SON OFEON
Καθώς η ανασκαφή στην Αμφίπολη προχωράει νέα ευρήματα έρχονται στο φως.
Το σπουδαίοτερο εύρημα είναι η αναπαράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης στο δάπεδο του τρίτου "θαλάμου" του "τάφου".
Σε προγενέστερο άρθρο μου παρουσίασα την άποψη μου για τον "τάφο" χωρίς να έχει βρεθεί ακόμα αυτό το στοιχείο.
Η κατασκευή αυτή μου θύμιζε περισσότερο πύλη παρά τάφο.
Υπέθετα ως σήμερα ότι επρόκειτο για μία από τις πύλες της ακροπόλεως της Αμφίπολης.
Το ψηφιδωτό που βρέθηκε με κάνει να αναθεωρήσω την άποψη μου.
Πρόκειται για την πύλη-είσοδο ενός ναού.
Η σφίγγες που φυλάνε την είσοδο είναι σύμβολο προστασίας, που δήλωνε την ύπαρξη ασφαλισμένου χώρου.
Οι δύο Καρυάτιδες κρατούσαν πιθανά δαυλό, που χρησίμευε ως φωτισμός του χώρου.
Το φθαρμένο κυκλικό κεντρικό σημείο στην αναπαράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης υποδηλώνει την ύπαρξη πάνω στο ψηφιδωτό κάποιου αντικειμένου με την μορφή τρίποδα, όπου έκαιγε η φλόγα του βωμού.
Τα αιχμηρά πόδια αυτού του τρίποδα σταδιακά έφθειραν κυκλικά το ψηφιδωτό.
Μία εναλλακτική υπόθεση για την κυκλική τρύπα είναι να πρόκειται για τον λάκκο , όπου έρριχναν το αίμα του ζώου που θυσιαζόταν.
Στο υπέρθυρο του τρίτου και του τέταρτου θαλάμου υπάρχει ένα τετράγωνο άνοιγμα, που χρησίμευε ως έξοδος της καπνοδόχου που βρισκόταν πάνω από τον βωμό.
Ο ναός ήταν πιθανότατα αφιερωμένος σε υποχθόνια θεότητα, όπως πχ ο Πλούτωνας.
Αν η υπόθεση είναι σωστή ο τέταρτος θάλαμος θα είχε την μορφή δεξαμενής ύδατος με σκαλοπάτια για την πρόσβαση σ' αυτήν (συμβολισμός του ποταμού Αχέροντα).
Ο ναός θα διαθέτει στη συνέχεια ακόμα ένα θάλαμο με ακόμα ένα ψηφιδωτό.
Ας έρθουμε τώρα στην χρονολόγηση του ναού.
Ο ναός ανήκει στην περίοδο μετά την βασιλεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ο καλλιτέχνης του ψηφιδωτού θα πρέπει να γνώριζε ότι σύμφωνα με την παράδοση ο Πλούτωνας οδηγούσε άμαξα με τέσσερα άλογα.
Επέλεξε όμως να τον αναπαραστήσει να κυβερνάει μία άμαξα με δύο άσπρα άλογα.
Προφανώς η αναπαράσταση τεσσάρων αλόγων θα ήταν καλλιτεχνικά πιό δύσκολη και ίσως αυτός να ήταν ο λόγος της απόκλισης του έργου από την παράδοση.
Θα μπορούσε όμως να υπάρχει και κάποιος συμβολισμός κρυμμένος στην παράσταση.
Το ένα από τα άλογα έχει το ένα του μάτι γαλάζιο και θα μπορούσε να απεικονίζει το θρυλικό άλογο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον Βουκεφάλα.
Ο "Πλούτωνας" θα μπορούσε να είναι ο Φίλιππος ο Β', που το 348 πχ νίκησε στην Ολυμπιάδα στο αγώνισμα συνωρίς, που ήταν αρματοδρομία με δύο άλογα.
Ο 'Πλούτωνας" φοράει δάφνινο στεφάνι, όπως όλοι οι ολυμπιονίκες της εποχής.
Ο Φίλιππος Β' ήταν τριπλός ολυμπιονίκης το 356, το 352 και το 348 πχ, πάντα σε αθλήματα σχετικά με άλογα (κέλης, τέθριππον, συνωρίς).
Αν δεχθούμε αυτό τον συμβολισμό η "Περσεφόνη" απεικονίζει κάποια γυναίκα του Φιλίππου, που πέθανε άδοξα.
Αυτή θα μπορούσε να είναι η Κλεοπάτρα-Ευρυδίκη, που αυτοκτόνησε ή η Πολυξένη ή αλλιώς Μυρτάλη ή Ολυμπιάδα, η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Υπάρχουν σχετικές αναφορές, που εμφανίζουν την Ολυμπιάδα ως ξανθιά ή κοκκινομάλλα, οπότε ταιριάζει στην απεικόνιση της Περσεφόνης του μωσαικού.
Προφανώς όλοι οι ήρωες του μωσαικού θα πρέπει να έχουν πεθάνει όταν φτιάχτηκε το ψηφιδωτό, γιατί αλλιώς ο καλλιτέχνης θα αντιμετώπιζε τον θυμό αυτού που παρήγγειλε το ψηφιδωτό.
Mε αυτό το σκεπτικό, το ψηφιδωτό παραγγέλθηκε από κάποιο επίγονο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή από τους Ρωμαίους με σκοπό να θυμίσει στους υπηκόους του ότι η βασιλική δυναστεία του Φιλίππου ήταν πλέον συνολικά νεκρή.
Το αν έχω δίκιο ή όχι θα αποκαλυφθεί αργότερα κατά την ανασκαφή, όταν βρεθεί το θησαυροφυλάκιο του ναού, θαμμένο κατά πάσα πιθανότητα στον τέταρτο θάλαμο...
ΤΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΔΑΠΕΔΟ
Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΗΣ ΑΡΠΑΓΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ 4 ΑΛΟΓΑ ΝΑ ΣΕΡΝΟΥΝ ΤΟ ΑΡΜΑ.