του Σταύρου Κατσούλη
Κατ αρχήν ας δούμε λίγο τους ορισμούς των λέξεων. Η ιδέα της αλληλεγγύης, όπως τουλάχιστον διαμορφώθηκε τους τελευταίους δύο αιώνες στην Ευρώπη και αλλού, δεν ήταν ποτέ μια κατά λέξη μετάφραση του Ελληνικού όρου.
Η λέξη που χρησιμοποιείται κατά κόρον σήμερα σε άλλες γλώσσες, πηγάζουν από το λατινικό «solidum» [1] που σημαίνει «το όλον» ή «το σύνολο» , παράγοντας τις λέξεις solidarity (Αγγλικά), solidarité (Γαλλικά) κ.ο.κ. Είναι προφανές λοιπόν, ότι η Ελληνική μετάφραση του ξένου όρου ως "αλληλεγγύη" που βασίζεται στην λέξη «εγγύηση» και σημαίνει κατά λέξη «αμοιβαία εγγύηση», δεν συνάδει τουλάχιστον εννοιολογικά με την λέξη όπως χρησιμοποιήθηκε από τα διάφορα κινήματα ιστορικά. Μια μετάφραση που θα είχε περισσότερο σχέση εννοιολογικά, θα ήταν απλά η λέξη «ενότητα».
Βεβαίως, τα συμφραζόμενα και ιστορικά παρελκόμενα που κουβαλά μαζί της η λέξη solidarité για παράδειγμα, δεν επιτρέπουν την απλοϊκή αυτή μετάφραση ως «ενότητα», που στην δικιά μας γλώσσα, έχει πιο γενική έννοια. Εδώ έχουμε και το πρώτο ερώτημα με την έννοια της αλληλεγγύης: Υπάρχουν διαφορές στην ποιότητα και την φύση της αλληλεγγύης μεταξύ ίδιων ή παρομοίων κινημάτων στην χώρα μας και αλλού αντίστοιχα, που πηγάζουν από αυτό το πρωτογενές επίπεδο του λεκτικού ορισμού της ιδέας;
Είναι εύκολο κανείς να ισοπεδώσει τις όποιες διαφορές ή να καταφύγει σε άλλους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες και να απαντήσει όχι στο ερώτημα αυτό. Ωστόσο αξίζει κανείς να παραδεχθεί, ότι είτε ιστορικά να πάρει κανείς τις πράξεις διαφόρων ομάδων που είχαν ως μια πηγή έμπνευσης την συγκεκριμένη έννοια, είτε με βάση τα αποτελέσματα τους, θα δει ότι υπάρχουν σοβαρές διαφορές που έχουν σχέση με τις ρίζες των λέξεων. Κι αυτό, γιατί η μία (solidum) στηρίζεται και εμπνέει την ενότητα και την συντεταγμένη στάση, ενώ η άλλη (αμοιβαία εγγύηση), εμπνέει την δημιουργία ενός κοινωνικού συμβολαίου, χωρίς να αναφέρεται συγκεκριμένα σε σε συλλογική στάση ή ενωμένη δράση. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε εδώ ότι οποιαδήποτε άλλη μοντέρνα έννοια που μπορεί να έχει ο Ελληνικός όρος, πηγάζει όχι από την ετυμολογία του, αλλά από τα ιστορικά δεδομένα από τα οποία προήλθε, τουλάχιστον όπως την αντιλαμβάνεται κάθε κίνημα ή θεωρία.
Για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω, θα συμφωνήσουμε εδώ ότι ο όρος «αλληλεγγύη» θα πρέπει να αναφέρεται σε αυτό το κείμενο με την ιστορική του έννοια δηλαδή την κινηματική του έννοια, ή εναλλακτικά με την έννοια που χρησιμοποιείται στην ακαδημία στο πλαίσιο της ανάλυσης των κοινωνικών αλλαγών και αγώνων των τελευταίων δύο εκατονταετιών περίπου.
Πως ορίζεται και μετράται θεωρητικά σήμερα η αλληλεγγύη;
Η αλληλεγγύη σήμερα όπως έχει διαμορφωθεί η σκέψη, ορίζεται ως το αποτέλεσμα μιας πράξης μεταξύ δύο ή περισσοτέρων μεταβλητών. Για παράδειγμα, ο Michael Hechter [2], ορίζει την αλληλεγγύη σε μια ομάδα ατόμων ως μια συνάρτηση f(ab) όπου:
a = είναι η έκταση των υποχρεώσεων της ομάδας
και
b = είναι το επίπεδο συμμόρφωσης των μελών της ομάδας με αυτές τις υποχρεώσεις
Πιθανώς, αυτή η μέθοδος εκλογίκευσης του πως λειτουργεί και διαμορφώνεται η αλληλεγγύη, να φαντάζει απλοϊκή ή έστω να κρύβει πολλές από τις λεπτομέρειες που θα εξέφραζαν άλλες επιστήμες, αλλά είναι σίγουρα μια καλή αρχή, για να μπορέσει κανείς να ανακαλύψει και να κατανοήσει τι ακριβώς απαιτείται για να εμφανιστεί πραγματική και ουσιαστική αλληλεγγύη μέσα σε μια ομάδα ατόμων. Για άλλους, αλληλεγγύη σημαίνει ταξική συνείδηση σε μια τάξη, η οποία όμως έχει ενεργοποιημένη οργανωμένη δράση ενάντια σε μια άλλη τάξη.
Μια πολύ σημαντική παρατήρηση
Κι εδώ βλέπουμε ήδη κάτι πολύ σημαντικό: Ότι μάλλον δεν φτάνει να έχει κανείς ταυτοποίηση ιδεών, αισθημάτων και στόχων, για να υπάρξει αλληλεγγύη, αλλά χρειάζεται και πράξη, ώστε αυτή να αναδειχθεί ως αποτελεσματική και να πάρει πραγματική υπόσταση. Θα μπορούσε κανείς να εκφράσει την εξής πρόταση:
"Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να υπάρξει, εάν δεν υπάρξει οργανωμένη δράση που να βασίζεται πάνω σε συγκεκριμένους κοινούς στόχους, αισθήματα και ιδέες."
Βεβαίως, είναι δυνατόν με βάση κάποιες θέσεις που το κάνουν πιο συγκεκριμένο, να αναγάγει κανείς την "οργανωμένη δράση", σε "οργανωμένη αντίσταση", εξελίσσοντας έτσι περαιτέρω την προηγούμενη πρόταση στην εξής μορφή:
"Πραγματική αλληλεγγύη μεταξύ των μελών μιας ομάδας, δεν μπορεί να υπάρξει εάν δεν υπάρξει οργανωμένη αντίσταση σε αυτόν που εκμεταλλεύεται τα συμφέροντα αυτής της ομάδας."
Η αλληλεγγύη ενεργοποιείται ουσιαστικά, μόνο όταν συνδυάζεται και με οργάνωση
Η τελευταία διαπίστωση μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι αυθαίρετη. Όμως θα πρέπει να συλλογιστούμε ότι η κατ εξοχήν επιτυχής αλληλεγγύη, πάντα έχει καταγραφεί και αποδειχθεί εμπειρικά στην Ιστορία, όταν μια ομάδα έπραξε οργανωμένα με τέτοιον τρόπο, ώστε όχι απλά να εναντιωθεί θεωρητικά στον εχθρό της, αλλά με τέτοιον τρόπο ώστε να τον πλήξει μέχρις ότου αλλάξουν οι ισορροπίες της εξουσίας. Μάλιστα, η αντίδραση/αντίσταση αυτή είχε ως στόχο την δημιουργία καταστροφικών πληγμάτων στον εχθρό, άσχετα εάν η οργανωμένη δράση αυτή, εκφράστηκε με ενεργητικό ή παθητικό τρόπο. Από τις μεγάλες Ιστορικές ένοπλες ή/και βίαιες επαναστάσεις, μέχρι και την "λευκή" απεργία και παθητική ανυπακοή του Γκάντι, την διαφορά την προκάλεσε η οργανωμένη, ενωμένη δράση πρώτα και κύρια, άσχετα με το εάν η θρυαλλίδα εμφανίστηκε ακαριαία ή ήταν απρόβλεπτη. Η αλληλεγγύη, ως κινηματική και όχι απλά ως ταύτιση απόψεων ή συναισθημάτων, έρχεται μετά, και ως αποτέλεσμα, για να αναζωογονήσει την ίδια την οργανωμένη αντίσταση, έτσι ώστε ο κύκλος ένωση-στόχοι-οργάνωση-αλληλεγγύη να επαναλαμβάνεται.
Η αλληλεγγύη δεν εμφανίζεται μόνο σε ταξικά επιφορτισμένες κοινωνικές διαμάχες
Η αλληλεγγύη ως εκφρασμένη ιδέα, συνδέεται άμεσα και Ιστορικά με τα αριστερά κινήματα, σήμερα πιθανώς λόγω της υιοθεσίας του όρου σχεδόν αποκλειστικά στην αριστερή "διάλεκτο". Αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι η αλληλεγγύη δεν γεννάται φυσικά, και σε άλλους τύπους διαμάχης και αγώνων, όπως για παράδειγμα αυτοί που έχουν εθνικό χαρακτήρα. Η ένωση των Λαών που παλεύουν για την απελευθέρωσή τους, κάτω από μια σημαία, τον εθνικό τους προσδιορισμό, ή ακόμη και έναν μονάρχη ο οποίος μπορεί περιστασιακά να εκφράσει μια κάποια εθνική συνείδηση, μπορεί να παράξει αλληλεγγύη μεταξύ των μελών μιας ομάδας, εφ' όσον αυτή ενωθεί και οργανωθεί για να προκαλέσει πλήγματα ενάντια στον εχθρό της.
Όπως και στις ταξικές διαμάχες, έτσι και στους εθνικό-απελευθερωτικούς αγώνες, έχουμε και πάλι την συσπείρωση μιας μεγάλης ομάδας, η οποία έχει ενωθεί και οργανωθεί για αντίσταση για να αποκτήσει υψηλά επίπεδα αλληλεγγύης, μέσα από τους συλλογικούς αγώνες της. Είναι προφανές ότι οι εθνικοί αγώνες έχουν εν δυνάμει άλλους στόχους από τους καθαρά ταξικούς. Θα πρέπει να αναφερθεί ωστόσο, ότι οι εθνικοί αγώνες που έχουν ως αυθεντικό στόχο την αληθινή δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη συνήθως ταυτίζονται με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της εργαζόμενης, πραγματικά παραγωγικής τάξης, ενώ το αντίστροφο, όπως έχει αποδειχθεί και ιστορικά, δεν ισχύει κατ ανάγκη. Είναι προφανές ότι εάν μετά τον Εθνικό αγώνα και την επίτευξη των στόχων του, ακολουθήσει κάποιου άλλου τύπου εκμετάλλευση, τότε οι κοινωνικές σχέσεις, μπορούν να υποστούν αλλαγές και ανακατατάξεις για να αναδείξουν νέους στόχους για νέες ομάδες που θα πρέπει να χτίσουν την δικιά τους αλληλεγγύη από την αρχή.
Η αλληλεγγύη είναι δυνατόν να αποτελέσει ανάχωμα που εμποδίζει την αποτελεσματική δράση
Και εδώ έρχεται να αναδειχθεί ως φυσικό επακόλουθο των συλλογισμών μας ως εδώ, ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο. Η αλληλεγγύη μαζί με την οργάνωση, ακόμη και αν αυτή προκαλεί πλήγματα στον εχθρό που αντιλαμβάνεται η ομάδα, δεν σημαίνει αυταπόδεικτα, ότι αποτελεί και την λύση σε οποιοδήποτε πρόβλημα μιας ομάδας. Υπάρχει η πιθανότητα για παράδειγμα, να παραχθεί πηγαία αλληλεγγύη μέσα σε μια συλλογικότητα, η οποία δρα οργανωμένα, η οποία όμως να αποδεικνύεται ανίκανη να προσφέρει ικανές λύσεις στα πραγματικά προβλήματα της ομάδας.
Για παράδειγμα, είναι δυνατόν η συλλογικότητα που αποκαλούμε Λαό, να έχει πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας ή εάν θέλετε, να δέχεται οργανωμένη επίθεση καταπάτησης ακόμη και των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων του. Και είναι δυνατόν αυτός ο Λαός να οδηγηθεί έτσι ώστε να επιλέξει να οργανωθεί για να διεκδικήσει κάποια πράγματα καθαρά για ταξικούς λόγους. Στην περίπτωση αυτή, έστω και αν έχει πλήρη οργάνωση, αλληλεγγύη και καταφέρνει πλήγματα στον ταξικό εχθρό που όρισε, τότε ακόμη και σε αυτήν την ιδανική περίπτωση, δεν θα έχει καταφέρει τίποτα ενάντια στον πραγματικό εχθρό, που του στερεί την εθνική του κυριαρχία. Το αποτέλεσμα θα είναι ότι η πηγή των ουσιαστικών του προβλημάτων δεν θα εξαφανιστεί, οπότε είναι λογικό να συνεχίσει να έχει τα ίδια προβλήματα.
Η κατάσταση στην Ελλάδα, την Ευρώπη και αλλού, δεν είναι απλά ένας βελτιστοποιημένος άκρατος καπιταλισμός, αλλά μια απροκάλυπτη οπισθοδρόμηση προς στα μοντέλα του παρελθόντος
Σε αυτό το σημείο ακριβώς, θα γίνει η προσπάθεια σύνδεσης με τα γεγονότα που ζεί ο λαός μας σήμερα. Ως γνωστόν, πάρα πολλοί συμπολίτες μας, επιμένουν ακόμη και μέσα στο επίκεντρο της κρίσης να εξισώνουν τον κλασικό ταξικό αγώνα του εργαζόμενου ενάντια στον εκμεταλλευτή του, με την θανατηφόρο επίθεση που δέχεται η χώρα μας από πολύ πιο μεγάλα και πολύπλοκα συμφέροντα. Θα ισχυριστούν για παράδειγμα, ότι αυτοί που προκαλούν την κρίση, είναι οι διάφορες γνωστές καπιταλιστικές και ιστορικά ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Θα ισχυριστούν στην συνέχεια, ότι η διαφορά που είναι εμφανής σε σχέση με το χθες, είναι απλά μια εμβάθυνση της ίδιας ακριβώς ιδεολογίας, του ίδιου χαρακτήρα, των ίδιων σκοπών και πρακτικών που υπήρχαν μέχρι και σήμερα.
Όμως, δεν χρειάζεται να είναι κανείς Ιστορικός, για να καταλάβει ότι αυτό που παρατηρεί ο καθένας μας να λαμβάνει χώρα, δεν είναι η "πρόοδος" του καπιταλισμού. Εάν υπήρξε κάποια "πρόοδος" στον καπιταλισμό τον τελευταίο καιρό, αυτή δεν μπορεί να εστιαστεί σε νέες ή έστω βελτιστοποιημένες πρακτικές στην ίδια την θεωρία του. Θα μπορούσε να εστιαστεί στην χρήση της τεχνολογίας για παράδειγμα, και σε μια σειρά από άλλους νεωτερισμούς, που όμως δεν αλλάζουν τον χαρακτήρα του, διότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως εξέλιξη στην θεωρία του αλλά ούτε και εξάπλωση των πρακτικών που όλοι γνωρίσαμε μέχρι σήμερα. Αντιθέτως, αυτό που είδαμε, είναι η φυγή από τον κλασσικό καπιταλισμό και η επιστροφή στην πιο βάρβαρη καταπίεση των Λαών, όπως έλαβε χώρα πριν τον 20ο αιώνα.
Όλες οι αλλαγές που είδαμε στην οικονομία της καπιταλιστικής δύσης έχουν να κάνουν με δραματική οπισθοδρόμηση προς πρακτικές που ομοιάζουν πολύ περισσότερο με εγκληματικές πρακτικές και τεχνικές. Η τεχνολογία και η βελτιστοποίηση κάποιων τεχνικών θεμάτων που είναι και η μόνη πρόοδος που υιοθέτησε ο κλασικός καπιταλισμός, δεν ήταν αυτά που προκάλεσαν την τρομακτική κρίση. Η κρίση προκλήθηκε από την εφαρμογή πρακτικών που ήταν πολύ διαδεδομένες τις παλαιότερες εποχές όπου η εκμετάλλευση των μαζών, ήταν απόλυτη, η δημοκρατία απαγορευμένη και τα δικαιώματα του ανθρώπου ανύπαρκτα. Δηλαδή, η πλήρης και μεθοδική αποδόμηση κάθε έννοιας ελεύθερης αγοράς, καπιταλιστικού συστήματος και δικαιωμάτων εργατικών ή ανθρωπίνων. Βλέπουμε πλέον μια απροκάλυπτη μετάβαση σε ένα μοντέλο όπου οι Λαοί αλλά ακόμη και οι ίδιοι οι κρατικοί μηχανισμοί χάνουν την εξουσία τους για να εφαρμοστεί ένα "νέο" αποικιοκρατικό μοντέλο για τα ίδια τα κράτη, που με την σειρά τους εφαρμόζουν όρους φεουδαρχίας στους πολίτες.
Για τους δυσκολόπιστους, ας δούμε λίγο πιο ρεαλιστικά την κατάσταση σε ένα μικρό υποσύνολο των βασικών φορέων και θεσμών που μας έφεραν ως εδώ:
- Στην ακαδημία, η εσκεμμένη μετατροπή της οικονομικής επιστήμης σε χρηματοοικονομική μηχανική, όπου το χρέος είναι πλέον οξύμωρα "προϊόν προς κεφαλαιοποίηση" και η κάθε παρανομία επιτρέπεται, αρκεί να την κρύβει κανείς καλά πίσω από πολύπλοκα οικονομικά μοντέλα, σχήματα και ονόματα, δεν αποτελεί βελτίωση καμιάς θεωρίας. Αντίθετα, κάτι τέτοιο αποτελεί οπισθοδρόμηση προς έναν οικονομικό αλλά και μορφωτικό μεσαίωνα, όπου μόνο η ελίτ που έχει στα χέρια της τους μηχανισμούς και την "κρυφή γνώση", είναι αυτή που μπορεί να εκμεταλλευτεί νόμιμα, την ίδια ώρα που η μεγάλη μάζα των Λαών βρίσκεται σε απόλυτη άγνοια.
- Στο κρατικό επίπεδο, βλέπουμε την συνεργασία των δυνάμεων των κρατών και των μεγάλων εσωτερικών και διεθνών συμφερόντων, με στόχο την ουσιαστική καπήλευση ακόμα και των βασικών αρχών της Δημοκρατίας και την εκμετάλλευση των αδύναμων στρωμάτων με κάθε τρόπο, δεν είναι πρόοδος ούτε και βελτίωση καμιάς θεωρίας. Είναι ξεκάθαρη επιστροφή στον κλασικό φασισμό στην μία περίπτωση ή στην απροκάλυπτη τυραννία και φεουδαρχοποίηση των πολιτευμάτων των κρατών στην δεύτερη.
- Η συρρίκνωση των πραγματικών εξουσιών σε ένα κεντρικό κράτος, και υπακοή όλων των υπολοίπων θεσμών στα κεντρικά αυτά όργανα. Ακόμη και τα βασικά μετρήσιμα μεγέθη, αποδεικνύουν ότι οι πρόσφατες ομοσπονδίες έχουν αποτύχει τον υποτιθέμενο θετικό τους ρόλο. Συμπολιτεύσεις και αντιπολιτεύσεις, συνεχώς παραδέχονται ότι υπάρχουν σοβαρότατα προβλήματα σήμερα, μετά από τόση υποτιθέμενη "πρόοδο" και κεντρική πολιτική δια μέσου ομοσπονδιών και ενώσεων όπως έχουν υλοποιηθεί στις ΗΠΑ και στην Ε.Ε.. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πλέον τολμούν να εκφράσουν την γνώμη ότι τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα πριν. Παρ όλα αυτά, οι δυνάμεις που εκμεταλλεύονται τους Λαούς της Ε.Ε. επιθυμούν να εφαρμόσουν, περισσότερη ομοσπονδιοποίηση και κεντρικό έλεγχο. Εδώ και πάλι έχουμε οπισθοδρόμηση στα παλαιά αποικιοκρατικά μοντέλα, όπου ολόκληρες ήπειροι ελέγχονταν πλήρως από κάποια κεντρική εξουσία. Καμιά βελτίωση ή πρόοδο κάποιου υπάρχοντος συστήματος ή ιδεολογίας δεν βλέπουμε λοιπόν, ούτε και εδώ.
Πότε η αλληλεγγύη είναι το «όπλο των Λαών», και ο ρόλος των θεματοφυλάκων της έννοιας της αλληλεγγύης
Όταν πηγάζει από συλλογική δράση, με κοινό στόχο και αίσθημα που γίνεται συλλογικά και χτυπά πραγματικά τον εχθρό, τότε έχουμε ωφέλιμη αλληλεγγύη. Γι αυτό και έγινε ιδιαίτερη μνεία στην φύση της κρίσης στην χώρα μας, καθώς και τα στοιχεία που δείχνουν ποιός είναι ο εχθρός, παραπάνω, ώστε να είναι δυνατόν να καταλάβει κανείς σε ποια σημεία ακριβώς μπορεί να εντοπίσει τον κίνδυνο, και κατ επέκταση τον εχθρό που σήμερα αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα του δικού μας, αλλά και των άλλων λαών.
Δεν υπάρχει μέρα, που να μην ακούγονται αναφορές στην «αλληλεγγύη» πλέον από κάποιον πολιτικό φορέα, κόμμα η εκπρόσωπο ο όρος, είτε ως προτροπή, είτε ως κάλεσμα, είτε ως σύνθημα. Ο στόχος των συνθημάτων αλληλεγγύης, είναι πάντα ο Λαός μας, ο οποίος βρίσκεται στην πλειοψηφία του σε κατάσταση σοκ. Η πηγαία γέννηση πραγματικής αλληλεγγύης, είναι σχεδόν ανύπαρκτη ή περιορίζεται σε πολύ μικρές ομάδες. Οι λόγοι για την απουσία ουσιαστικής ή/και ικανής αλληλεγγύης, ας ελπίσουμε, είναι πλέον φανεροί:
Πρώτον, δεν υπάρχει σαφής ορισμός της συλλογικότητας για την οποία θα οφείλαμε να μιλάμε σήμερα. Αυτή η συλλογικότητα, είναι ξεκάθαρα η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών της χώρας. Όλοι αυτοί οι πολίτες, που δέχονται την επίθεση από το κράτος κατοχής. Όλοι όσοι δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να πληρώσουν τους φόρους τους. Όλοι όσοι τα έχουν χάσει όλα ήδη, λόγω των πολιτικών που υπαγορεύονται από τα υπέρ-διεθνή συμφέροντα. Όποια συλλογικότητα διαχωρίζει τον εαυτό της αποκλειστικά στον δικό της κλάδο, κόμμα, φορέα, ή δικό της μετερίζι, έχει ήδη χάσει το νόημα της αλληλεγγύης αλλά μαζί και κάθε πιθανότητα γενέσεώς της στους κόλπους της.
Δεύτερον, δεν υπάρχει σήμερα ένας και μοναδικός κοινός ορισμός του εχθρού για το τεράστιο μέρος του Λαού που υποφέρει. Το ένα κόμμα ή/και συλλογικότητα, βλέπει τον εχθρό ακόμη στον εργοδότη που πράγματι μπορεί να εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους του. Η άλλη, βλέπει τον εχθρό στην αντίπαλη ιδεολογία, δεξιά ή αριστερά. Η τρίτη ακόμη πιο τραγικά, βλέπει τον εχθρό στον λαθρό ή όχι, μετανάστη. Η αδυναμία εσκεμμένη ή μη, να οριστεί ο εχθρός που προκαλεί την μεγαλύτερη καταστροφή που είναι το κράτος κατοχής, είναι ο πιό σίγουρος τρόπος να μην καταφέρεις να λύσεις το πρόβλημά σου ποτέ.
Τρίτον, ακόμη και να έχει οριστεί ο εχθρός σωστά, θα πρέπει να υπάρξουν οργανωμένες πράξεις, που όχι μόνον να είναι δράσεις όπως π.χ. ενημέρωσης, αλλά και δράσεις που να έχουν ως αποτέλεσμα καίρια χτυπήματα στο καθεστώς.
Υπάρχουν δύο αμοιβαία αναγκαίες εκδοχές που μπορούν να προκαλέσουν καίρια χτυπήματα στο καθεστώς φασισμού, αποικιοκρατίας και φεουδαρχισμού που γευόμαστε σήμερα. Η μία, αφορά την αντίσταση στο εσωτερικό καθεστώς και είναι η πολιτική αντίσταση με βάση την ανυπακοή και την άρνηση της νομιμότητας του καθεστώτος, ή αλλιώς Γενική Πολιτική Απεργία. Η δεύτερη αφορά τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας με τις δυνάμεις που μας εκμεταλλεύονται και η αντίσταση σε αυτό το επίπεδο είναι και πάλι η άρνηση νομιμότητας τους με πτώτη και κύρια πρακτική, την μονομερή άρνηση του χρέους της χώρας μας προς αυτούς. Και οι δύο εκδοχές, δεν μπορούν να υλοποιηθούν, εάν δεν υπάρξουν τα τρία χαρακτηριστικά που οδηγούν στην αλληλεγγύη; Η κοινή παραδοχή της φύσης του εχθρού, ή κοινή οργάνωση και η κοινή αντίσταση από την ίδια την συλλογικότητα που δέχεται την επίθεση.
Σήμερα όπως, δεν υπάρχει ούτε μία επίσημη αντιπολιτευτική δύναμη στο κοινοβούλιο που να κάνει εργασία για την επίτευξη ουσιαστικής και ικανής αλληλεγγύης μέσα σε μια κρίσιμη μάζα του Λαού μας. Αυτό παρατηρείται ειδικότερα στης δυνάμεις εκείνες, που αποτελούν παραδοσιακά τους θεματοφύλακες των εννοιών που σχετίζονται με την κινηματική και Ιστορικά αποτελεσματική αλληλεγγύη.
Το πρόβλημα της σχέσης της αριστεράς του σήμερα με την αλληλεγγύη είναι πολυεπίπεδο, και έχει σχέση με όλα αυτά που αναφέρθηκαν ήδη. Οι αναφορές σε αυτήν δεν είναι πολύ συχνές, κι όποτε αυτές γίνονται, γίνονται με την γνωστή «διάλεκτο» της αριστεράς, και μόνο προς εκείνο το μέρος του Λαού που θεωρεί τον εαυτό του ως αριστερό. Δεν γίνεται δηλαδή με όρους και γλώσσα ικανής αλληλεγγύης και αντίστασης που σήμερα οφείλει να υλοποιηθεί μόνο από ολόκληρο τον δοκιμαζόμενο Λαό, έτσι ώστε να υπάρχει πρωτογενές δίκαιο και δημοκρατική νομιμότητα.
Ο εχθρός ως επί το πλείστον, ορίζεται από την αριστερά είτε έμμεσα είτε άμεσα, ως είτε τα "αφεντικά", είτε ο "άκρατος καπιταλισμός", είτε το αντίπαλο δέος, δηλαδή η δεξιά. Η αναφορά γίνεται πάντα ως αυτοσκοπός, χωρίς να υπάρχει η παραμικρή ανάλυση ή στόχευση. Αλλά το κυριότερο, είναι ότι καμιά αναφορά και ευχή δεν έρχεται μαζί με εκτεταμένη οργάνωση και συσπείρωση του Λαού σε μια ενωμένη δύναμη που στόχο της θα έχει την πραγματική λύτρωση του λαού μας από την καταστροφή που μας φέρνει το καθεστώς κατοχής.
Τι να κάνει ένας πολίτης που θέλει πραγματικά αλληλεγγύη ικανή να γίνει όπλο του Λαού;
Το χρέος του κάθε σκεπτόμενου πολίτη που μπορεί ακόμη και διακρίνει την φαντασία από την πραγματικότητα, είναι και ήταν πάντα το ίδιο.
- Θα πρέπει επιτέλους να υπάρξει ευρεία κατανόηση ότι η σημερινή μας κατάσταση, έχει δημιουργήσει δύο νέες μεν, αλλά κλασσικότατες δε τάξεις: Τους απλούς πολίτες που δεν έχουν κανένα ουσιαστικό δικαίωμα ούτε ιδιοκτησίας, ούτε εργασίας, ούτε παιδείας, ούτε υγείας, ούτε έκφρασης και τους κυβερνώντες, οι οποίοι εκμεταλλεύονται με ακραίες μεθόδους αυτούς τους πολίτες που τους θέλουν απλά ως υπηκόους. Με βάση αυτόν τον διαχωρισμό θα πρέπει να ενωθεί, γιατί αυτή η νέα τάξη τον θέτει απέναντι στον κοινό και πιο σημαντικό εχθρό μας εχθρό.
- Θα πρέπει να ορίσει συλλογικά τον στόχο, ο οποίος είναι το να ξεφορτωθεί αυτούς που τον καταστρέφουν.
- Θα πρέπει να εμπλακεί στην οργανωμένη δράση, όχι απλά για ενημέρωση, αλλά για ουσιαστική αντίσταση στον εχθρό.
Αυτή η εμπλοκή, στην αναίμακτη και καθόλα νόμιμη αντίσταση, είναι αυτή που δημιουργεί την αλληλεγγύη ως πραγματικό όπλο των λαών. Η τραγική αλήθεια είναι ότι αυτό που δεν κατανοούν αυτοί που δεν εργάζονται γι αυτήν με όρους εθνικοαπελευθερωτικούς, είναι ότι εάν δεν το κάνουν, θα χάσουν την ευκαιρία να γευθούν οποιαδήποτε άλλη αλληλεγγύη.
Παραπομπές:
[1] Solidarity - Definition and more - http://www.merriam-webster.com/dictionary/solidarity
[2] 1998, Patrick Doreian, Thomas J. Fararo, The Problem of Solidarity: Theories and Models, p. 13 - http://books.google.gr/books/about/The_Problem_of_Solidarity.html?id=YAFwAbf18fEC&redir_esc=y
stavroskatsoulis.blogspot.gr
Κατ αρχήν ας δούμε λίγο τους ορισμούς των λέξεων. Η ιδέα της αλληλεγγύης, όπως τουλάχιστον διαμορφώθηκε τους τελευταίους δύο αιώνες στην Ευρώπη και αλλού, δεν ήταν ποτέ μια κατά λέξη μετάφραση του Ελληνικού όρου.
Η λέξη που χρησιμοποιείται κατά κόρον σήμερα σε άλλες γλώσσες, πηγάζουν από το λατινικό «solidum» [1] που σημαίνει «το όλον» ή «το σύνολο» , παράγοντας τις λέξεις solidarity (Αγγλικά), solidarité (Γαλλικά) κ.ο.κ. Είναι προφανές λοιπόν, ότι η Ελληνική μετάφραση του ξένου όρου ως "αλληλεγγύη" που βασίζεται στην λέξη «εγγύηση» και σημαίνει κατά λέξη «αμοιβαία εγγύηση», δεν συνάδει τουλάχιστον εννοιολογικά με την λέξη όπως χρησιμοποιήθηκε από τα διάφορα κινήματα ιστορικά. Μια μετάφραση που θα είχε περισσότερο σχέση εννοιολογικά, θα ήταν απλά η λέξη «ενότητα».
Βεβαίως, τα συμφραζόμενα και ιστορικά παρελκόμενα που κουβαλά μαζί της η λέξη solidarité για παράδειγμα, δεν επιτρέπουν την απλοϊκή αυτή μετάφραση ως «ενότητα», που στην δικιά μας γλώσσα, έχει πιο γενική έννοια. Εδώ έχουμε και το πρώτο ερώτημα με την έννοια της αλληλεγγύης: Υπάρχουν διαφορές στην ποιότητα και την φύση της αλληλεγγύης μεταξύ ίδιων ή παρομοίων κινημάτων στην χώρα μας και αλλού αντίστοιχα, που πηγάζουν από αυτό το πρωτογενές επίπεδο του λεκτικού ορισμού της ιδέας;
Είναι εύκολο κανείς να ισοπεδώσει τις όποιες διαφορές ή να καταφύγει σε άλλους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες και να απαντήσει όχι στο ερώτημα αυτό. Ωστόσο αξίζει κανείς να παραδεχθεί, ότι είτε ιστορικά να πάρει κανείς τις πράξεις διαφόρων ομάδων που είχαν ως μια πηγή έμπνευσης την συγκεκριμένη έννοια, είτε με βάση τα αποτελέσματα τους, θα δει ότι υπάρχουν σοβαρές διαφορές που έχουν σχέση με τις ρίζες των λέξεων. Κι αυτό, γιατί η μία (solidum) στηρίζεται και εμπνέει την ενότητα και την συντεταγμένη στάση, ενώ η άλλη (αμοιβαία εγγύηση), εμπνέει την δημιουργία ενός κοινωνικού συμβολαίου, χωρίς να αναφέρεται συγκεκριμένα σε σε συλλογική στάση ή ενωμένη δράση. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε εδώ ότι οποιαδήποτε άλλη μοντέρνα έννοια που μπορεί να έχει ο Ελληνικός όρος, πηγάζει όχι από την ετυμολογία του, αλλά από τα ιστορικά δεδομένα από τα οποία προήλθε, τουλάχιστον όπως την αντιλαμβάνεται κάθε κίνημα ή θεωρία.
Για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω, θα συμφωνήσουμε εδώ ότι ο όρος «αλληλεγγύη» θα πρέπει να αναφέρεται σε αυτό το κείμενο με την ιστορική του έννοια δηλαδή την κινηματική του έννοια, ή εναλλακτικά με την έννοια που χρησιμοποιείται στην ακαδημία στο πλαίσιο της ανάλυσης των κοινωνικών αλλαγών και αγώνων των τελευταίων δύο εκατονταετιών περίπου.
Πως ορίζεται και μετράται θεωρητικά σήμερα η αλληλεγγύη;
Η αλληλεγγύη σήμερα όπως έχει διαμορφωθεί η σκέψη, ορίζεται ως το αποτέλεσμα μιας πράξης μεταξύ δύο ή περισσοτέρων μεταβλητών. Για παράδειγμα, ο Michael Hechter [2], ορίζει την αλληλεγγύη σε μια ομάδα ατόμων ως μια συνάρτηση f(ab) όπου:
a = είναι η έκταση των υποχρεώσεων της ομάδας
και
b = είναι το επίπεδο συμμόρφωσης των μελών της ομάδας με αυτές τις υποχρεώσεις
Πιθανώς, αυτή η μέθοδος εκλογίκευσης του πως λειτουργεί και διαμορφώνεται η αλληλεγγύη, να φαντάζει απλοϊκή ή έστω να κρύβει πολλές από τις λεπτομέρειες που θα εξέφραζαν άλλες επιστήμες, αλλά είναι σίγουρα μια καλή αρχή, για να μπορέσει κανείς να ανακαλύψει και να κατανοήσει τι ακριβώς απαιτείται για να εμφανιστεί πραγματική και ουσιαστική αλληλεγγύη μέσα σε μια ομάδα ατόμων. Για άλλους, αλληλεγγύη σημαίνει ταξική συνείδηση σε μια τάξη, η οποία όμως έχει ενεργοποιημένη οργανωμένη δράση ενάντια σε μια άλλη τάξη.
Μια πολύ σημαντική παρατήρηση
Κι εδώ βλέπουμε ήδη κάτι πολύ σημαντικό: Ότι μάλλον δεν φτάνει να έχει κανείς ταυτοποίηση ιδεών, αισθημάτων και στόχων, για να υπάρξει αλληλεγγύη, αλλά χρειάζεται και πράξη, ώστε αυτή να αναδειχθεί ως αποτελεσματική και να πάρει πραγματική υπόσταση. Θα μπορούσε κανείς να εκφράσει την εξής πρόταση:
"Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να υπάρξει, εάν δεν υπάρξει οργανωμένη δράση που να βασίζεται πάνω σε συγκεκριμένους κοινούς στόχους, αισθήματα και ιδέες."
Βεβαίως, είναι δυνατόν με βάση κάποιες θέσεις που το κάνουν πιο συγκεκριμένο, να αναγάγει κανείς την "οργανωμένη δράση", σε "οργανωμένη αντίσταση", εξελίσσοντας έτσι περαιτέρω την προηγούμενη πρόταση στην εξής μορφή:
"Πραγματική αλληλεγγύη μεταξύ των μελών μιας ομάδας, δεν μπορεί να υπάρξει εάν δεν υπάρξει οργανωμένη αντίσταση σε αυτόν που εκμεταλλεύεται τα συμφέροντα αυτής της ομάδας."
Η αλληλεγγύη ενεργοποιείται ουσιαστικά, μόνο όταν συνδυάζεται και με οργάνωση
Η τελευταία διαπίστωση μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι αυθαίρετη. Όμως θα πρέπει να συλλογιστούμε ότι η κατ εξοχήν επιτυχής αλληλεγγύη, πάντα έχει καταγραφεί και αποδειχθεί εμπειρικά στην Ιστορία, όταν μια ομάδα έπραξε οργανωμένα με τέτοιον τρόπο, ώστε όχι απλά να εναντιωθεί θεωρητικά στον εχθρό της, αλλά με τέτοιον τρόπο ώστε να τον πλήξει μέχρις ότου αλλάξουν οι ισορροπίες της εξουσίας. Μάλιστα, η αντίδραση/αντίσταση αυτή είχε ως στόχο την δημιουργία καταστροφικών πληγμάτων στον εχθρό, άσχετα εάν η οργανωμένη δράση αυτή, εκφράστηκε με ενεργητικό ή παθητικό τρόπο. Από τις μεγάλες Ιστορικές ένοπλες ή/και βίαιες επαναστάσεις, μέχρι και την "λευκή" απεργία και παθητική ανυπακοή του Γκάντι, την διαφορά την προκάλεσε η οργανωμένη, ενωμένη δράση πρώτα και κύρια, άσχετα με το εάν η θρυαλλίδα εμφανίστηκε ακαριαία ή ήταν απρόβλεπτη. Η αλληλεγγύη, ως κινηματική και όχι απλά ως ταύτιση απόψεων ή συναισθημάτων, έρχεται μετά, και ως αποτέλεσμα, για να αναζωογονήσει την ίδια την οργανωμένη αντίσταση, έτσι ώστε ο κύκλος ένωση-στόχοι-οργάνωση-αλληλεγγύη να επαναλαμβάνεται.
Η αλληλεγγύη δεν εμφανίζεται μόνο σε ταξικά επιφορτισμένες κοινωνικές διαμάχες
Η αλληλεγγύη ως εκφρασμένη ιδέα, συνδέεται άμεσα και Ιστορικά με τα αριστερά κινήματα, σήμερα πιθανώς λόγω της υιοθεσίας του όρου σχεδόν αποκλειστικά στην αριστερή "διάλεκτο". Αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι η αλληλεγγύη δεν γεννάται φυσικά, και σε άλλους τύπους διαμάχης και αγώνων, όπως για παράδειγμα αυτοί που έχουν εθνικό χαρακτήρα. Η ένωση των Λαών που παλεύουν για την απελευθέρωσή τους, κάτω από μια σημαία, τον εθνικό τους προσδιορισμό, ή ακόμη και έναν μονάρχη ο οποίος μπορεί περιστασιακά να εκφράσει μια κάποια εθνική συνείδηση, μπορεί να παράξει αλληλεγγύη μεταξύ των μελών μιας ομάδας, εφ' όσον αυτή ενωθεί και οργανωθεί για να προκαλέσει πλήγματα ενάντια στον εχθρό της.
Όπως και στις ταξικές διαμάχες, έτσι και στους εθνικό-απελευθερωτικούς αγώνες, έχουμε και πάλι την συσπείρωση μιας μεγάλης ομάδας, η οποία έχει ενωθεί και οργανωθεί για αντίσταση για να αποκτήσει υψηλά επίπεδα αλληλεγγύης, μέσα από τους συλλογικούς αγώνες της. Είναι προφανές ότι οι εθνικοί αγώνες έχουν εν δυνάμει άλλους στόχους από τους καθαρά ταξικούς. Θα πρέπει να αναφερθεί ωστόσο, ότι οι εθνικοί αγώνες που έχουν ως αυθεντικό στόχο την αληθινή δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη συνήθως ταυτίζονται με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της εργαζόμενης, πραγματικά παραγωγικής τάξης, ενώ το αντίστροφο, όπως έχει αποδειχθεί και ιστορικά, δεν ισχύει κατ ανάγκη. Είναι προφανές ότι εάν μετά τον Εθνικό αγώνα και την επίτευξη των στόχων του, ακολουθήσει κάποιου άλλου τύπου εκμετάλλευση, τότε οι κοινωνικές σχέσεις, μπορούν να υποστούν αλλαγές και ανακατατάξεις για να αναδείξουν νέους στόχους για νέες ομάδες που θα πρέπει να χτίσουν την δικιά τους αλληλεγγύη από την αρχή.
Η αλληλεγγύη είναι δυνατόν να αποτελέσει ανάχωμα που εμποδίζει την αποτελεσματική δράση
Και εδώ έρχεται να αναδειχθεί ως φυσικό επακόλουθο των συλλογισμών μας ως εδώ, ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο. Η αλληλεγγύη μαζί με την οργάνωση, ακόμη και αν αυτή προκαλεί πλήγματα στον εχθρό που αντιλαμβάνεται η ομάδα, δεν σημαίνει αυταπόδεικτα, ότι αποτελεί και την λύση σε οποιοδήποτε πρόβλημα μιας ομάδας. Υπάρχει η πιθανότητα για παράδειγμα, να παραχθεί πηγαία αλληλεγγύη μέσα σε μια συλλογικότητα, η οποία δρα οργανωμένα, η οποία όμως να αποδεικνύεται ανίκανη να προσφέρει ικανές λύσεις στα πραγματικά προβλήματα της ομάδας.
Για παράδειγμα, είναι δυνατόν η συλλογικότητα που αποκαλούμε Λαό, να έχει πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας ή εάν θέλετε, να δέχεται οργανωμένη επίθεση καταπάτησης ακόμη και των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων του. Και είναι δυνατόν αυτός ο Λαός να οδηγηθεί έτσι ώστε να επιλέξει να οργανωθεί για να διεκδικήσει κάποια πράγματα καθαρά για ταξικούς λόγους. Στην περίπτωση αυτή, έστω και αν έχει πλήρη οργάνωση, αλληλεγγύη και καταφέρνει πλήγματα στον ταξικό εχθρό που όρισε, τότε ακόμη και σε αυτήν την ιδανική περίπτωση, δεν θα έχει καταφέρει τίποτα ενάντια στον πραγματικό εχθρό, που του στερεί την εθνική του κυριαρχία. Το αποτέλεσμα θα είναι ότι η πηγή των ουσιαστικών του προβλημάτων δεν θα εξαφανιστεί, οπότε είναι λογικό να συνεχίσει να έχει τα ίδια προβλήματα.
Η κατάσταση στην Ελλάδα, την Ευρώπη και αλλού, δεν είναι απλά ένας βελτιστοποιημένος άκρατος καπιταλισμός, αλλά μια απροκάλυπτη οπισθοδρόμηση προς στα μοντέλα του παρελθόντος
Σε αυτό το σημείο ακριβώς, θα γίνει η προσπάθεια σύνδεσης με τα γεγονότα που ζεί ο λαός μας σήμερα. Ως γνωστόν, πάρα πολλοί συμπολίτες μας, επιμένουν ακόμη και μέσα στο επίκεντρο της κρίσης να εξισώνουν τον κλασικό ταξικό αγώνα του εργαζόμενου ενάντια στον εκμεταλλευτή του, με την θανατηφόρο επίθεση που δέχεται η χώρα μας από πολύ πιο μεγάλα και πολύπλοκα συμφέροντα. Θα ισχυριστούν για παράδειγμα, ότι αυτοί που προκαλούν την κρίση, είναι οι διάφορες γνωστές καπιταλιστικές και ιστορικά ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Θα ισχυριστούν στην συνέχεια, ότι η διαφορά που είναι εμφανής σε σχέση με το χθες, είναι απλά μια εμβάθυνση της ίδιας ακριβώς ιδεολογίας, του ίδιου χαρακτήρα, των ίδιων σκοπών και πρακτικών που υπήρχαν μέχρι και σήμερα.
Όμως, δεν χρειάζεται να είναι κανείς Ιστορικός, για να καταλάβει ότι αυτό που παρατηρεί ο καθένας μας να λαμβάνει χώρα, δεν είναι η "πρόοδος" του καπιταλισμού. Εάν υπήρξε κάποια "πρόοδος" στον καπιταλισμό τον τελευταίο καιρό, αυτή δεν μπορεί να εστιαστεί σε νέες ή έστω βελτιστοποιημένες πρακτικές στην ίδια την θεωρία του. Θα μπορούσε να εστιαστεί στην χρήση της τεχνολογίας για παράδειγμα, και σε μια σειρά από άλλους νεωτερισμούς, που όμως δεν αλλάζουν τον χαρακτήρα του, διότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως εξέλιξη στην θεωρία του αλλά ούτε και εξάπλωση των πρακτικών που όλοι γνωρίσαμε μέχρι σήμερα. Αντιθέτως, αυτό που είδαμε, είναι η φυγή από τον κλασσικό καπιταλισμό και η επιστροφή στην πιο βάρβαρη καταπίεση των Λαών, όπως έλαβε χώρα πριν τον 20ο αιώνα.
Όλες οι αλλαγές που είδαμε στην οικονομία της καπιταλιστικής δύσης έχουν να κάνουν με δραματική οπισθοδρόμηση προς πρακτικές που ομοιάζουν πολύ περισσότερο με εγκληματικές πρακτικές και τεχνικές. Η τεχνολογία και η βελτιστοποίηση κάποιων τεχνικών θεμάτων που είναι και η μόνη πρόοδος που υιοθέτησε ο κλασικός καπιταλισμός, δεν ήταν αυτά που προκάλεσαν την τρομακτική κρίση. Η κρίση προκλήθηκε από την εφαρμογή πρακτικών που ήταν πολύ διαδεδομένες τις παλαιότερες εποχές όπου η εκμετάλλευση των μαζών, ήταν απόλυτη, η δημοκρατία απαγορευμένη και τα δικαιώματα του ανθρώπου ανύπαρκτα. Δηλαδή, η πλήρης και μεθοδική αποδόμηση κάθε έννοιας ελεύθερης αγοράς, καπιταλιστικού συστήματος και δικαιωμάτων εργατικών ή ανθρωπίνων. Βλέπουμε πλέον μια απροκάλυπτη μετάβαση σε ένα μοντέλο όπου οι Λαοί αλλά ακόμη και οι ίδιοι οι κρατικοί μηχανισμοί χάνουν την εξουσία τους για να εφαρμοστεί ένα "νέο" αποικιοκρατικό μοντέλο για τα ίδια τα κράτη, που με την σειρά τους εφαρμόζουν όρους φεουδαρχίας στους πολίτες.
Για τους δυσκολόπιστους, ας δούμε λίγο πιο ρεαλιστικά την κατάσταση σε ένα μικρό υποσύνολο των βασικών φορέων και θεσμών που μας έφεραν ως εδώ:
- Στην ακαδημία, η εσκεμμένη μετατροπή της οικονομικής επιστήμης σε χρηματοοικονομική μηχανική, όπου το χρέος είναι πλέον οξύμωρα "προϊόν προς κεφαλαιοποίηση" και η κάθε παρανομία επιτρέπεται, αρκεί να την κρύβει κανείς καλά πίσω από πολύπλοκα οικονομικά μοντέλα, σχήματα και ονόματα, δεν αποτελεί βελτίωση καμιάς θεωρίας. Αντίθετα, κάτι τέτοιο αποτελεί οπισθοδρόμηση προς έναν οικονομικό αλλά και μορφωτικό μεσαίωνα, όπου μόνο η ελίτ που έχει στα χέρια της τους μηχανισμούς και την "κρυφή γνώση", είναι αυτή που μπορεί να εκμεταλλευτεί νόμιμα, την ίδια ώρα που η μεγάλη μάζα των Λαών βρίσκεται σε απόλυτη άγνοια.
- Στο κρατικό επίπεδο, βλέπουμε την συνεργασία των δυνάμεων των κρατών και των μεγάλων εσωτερικών και διεθνών συμφερόντων, με στόχο την ουσιαστική καπήλευση ακόμα και των βασικών αρχών της Δημοκρατίας και την εκμετάλλευση των αδύναμων στρωμάτων με κάθε τρόπο, δεν είναι πρόοδος ούτε και βελτίωση καμιάς θεωρίας. Είναι ξεκάθαρη επιστροφή στον κλασικό φασισμό στην μία περίπτωση ή στην απροκάλυπτη τυραννία και φεουδαρχοποίηση των πολιτευμάτων των κρατών στην δεύτερη.
- Η συρρίκνωση των πραγματικών εξουσιών σε ένα κεντρικό κράτος, και υπακοή όλων των υπολοίπων θεσμών στα κεντρικά αυτά όργανα. Ακόμη και τα βασικά μετρήσιμα μεγέθη, αποδεικνύουν ότι οι πρόσφατες ομοσπονδίες έχουν αποτύχει τον υποτιθέμενο θετικό τους ρόλο. Συμπολιτεύσεις και αντιπολιτεύσεις, συνεχώς παραδέχονται ότι υπάρχουν σοβαρότατα προβλήματα σήμερα, μετά από τόση υποτιθέμενη "πρόοδο" και κεντρική πολιτική δια μέσου ομοσπονδιών και ενώσεων όπως έχουν υλοποιηθεί στις ΗΠΑ και στην Ε.Ε.. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πλέον τολμούν να εκφράσουν την γνώμη ότι τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα πριν. Παρ όλα αυτά, οι δυνάμεις που εκμεταλλεύονται τους Λαούς της Ε.Ε. επιθυμούν να εφαρμόσουν, περισσότερη ομοσπονδιοποίηση και κεντρικό έλεγχο. Εδώ και πάλι έχουμε οπισθοδρόμηση στα παλαιά αποικιοκρατικά μοντέλα, όπου ολόκληρες ήπειροι ελέγχονταν πλήρως από κάποια κεντρική εξουσία. Καμιά βελτίωση ή πρόοδο κάποιου υπάρχοντος συστήματος ή ιδεολογίας δεν βλέπουμε λοιπόν, ούτε και εδώ.
Πότε η αλληλεγγύη είναι το «όπλο των Λαών», και ο ρόλος των θεματοφυλάκων της έννοιας της αλληλεγγύης
Όταν πηγάζει από συλλογική δράση, με κοινό στόχο και αίσθημα που γίνεται συλλογικά και χτυπά πραγματικά τον εχθρό, τότε έχουμε ωφέλιμη αλληλεγγύη. Γι αυτό και έγινε ιδιαίτερη μνεία στην φύση της κρίσης στην χώρα μας, καθώς και τα στοιχεία που δείχνουν ποιός είναι ο εχθρός, παραπάνω, ώστε να είναι δυνατόν να καταλάβει κανείς σε ποια σημεία ακριβώς μπορεί να εντοπίσει τον κίνδυνο, και κατ επέκταση τον εχθρό που σήμερα αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα του δικού μας, αλλά και των άλλων λαών.
Δεν υπάρχει μέρα, που να μην ακούγονται αναφορές στην «αλληλεγγύη» πλέον από κάποιον πολιτικό φορέα, κόμμα η εκπρόσωπο ο όρος, είτε ως προτροπή, είτε ως κάλεσμα, είτε ως σύνθημα. Ο στόχος των συνθημάτων αλληλεγγύης, είναι πάντα ο Λαός μας, ο οποίος βρίσκεται στην πλειοψηφία του σε κατάσταση σοκ. Η πηγαία γέννηση πραγματικής αλληλεγγύης, είναι σχεδόν ανύπαρκτη ή περιορίζεται σε πολύ μικρές ομάδες. Οι λόγοι για την απουσία ουσιαστικής ή/και ικανής αλληλεγγύης, ας ελπίσουμε, είναι πλέον φανεροί:
Πρώτον, δεν υπάρχει σαφής ορισμός της συλλογικότητας για την οποία θα οφείλαμε να μιλάμε σήμερα. Αυτή η συλλογικότητα, είναι ξεκάθαρα η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών της χώρας. Όλοι αυτοί οι πολίτες, που δέχονται την επίθεση από το κράτος κατοχής. Όλοι όσοι δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να πληρώσουν τους φόρους τους. Όλοι όσοι τα έχουν χάσει όλα ήδη, λόγω των πολιτικών που υπαγορεύονται από τα υπέρ-διεθνή συμφέροντα. Όποια συλλογικότητα διαχωρίζει τον εαυτό της αποκλειστικά στον δικό της κλάδο, κόμμα, φορέα, ή δικό της μετερίζι, έχει ήδη χάσει το νόημα της αλληλεγγύης αλλά μαζί και κάθε πιθανότητα γενέσεώς της στους κόλπους της.
Δεύτερον, δεν υπάρχει σήμερα ένας και μοναδικός κοινός ορισμός του εχθρού για το τεράστιο μέρος του Λαού που υποφέρει. Το ένα κόμμα ή/και συλλογικότητα, βλέπει τον εχθρό ακόμη στον εργοδότη που πράγματι μπορεί να εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους του. Η άλλη, βλέπει τον εχθρό στην αντίπαλη ιδεολογία, δεξιά ή αριστερά. Η τρίτη ακόμη πιο τραγικά, βλέπει τον εχθρό στον λαθρό ή όχι, μετανάστη. Η αδυναμία εσκεμμένη ή μη, να οριστεί ο εχθρός που προκαλεί την μεγαλύτερη καταστροφή που είναι το κράτος κατοχής, είναι ο πιό σίγουρος τρόπος να μην καταφέρεις να λύσεις το πρόβλημά σου ποτέ.
Τρίτον, ακόμη και να έχει οριστεί ο εχθρός σωστά, θα πρέπει να υπάρξουν οργανωμένες πράξεις, που όχι μόνον να είναι δράσεις όπως π.χ. ενημέρωσης, αλλά και δράσεις που να έχουν ως αποτέλεσμα καίρια χτυπήματα στο καθεστώς.
Υπάρχουν δύο αμοιβαία αναγκαίες εκδοχές που μπορούν να προκαλέσουν καίρια χτυπήματα στο καθεστώς φασισμού, αποικιοκρατίας και φεουδαρχισμού που γευόμαστε σήμερα. Η μία, αφορά την αντίσταση στο εσωτερικό καθεστώς και είναι η πολιτική αντίσταση με βάση την ανυπακοή και την άρνηση της νομιμότητας του καθεστώτος, ή αλλιώς Γενική Πολιτική Απεργία. Η δεύτερη αφορά τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας με τις δυνάμεις που μας εκμεταλλεύονται και η αντίσταση σε αυτό το επίπεδο είναι και πάλι η άρνηση νομιμότητας τους με πτώτη και κύρια πρακτική, την μονομερή άρνηση του χρέους της χώρας μας προς αυτούς. Και οι δύο εκδοχές, δεν μπορούν να υλοποιηθούν, εάν δεν υπάρξουν τα τρία χαρακτηριστικά που οδηγούν στην αλληλεγγύη; Η κοινή παραδοχή της φύσης του εχθρού, ή κοινή οργάνωση και η κοινή αντίσταση από την ίδια την συλλογικότητα που δέχεται την επίθεση.
Σήμερα όπως, δεν υπάρχει ούτε μία επίσημη αντιπολιτευτική δύναμη στο κοινοβούλιο που να κάνει εργασία για την επίτευξη ουσιαστικής και ικανής αλληλεγγύης μέσα σε μια κρίσιμη μάζα του Λαού μας. Αυτό παρατηρείται ειδικότερα στης δυνάμεις εκείνες, που αποτελούν παραδοσιακά τους θεματοφύλακες των εννοιών που σχετίζονται με την κινηματική και Ιστορικά αποτελεσματική αλληλεγγύη.
Το πρόβλημα της σχέσης της αριστεράς του σήμερα με την αλληλεγγύη είναι πολυεπίπεδο, και έχει σχέση με όλα αυτά που αναφέρθηκαν ήδη. Οι αναφορές σε αυτήν δεν είναι πολύ συχνές, κι όποτε αυτές γίνονται, γίνονται με την γνωστή «διάλεκτο» της αριστεράς, και μόνο προς εκείνο το μέρος του Λαού που θεωρεί τον εαυτό του ως αριστερό. Δεν γίνεται δηλαδή με όρους και γλώσσα ικανής αλληλεγγύης και αντίστασης που σήμερα οφείλει να υλοποιηθεί μόνο από ολόκληρο τον δοκιμαζόμενο Λαό, έτσι ώστε να υπάρχει πρωτογενές δίκαιο και δημοκρατική νομιμότητα.
Ο εχθρός ως επί το πλείστον, ορίζεται από την αριστερά είτε έμμεσα είτε άμεσα, ως είτε τα "αφεντικά", είτε ο "άκρατος καπιταλισμός", είτε το αντίπαλο δέος, δηλαδή η δεξιά. Η αναφορά γίνεται πάντα ως αυτοσκοπός, χωρίς να υπάρχει η παραμικρή ανάλυση ή στόχευση. Αλλά το κυριότερο, είναι ότι καμιά αναφορά και ευχή δεν έρχεται μαζί με εκτεταμένη οργάνωση και συσπείρωση του Λαού σε μια ενωμένη δύναμη που στόχο της θα έχει την πραγματική λύτρωση του λαού μας από την καταστροφή που μας φέρνει το καθεστώς κατοχής.
Τι να κάνει ένας πολίτης που θέλει πραγματικά αλληλεγγύη ικανή να γίνει όπλο του Λαού;
Το χρέος του κάθε σκεπτόμενου πολίτη που μπορεί ακόμη και διακρίνει την φαντασία από την πραγματικότητα, είναι και ήταν πάντα το ίδιο.
- Θα πρέπει επιτέλους να υπάρξει ευρεία κατανόηση ότι η σημερινή μας κατάσταση, έχει δημιουργήσει δύο νέες μεν, αλλά κλασσικότατες δε τάξεις: Τους απλούς πολίτες που δεν έχουν κανένα ουσιαστικό δικαίωμα ούτε ιδιοκτησίας, ούτε εργασίας, ούτε παιδείας, ούτε υγείας, ούτε έκφρασης και τους κυβερνώντες, οι οποίοι εκμεταλλεύονται με ακραίες μεθόδους αυτούς τους πολίτες που τους θέλουν απλά ως υπηκόους. Με βάση αυτόν τον διαχωρισμό θα πρέπει να ενωθεί, γιατί αυτή η νέα τάξη τον θέτει απέναντι στον κοινό και πιο σημαντικό εχθρό μας εχθρό.
- Θα πρέπει να ορίσει συλλογικά τον στόχο, ο οποίος είναι το να ξεφορτωθεί αυτούς που τον καταστρέφουν.
- Θα πρέπει να εμπλακεί στην οργανωμένη δράση, όχι απλά για ενημέρωση, αλλά για ουσιαστική αντίσταση στον εχθρό.
Αυτή η εμπλοκή, στην αναίμακτη και καθόλα νόμιμη αντίσταση, είναι αυτή που δημιουργεί την αλληλεγγύη ως πραγματικό όπλο των λαών. Η τραγική αλήθεια είναι ότι αυτό που δεν κατανοούν αυτοί που δεν εργάζονται γι αυτήν με όρους εθνικοαπελευθερωτικούς, είναι ότι εάν δεν το κάνουν, θα χάσουν την ευκαιρία να γευθούν οποιαδήποτε άλλη αλληλεγγύη.
Παραπομπές:
[1] Solidarity - Definition and more - http://www.merriam-webster.com/dictionary/solidarity
[2] 1998, Patrick Doreian, Thomas J. Fararo, The Problem of Solidarity: Theories and Models, p. 13 - http://books.google.gr/books/about/The_Problem_of_Solidarity.html?id=YAFwAbf18fEC&redir_esc=y
stavroskatsoulis.blogspot.gr