως πολιτικός Μεσσίας, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτός και θα οδηγηθεί εσπευσμένα στο Γολγοθά του, με τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους να διαστρεβλώνουν και τις πλέον αγαθές προθέσεις του!..