Του
Δρ. Νίκου Γεωργαντζά και της Βάσιας
Ζαριφοπούλου
Κριτική σκέψι
είναι η διανοητική ικανότητα των
ανθρώπων, η λειτουργία της οποίας μας
επιτρέπει να κρίνουμε κάθε εισερχομένη
στην αντίληψί μας πληροφορία.
Είναι δε
συγκεκριμένη η διεργασία με την οποία
εξετάζουμε και αξιολογούμε κάθε
πληροφορία, ως προς την αλήθεια, την
γνησιότητα και την ορθότητά της ή το
αντίθετο.
Η σύνθεσις
των ορισμών του Γιανναρά και του Lipman
θέλει την κριτική μας σκέψι να διευκολύνει
την σε ορθολογικά πάντοτε κριτήρια
βασισμένη κρίσι των ανθρώπων, ώστε να
μπορούμε διακρίνουμε ή να ξεχωρίζουμε
το αληθινό από το ψεύτικο, το ορθό από
το λάθος και το πραγματικό από το
φαντασιώδες. ΄Εχει δε να κάνει η κριτική
μας σκέψι με την πράξι της λογικής
επεξεργασίας πληροφοριών (Σχ.1, Πράξις
β΄), για την δημιουργία εγκύρου γνώσεως.
Ένα πραγματικά
ελεύθερο πνεύμα ανθρώπου αρνείται να
δέχεται κάθε πληροφορία και να την
αποδέχεται, άνευ λογικής επεξεργασίας
και κριτικής. Με απλά λόγια, όλες οι
πνευματικές λειτουργίες, οι οποίες
έχουν ως κοινό την δυνατότητα να
«περάσουμε σε κόσκινο» τις πληροφορίες,
ονομάζονται «κριτική σκέψι» και σκοπός
της είναι η αξιολόγησι πληροφοριών μέσω
αυτού του ελέγχου.
Στο Σχ. 1, η
διαδικασία ανόδου της κριτικής μας
σκέψεως συμπεριλαμβάνει την αυτοδιορθωτική
σπείρα #2. Διαχρονικά, η σπείρα τούτη
συμβάλλει στο να κατανοούμε τις διαφορές
μεταξύ των καταστάσεων που αντιμετωπίζουμε
στην καθημερινή μας ζωή.
Κατά τον
Jacques Boisvert,
ίσως δεν είναι αρκετή η διεργασία αυτή
μέσω της κριτικής σκέψης, για να φθάσει
ένας άνθρωπος σε ασφαλή συμπεράσματα.
Οι στοχαστές δεν πρέπει μόνο να είναι
σε θέση να αξιολογούν σωστά τις
πληροφορίες, τις αιτίες και τα αιτιατά,
αλλά πρέπει επίσης να πράττουν αναλόγως
ως προς τις εκτιμήσεις και αξιολογήσεις
τους.
Στο δεύτερο
αυτό στάδιο είναι αναγκαίο ως στοχαστές
να δείχνουμε μια σειρά από στάσεις,
διαθέσεις, συνήθειες και πράξεις, που
να συνάδουν με τα συμπεράσματά του
αυτοελέγχου μας. Είναι εύλογο ότι η
σκοπιμότης αυτής της διεργασίας είναι
η ανέλιξι του πνεύματός μας, η οποία
πρέπει να επισφραγίζεται και να
αποδεικνύεται μέσω των λόγων και των
πράξεών μας.
Κατά δε τον
Matthew Lipman
(1922-2010), η κριτική μας σκέψις είναι το
εργαλείο μας για την επίτευξη της
αριστείας. Εν ελευθερία συμπληρώνουμε
εμείς, Ελληνίς και ΄Ελλην γαρ.
Στο
απόσπασμα τώρα! Πυρ!
Γιατί λοιπόν το
δεσποτικό καθεστώς εξουσίας της
τυραννικής κομματοκρατίας αποτρέπει
την κριτική μας σκέψι; Γιατί οι εκπομπές
του Βγενόπουλου και του Γεωργαντζά
κόβονται στον αέρα;
Τι είναι εκείνο
που κάνει το δεσποτικό καθεστώς εξουσίας
της τυραννικής κομματοκρατίας να φοβάται
τόσο πολύ την κριτική μας σκέψι; Είναι
μήπως το ότι η κριτική μας σκέψις
αφοπλίζει την καθεστωτική του προπαγάνδα,
η οποία πάντοτε βασίζεται σε κάτι
ψεύτικο, κάτι λάθος ή κάτι φαντασιώδες;
Είναι προφανές
λοιπόν, το ποιός είναι καθεστωτικός και
ποιός όχι. Ο καθεστωτικός πάντοτε
βασίζεται σε κάτι ψεύτικο, κάτι λάθος
ή κάτι φαντασιώδες.
Από την άλλη
πλευρά, οι Ελληνίδες και ΄Ελληνες
συναγωνιστές, πάντοτε βασιζόμαστε στο
αληθινό, το ορθό και το πραγματικό. ΄Οπως
είναι π.χ., τα 2 (δύο) θεμελιώδη συστατικά
της ελληνικής πολιτείας.
Ανεξαρτήτως του
πολιτεύματος ή πολιτικού συστήματος
που την υποβαστάζει, 2 (δύο) είναι τα
θεμελιώδη συστατικά της ελληνοπρεπώς
δομημένης ελληνικής πολιτείας:
α΄) Ο θεσμικά,
νομικά και νόμιμα ανώτατος θεσμός-εντολεύς
της ελληνικής πολιτείας είναι η
συγκροτημένη σε δήμο κοινωνία των
Ελληνίδων και Ελλήνων πολιτών.
β΄) Η θεμελιώδης
αρχή της ελληνοπρεπώς δομημένης ελληνικής
πολιτείας είναι ότι όποιος άνθρωπος
άρχει άλλων ανθρώπων, ταυτοχρόνως
τοποθετείται υπό την συλλογική αρχή
αυτών των ανθρώπων.
Πόσο δύσκολο
είναι να τα μάθουμε και να τα εμπεδώσουμε
αυτά τα 2 (δύο) πραγματάκια; Πόση πια
κριτική σκέψι απαιτούν;
Το πιο κρίσιμο
συστατικό της πολιτείας είμαστε οι
πολίτες της, ως συλλογικότης. Ως μεμονομένα
άτομα όμως είμαστε άχρηστοι, ακριβώς
όπως μας θέλει το δεσποτικό καθεστώς
εξουσίας της τυραννικής κομματοκρατίας,
και χωρίς φυσικά κριτική σκέψι.