Η συνείδηση της ομαδικής ευθύνης ήταν ένα από τα επιτεύγματα των ολοκληρωτικών καθεστώτων, εκεί όπου η προσωπική εξουσία ή η εξουσία των ολίγιστων είχε κατορθώσει να γίνει πυρήνας ενός νέου μυστικισμού.
Κι αυτό είχε γίνει πρώτιστα στη Γερμανία. Στην Ιταλία ο φασισμός του Μουσσολίνι, αν εξαιρεθεί η ασυνάρτητη νεολαία που απετέλεσε την αγελαία ουρά των μαυροχιτώνων, δεν πέτυχε αυτό που πραγματοποίησε ο εθνικοσοσιαλισμός στη Γερμανία. Το πέτυχαν αργότερα τα κομμουνιστικά καθεστώτα. Να δημιουργήσουν μια τέτοια "ψυχολογία" στους λαούς.
Αυτό προσπάθησαν να πετύχουν και οι αυτοπροσδιοριζόμενοι εγχώριοι εν ενεργεία και εν δυνάμει "εθνοσωτήρες" , ιδίως τα τελευταία χρόνια της μνημονιακής επέλασης. Επάνω σε μια κοινωνική επιφάνεια αρρυτίδωτη από πνευματικές και ηθικές αντιδράσεις, σε μια κοινωνία αποχαυνωμένη από την ελαφρότητα και την πολιτική επιπολαιότητα, οι επιτήδειοι της πολιτικής ντεκαντέτσιας του τόπου, προσπάθησαν να επιμερίσουν πάντα υπέρ τους ωστόσο, την ευθύνη για την αδιέξοδη οικονομική κατάσταση στη χώρα, ώστε να αποσοβηθούν συνέπειες και να επιβληθούν "βάναυσες" αντικοινωνικές πολιτικές...
Στο πλαίσιο αυτης της επίμονης παραπλανητικής προσπάθειας, εντάσσεται η παγκάλεια ρήση "μαζί τα φάγαμε..." , αλλά και οι τελευταίες διοχετευμένες προς όλες τις κατευθύνσεις δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων, παραγοντίσκων και δημοσιογράφων της διατεταγμένης ενημέρωσης, περί "ομοψυχίας και εθνικής συνεννόησης" και διάφορες παρόμοιες πομφόλυγες, που απλώς εξυπηρετούν πρόσκαιρα κομματικά συμφέροντα και δημιουργούν ένα "διαφορετικό" κλίμα "πανικού", με την έννοια ότι σε αντίθετη περίπτωση οδεύουμε σε νέα αδιέξοδα...
Νέα διλήμματα και νέα επινοήματα προς άρσιν αμφισβητήσεων, αμφιβολιών και ίσως κοινωνικών αντιδράσεων. Και μας μιλάνε για εθνική συνεννόηση οι ίδιοι που μετέτρεψαν την πολιτική σε χώρο της μεγαλύτερης ασυδοσίας και των ακροβατισμών. Οι ίδιοι που περιχαράκωσαν το ζωτικό χώρο των συμφερόντων τους, ενώ ταυτόχρονα με θρασύτητα χιλίων πιθήκων εν χορώ επέβαλαν αντιφιλελεύθερες πολιτικές και δυσβάστακτα αντιλαικά μέτρα, προσπαθώντας να ευνουχίσουν τη σκέψη των πολιτών, διεκδικώντας υποτίθεται μια δήθεν "λαική εντολή", για να "σώσουν" τη χώρα...
Κατόρθωσαν βέβαια να απορροφήσουν ή και να καταδικάσουν σε αδράνεια τις ατομικές θελήσεις και να ενσπείρουν διλήμματα και φόβο, έτσι ώστε να αναπτυχθεί και η "ψυχολογία" της ομαδικής ευθύνης, έστω και αν ένα μεγάλο μέρος της κοινωνικής μάζας περιμένει το Μεσσία για να σωθεί. Και έτσι τίθενται κατά καιρούς ερωτήματα για το ποιος, πως, πότε, αν και άλλα παρόμοια, χωρίς να προσλαμβάνει κάποια μορφή η κοινωνική αγωνία και οι νωθροί πολιτικοί εγκέφαλοι να εξακολουθούν να επιδεικνύουν τη λαιμαργία τους για εξουσία και ακόμη περισσότερη εξουσία....
Και οι πολλοί; Ακόμη βρισκόμαστε στην εποχή της Αγαύης, από τις Βάκχες του Ευριπίδη, που δεν βλέπει πως αυτόν που σκότωσε και που το κομμένο κεφάλι του κρατάει στα χέρια της θριαμβικά, είναι ογιός της. Σε τέτοιο παραληρητικό λήθαργο βρίσκεται η ελληνική κοινωνία. Και αν κάποτε ξυπνήσει θα δει για πρώτη φορά πόσο εγκληματική ήταν η ανοχή της.
Και όσοι Ελληνες παραμένουν παγιδευμένοι στη λογική της καθημερινότητας, στις πολιτικές αλχημείες και στις έωλες πολιτικές υποσχέσεις, θα ζητούν πάντα έναν Μεσσία. Και αν δεν τον προσποιηθεί κάποιος, όπως συνήθως γίνεται, θα ενεδρεύουν οι διάφοροι "εθνοσωτήρες". Και θα μιλούν για νέους αγώνες, για ριζικές μεταρρυθμίσεις , για νέα αλλαγή.
Ενας ακόμη κύκλος στην επιφάνεια του τέλματος, καθώς οι Ελληνες θα βυθιζόμαστε "ανίδεοι"μα χορτάτοι από παχυλά λόγια, όπως οι σύντροφοι του Οδυσσέα...