Η "Θέμις" αν και αιωνόβια κυρία, ο πετροκαταλύτης χρόνος τη διατηρεί πάντα "προκλητική" στους λάγνους της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας και συχνά πάντα κάτι "παίζεται" μεταξύ τους. "Θέμις" είναι το όνομα της δικαιοσύνης.
Ο,τι δηλαδή δημιουργήθηκε κατ' έθιμον και, υπό την έννοια αυτή, είναι δίκαιον. Ο Ζεύς, μαζί με το σκήπτρον, έδωσε στους ομηρικούς βασιλείς και την Θέμιδα, η οποία, ετυμολογικώς, σημαίνει "θεσμόν", συμφώνως προς τον οποίον, αφού κατάγεται από τον θεό, ο δικαστής εκδίδει την απόφασή του επί "τη βάσει της γνώσεώς του" περί εθιμικού νόμου και με τη φωνή της συνείδησής του, κατά τη διεξαγωγή της δίκης.
Η "δίκη", που είναι της ίδιας περίπου ηλικιας με την "θέμιδα", σημαίνει την "δικαίαν μοίραν", το δίκαιο μερίδιο, το οποίο δύναται να απαιτήσει κάθε άνθρωπος, όταν πλήττηται από την "ύβριν", την "παράνομον ενέργειαν", το μέτρο δηλαδή του "εμού" και "σου" των ατομικών δικαιωμάτων. Εκφράζεται δε η "δίκη" ως "ύβρις" και ως "ισότης" δια της "δικαιοσύνης". Η "δικαιοσύνη", αν "αρετή" σημαίνει κάθε είδος εξαιρετικότητας, και αν η "αρετή" της "σοφίας" φέρει στην "αρετή" της "ανδρείας" και αυτή στην "αρετή" της "σωφροσύνης", είναι τότε η δικαιοσύνη η "αρετή" των "αρετών". Το ιδεώδες του Κράτους, στο οποίον περιέχονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του πολίτη έναντι του Θεού και των ανθρώπων, της οικογένειας, της κοινωνίας και της πατρίδας.
Η ατομική δικαιοσύνη και κατ' επέκταση η κοινωνίκη δικαιοσύνη αποτελούν το περιεχόμενο της ηθικότητας του Κράτους, η οποία καλλιεργείται και ευδοκιμεί στο θερμοκήπιο που λέγεται "παιδεία". Αυτή και με αυτήν το άτομον γίνεται άνθρωπος-πολίτης στο Κράτος.
Δεν διερωτώμαι καθόλου αν οι εξουσιολάγνοι της πολιτικής, οι διάφοροι πολιτικάντηδες και οι διαδρομιστές της εξουσίας εναγκαλισμένοι ενίοτε με τους λειτουργούς της δικαιοσύνης, κάποιοι απ' αυτούς μάλιστα καταλαμβάνουν βουλευτικά έδρανα ή και υπουργικούς θώκους, γνωρίζουν ότι η οργανωμένη πολιτεία είναι η εικόνα του ανθρώπου σε μεγέθυνση. Η άγνοιά τους αυτή και η παγερή αδιαφορία τους, οδηγεί σε εκλεκτικές συγγένειες με τη διαφθορά και στον εξευτελισμό της έννοιας της δικαιοσύνης, με δικαστικές αποφάσεις που ανατέμνουν την ανευθυνότητά τους. Τα παραδείγματα πολλά και εύγλωττα. Και δεν χρειάζεται να αναφερθώ στην πρόσφατη απόφαση για το θέμα της Μανωλάδας...
Στην Ελλάδα δυστυχώς η σοφία κινδυνεύει να μετατραπεί σε πανουργία, η ανδρεία σε θράσος και η σωφροσύνη σε δειλία, αν δεν συνοδεύονται από τη μέγιστη των αρετών, τη δικαιοσύνη, η οποία ως συνεκτικός δεσμός σώζει την ενότητα ανάμεσα στα τρία μέρη της ψυχής και ποιμαίνει την αρμονική συνεργασία ανάμεσα στις τρείς τάξεις της κοινωνίας. Αυτοί είναι οι βασικοί αρμοί, επάνω στους οποίους οικοδομείται η άριστη, δηλαδή η δίκαιη πολιτεία και αυτές είναι οι απαντήσεις του Πλάτωνα σε δύο θεμελιώδη προβλήματα κάθε πολιτικής θεωρίας: "Ποιοι πρέπει να άρχουν" και"Πως πρέπει να άρχουν".
Τι είναι τώρα δικαιοσύνη; Κατά τον Πλάτωνα πάλι , το ερώτημα είναι δύσκολο. Κάποιοι μελετητές, όχι τυχαίοι, θεωρούν ότι ο όρος ¨δίκαιος" είναι συνώνυμος στην "Πολιτεία" , αυτού που αφορά στο συμφέρον της πόλης και ότι αδικία είναι ό,τι βλάπτει την πόλη. Στην "Πολιτεία" του ο Πλάτων συζητεί όλες τις εκδοχές για τη δικαιοσύνη και ελέγχει αδυσώπητα πλήθος ορισμών. Εκδηλώνεται εδώ μια σκέψη τόσο βαθιά και τόσο ουσιαστική,η οποία δεν αφήνει "εκτός δικαιοσύνης" ούτε την ίση κατανομή του βάρους της συμμετοχής στα κοινά, ούτε την ίση αντιμετώπση των πολιτών προ του νόμου. Ούτε την ίση ευθύνη, ούτε την ίση απολαβή, ούτε την ίση μεταχείριση των πολιτών απέναντι στα δικαστήρια: Ισονομία, ευνομία, ισοκρατία, ισηγορία, ισοτέλεια και ευθύνη είναι τα τέκνα της δικαιοσύνης, που αποτελεί τη σπονδυλική στήλη μιας καλά οργανωμένης κοινωνίας και αναβαθμίζει την ποιότητα της ζωής των πολιτών.
Η δικαιοσύνη είναι και ατομικό και κοινωνικό ιδεώδες. Ως τάξη και ισορροπία εξασφαλίζει στον κάιε άνθρωπο την εσωτερική του αρμονία και τον οδηγεί στην ευδαιμονία. Αυτή η υγεία του ατόμου και η τέλεια ισορροπία της ψυχής του γίνεται, μέσα στην κοινωνία και στην πόλη, ενάρετη συμπεριφορά και ηθική πολιτική δραστηριότητα. Ως τάξη και ισορροπία του συνόλου, η δικαιοσύνη εγκαθιδρυει την αρμονία μέσα στην κοινωνία. Η τέλεια αυτή αρμονία, η ευδαιμονία της κοινωνίας, η επίτευξη του αγαθού συναρτάται προς την εμπραγμάτωση του ιδεώδους της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Θεμελιώδης προυπόθεση για την κυριαρχία μιας τέτοιας δικαιοσύνης είναι να συνειδητοποιήσει κάθε άνθρωπος την αξία και την αποστολή του ως μέλους της πολιτικής κοινότητας. Η δικαιοσύνη έτσι είναι το "τα αυτού πράττειν", είναι η οικειοπραγία, είναι η αρχή, το αίτημα να ενεργεί κάθε πολίτης σύμφωνα με την ψυχική του ιδιοσυστασία, σύμφωνα με τις εσωτερικές του ικανοτητες και να περιορίζεται στο αντίστοιχο με αυτές έργο. Αν τούτο δεν συμβεί, τότε η πόλη απειλείται με όλεθρο, απότοκο μιας διαλυτικής πολυπραγμοσύνης.
Η πολυπραγμοσύνη ως ενασχόληση με πολλά και ξένα προς τη βαθύτερη ουσία μας, και το άτομο αλλοτριώνει και το σύνολο αποδιοργανώνει. Απολακτίζει την ισορροπία του ατόμου και της πολιτικής κοινότητας την αρμονία. Δια τούτο ονομάζεται μέγιστη βλάβη, κακούργημα για την πόλη και ταυτίζεται με την αδικία.
Η αγωγή και η παιδεία αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο μιας δίκαιης πολιτείας. Στο ιδεώδες της εκπαίδευσης των πολιτών, στην ορθή ανατροφή τους, στηρίζεται η ενάρετη πολιτική τους συμπεριφορά. Αυτό είναο το σχεδιάγραμμα της δίκαιης πολιτείας.
Πρώτη μέρα του Αυγούστου σήμερα, με τις πύρινες αχτίνες του ήλιου να μαυρίζουν τα κορμιά των λουόμενων νεοελλήνων και ο γράφων ασχολείται με την έννοια και το περιεχόμενο της δικαιοσύνης, δίνοντας ίσως την εντύπωση ότι έχει κλειστεί στον ελεφάντινο πύργο του διανοητικού ναρκισσισμού...Είναι μια άποψη κι αυτή, η οποία ωστόσο απαντάται με τη λογική ότι ο γράφων, και πολλοί σαν τον γράφοντα που επιδίδονται υποτίθεται σε διανοητικές "εκσπερματώσεις", κάθε άλλο βέβαια παρόμοιες με εκείνες των εξουσιολάγνων με τον...ακκισμό και την "τσαχπινιά" της "Θεμιδος", διατηρούν το προνόμιο να μην αποδέχονται τη βάναυση επιβολή της χρεωκοπίας των αξιών. Και να παρακολουθούν υπναλέα και με νωθρότητα τις
ήττες της κοινωνίας, αλλά κυρίως τον επιθανάτιο ρόγχο της ελευθερίας της δικαιοσύνης...