Ο ψυχικός κόσμος είναι προιόν μεταβολισμού υπηρετώντας τη βούληση κάθε ύπαρξης.
Η βούληση είναι το βέλος της φυσικής δύναμης που εδρεύει στον άνθρωπο με το καθήκον μας εναγώνιας αναζήτησης, ξένης προς τη νοητική λειτουργία, αυτή που οδήγησε και οδηγεί τον άνθρωπο σε επιτεύγματα, όπως εκείνο που τον κατέστησε ικανό να πετάξει χωρίς φερά ή στη διερεύνηση του διαστήματος και σε άλλα που προκαλούν το δισταγμό της λογικής ενέργειας.
Η πρακτική ζωή δίδει το επιτυχημένο αποτέλεσμα και οδηγεί στην εξιχνίαση του μηχανισμού που αποτελεί το μυστήριο στη ζωή του ανθρώπου. Το πλέγμα της σκέψης και του εξωτερικού κόσμου είναι δύσκολο να προσεγγιστεί, γιατί είναι αντιστροφική και αντανάκλαση της ύπαρξης προς τον εαυτό της, που αλλάζει και γίνεται αλλο, ενώ παρουσιάζει τα ίδια χρακτηριστικά και παίρνει την ίδια τύχη. Από την άμεση παρατήρηση διδάσκεται κανείς ότι ενώ ο μηχανισμός της σκέψης είναι αναλλοίωτος, η σκέψη και τα στοιχεία που την απαρτίζουν αλλάζουν τόσο κατά τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, όσο και όλων των ανθρώπων κατά την πορεία των αιώνων.
Η παραγωγή της σκέψης σημειώνεται κατά στρώματα που με θετική ή αρνητική συνδρομή δημιουργούν καινούργιες ιδέες, που καταργούν ή συμπληρώνουν τις προηγούμενες με τρόπο που ικανοποιούν την αλήθεια πληρέστερα. Η δημιουργούμενη πείρα βοηθεί στην περαιτέρω συμπλήρωση της ατομικής ζωής, όπως και της ζωής της ανθρωπότητας. Η ανθρώπινη υπόσταση στηρίζεται και προχωρεί με σκέψεις που είτε οδηγούν, είτε εκ των υστέρων δικαιολογούν οιανδήποτε ενέργειά της. Στη διαδικασία αυτή, ακόμη και στην απλούστερη, υπάρχει ένα σχέδιο και μια κριτική έμφυτη που εμφανίζεται σε οποιαδήποτε κατάσταση, ακόμη και στην πρωτόγονη.
Η απώτερη ερμηνεία του κόσμου και των αντιδράσεων μας έιναι συνδεδεμένη με την ποικιλία των λογισμών, που απαρτίζουν και το βασίλειο της φιλοσοφίας, που προφανώς αφορούν τη λειτουργία της σκέψης και όχι την παραγωγή, που γειτονεύει με τις γνώσεις της φυσιολγίας του εγκεφάλου. Και που μολονότι μας ξεφεύγουν επί του παρόντος, ολονέν όμως προσεγγίζονται με νέες μεθόδους μελέτης και έρευνας των φαινομένων τούτων.
Στην ευρύτερη κατάταξη των ιδεών με τη διαφορά της καταγωγής, της προέλευσης και της κατεύθυνσης που τελικά οδηγούσαν και οδηγούν σε αντίθετους δρόμους οργάνωσης και ερμηνείας της ανθρώπινης πίστης και της κοινωνίας, τίθεται ένα πρόβλημα βασικό που πρέπει να αναφέρεται στην παρουσία ή στην απουσία μιας όχι μόνον a priori ασυνείδητης για τον άνθρωπο πορείας ή μιας τυχαίας, αλλά συνειδητής στιγμιαίας ή μόνιμης αξίας.
Για τη στιγμή αρκούμαι να πω ότι δεν ξέρουμε τον οδηγό της πορείας. Ο οργανισμός της λογικής φαίνεται ότι στα κατά μέρος ζητήματα έχει πετύχει θαυμάσια αποτελέσματα. Δεν μας επιτρέπεται εντούτοις να πούμε ότι έχει οδηγήσει με ικανοποιητικό τρόπο στις μακρινές επιδιώξεις. Σαν τόποι ναυαγίου και αποτυχημένων σκοπών εμφανίζονται τα τέρματα των εποχών. Για μια αληθινή συμβίωση πρέπει να εξασθενήσει η ψυχή του ανθρώπου, γιατί πολιτισμός σημαίνει περιορισμός της ισχύος της δυνάμεως. Αυτό ο Νίτσε τοαποκαλούσε ασθένεια και μέσα στο παραλήρημά του προσπαθούσε να σώσει τον άνθρωπο από την αρρώστεια αυτή των αδύνατων ανθρώπων.
Τα ιδεώδη της καταστροφής περιλαμβάνονται στην κοσμική δράση. Ποια μπορεί να είναι η στάση μας μπροστά στα ιδεώδη της καταστροφής; Απλή, απλούστατη. Να μη προσθέσουμε με τη δράση μας και άλλο κακό στα τόσα κακά που αντιμετωπίσζει καθημερινά ο πλησίον μας από την κοσμική δράση. Η ατομικότητα είναι ένα μεγάλο πρόβλημα και αποτελεί την αιτία να υποφέρει η ασχημάτσιτη ψυχή του ανθρώπου. Εχει βρει εγγυήσεις στην κοινωνική ζωή, οι κανόνες όμως της ομαδικής ζωής τείνουν να την εκμηδενίζουν.
Μια όμως και το μέσο για τη βελτίωση της συμβίωσης θα βρεθεί στην ομαδική δράση, πρέπει σαν προυπόθεση να τεθεί η πνευματική εξέλιξη. Η συμβίωση απαιτεί την καταστροφή του πάθους της επιβολής και την πνευματική ανάπτυξη της προσωπικότητας. Ο πλούτος του πνεύματος ανήκει σ' όλους τους ανθρώπους. Στο άτομο ανήκει η χαρά της ζωής και όχι η εκμετάλλευση οιασδήποτε δύναμης φυσικής ή πνευματικής.
Μέρα που είναι η σημερινή με τον...γράφοντα να ολισθαίνει σε άσχετες σκέψεις, θα σπεύσουν κάποιοι να πουν. Και δεν θα έχουν άδικο, αφού δεν "ολισθαίνουμε" μαζί στην ίδια κλίση των επιπέδων της σκέψης...