Στον αριστεροδέξιο καταιγισμό πυρών κατά της (από μηνός) νέας κυβέρνησης, για τη συμφωνία-γέφυρα που έφερε από την πρώτη πραγματική διαπραγμάτευση, με τους αιμοδιψείς «εταίρους» μας στην «Ευρωπαϊκή ΄Ενωση», χρήσιμο θα ήταν να ακουσθεί και μια απόπειρα αντιλόγου από ένα βραβείο Νόμπελ της Οικονομίας, τον γνωστό μας Πωλ Κρούγκμαν, στο άρθρο του στους Τάϊμς της Νέας Υόρκης.
Παρατίθεται αυτολεξί, σαν συμβολή στην πληρότητα των στοιχείων του ισολογισμού,
σε μετάφραση Μιχαήλ Στυλιανού
«Τι Κέρδισαν οι Ελληνες»
«Την περασμένη εβδομάδα, μετά απο πολύ δράμα, η νέα ελληνική κυβέρνηση κατέληξε σε μια συμφωνία με τους πιστωτές της. Προ ημερών οι ΄Ελληνες συμπλήρωσαν κάποιες λεπτομέρειες για το πως προτίθενται να ανταποκριθούν στούς όρους. Πως πήγε λοιπόν το πράγμα;
Ε, λοιπόν άν πιστεύετε πολλά απο τα ρεπορτάζ και τα σχόλια γνώμης των τελευταίων ημερών θα νομίζετε πως ήταν μια καταστροφή –ότι ήταν μια «συνθηκολόγηση» του Σύριζα, του νέου κυβερνητικού συνασπισμού στην Αθήνα. Αυτό νομίζουν επίσης ορισμένες ομάδες στο εσωτερικό του Σύριζα. Αλλά δεν ήταν. Αντιθέτως, η Ελλάδα βγήκε ικανοποιητικά από τις διαπραγματεύσεις, άν και οι μεγάλες μάχες μένει να δοθούν. Και σημειώνοντας επιτυχία, η Ελλάδα έκανε στην υπόλοιπη Ευρώπη μια εξυπηρέτηση.
Για να συλλάβετε το τι συνέβη θα πρέπει να κατανοήσετε ότι το βασικό αντικείμενο της διαμάχης αφορά απλώς έναν αριθμό: το ποσοστό του ελληνικού πρωτογενούς πλεονάσματος, δηλαδή της διαφοράς μεταξύ των κρατικών εσόδων και των κρατικών δαπανών, χωρίς να υπολογίζονται τα επιτόκια για το χρέος. Το πρωτογενές πλεόνασμα προσμετρά τον πλούτο που η Ελλάδα μεταφέρει στούς δανειστές της. Οτιδήποτε άλλο, συμπεριλαμβανομένου του νοητού όγκου του χρέους –που είναι περισσότερο ένας θεωρητικός αριθμός στο σημερινό σημείο του, με μικρή επιρροή για το ποσό που οποιοσδήποτε πιστεύει πως θα πληρώσει η Ελλάδα- έχει σημασία μόνο κατά τον βαθμό που επηρεάζει το ποσοστό πρωτογενούς πλεονάσματος το οποίο υποχρεούται να παρουσιάζει η Ελλάδα.
Για την Ελλάδα να εξασφαλίζει οποιοδήποπτε πρωτογενές πλεόνασμα –με το επίπεδο οικονομική καθίζησης στο οποίο έχει βυθιστεί και την επίπτωση της κρίσης στα εισόδηματα- είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα, το αποτέλεσμα απίστευτων θυσιών. Ωστόσο ο Σύριζα πάντοτε ήταν ξεκάθαρος ότι προτίθεται να εξασφαλίζει ένα μετριοπαθές πρωτογενές πλόνασμα. ΄Αν είστε οργισμένοι γιατί οι διαπραγματεύσεις δεν απέσπασαν την ανατροπή της λιτότητας, την στροφή πρός ένα Κεϊνσνεσιανό κέντρισμα της οικονομίας, δεν παρακολουθήσατε με προσοχή.
Το διεκυβευόμενο ήταν εάν η Ελλάδα θα αναγκαζόταν να επιβάλει ακόμη μεγαλύτερη λιτότητα. Η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση είχε συμφωνήσει σε ένα πρόγραμμα υπό το οποίο το πρωτογενές πλεόνασμα θα ήταν τριπλάσιο κατά τα προσεχή χρόνια, με τεράστιο κόστος για την εθνική οικονομία και τον ελληνικό λαό. *
Πως οποιαδήποτε κυβέρνηση μπορούσε να συμφωνήσει σε τέτοιο πράγμα; Φόβος. Βασικά, διαδοχικές ηγεσίες στην Ελλάδα και σέ άλλα χρεωμένα κράτη δεν είχαν τολμήσει να αντισταθούν στις ακραίες αξιώσεις των δανειστών, από φόβο ότι θα τους τιμωρούσαν –ότι οι δανειστές θα τούς έκοβαν την ροή χρηματοδότησης ή, ακόμη χειρότερα, θα προκαλούσαν την κατάρρευση του τραπεζικού τους συστήματος, εάν αντιδρούσαν σε ολοένα σκληρότερες περικοπές δαπανών.
Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση δεν υποχώρησε στο να δεχθεί αυτά τα εκρηκτικά για την οικονομία πρωτογενή πλεονάσματα. Αντίθετα η Ελλάδα κέρδισε για φέτος νέα ελαστικότητα και η διατύπωση για το μέλλον είναι ασαφής. Μπορεί να σημαίνει οτιδήποτε, ή τίποτα.
Και οι δανειστές δεν έκοψαν το χρήμα. Αντίθετα επέτρεψαν χρηματοδότηση για να πορευτεί η Ελλάδα τους προσεχείς λίγους μήνες. Αυτό σημαίνει, αν θέλετε, να έχουν την Ελλάδα σε κοντό λουρί και σημαίνει ότι η μεγάλη μάχη για το μέλλον δεν έχει δοθεί ακόμη. Αλλά η ελληνική κυβέρνηση δεν ενέδωσε στην μεγάλη επίθεση και αυτό είναι καθαυτό ένα είδος νίκης.
Γιατί τότε όλα τά αρνητικά σχόλια; Για να είμαστε δίκαιοι, η δημοσιονομική πολιτική δεν είναι το μόνο ζήτημα. Υπάρχουν επίσης θέματα όπως η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου πλούτου, όπου ο Σύριζα συμφώνησε να μην ανατρέψει τις συναφθείσες συμβάσεις, και την ρύθμιση της αγοράς εργασίας, όπου κάποια από τη «διαρθρωτική μεταρρύθμιση» της περιόδου λιτότητας φαίνεται πως θα διατηρηθεί. Ο Σύριζα συμφώνησε επίσης να πατάξει την φοροδιαφυγή, αν και το γιατί η συλλογή φόρων μπορεί να αποτελεί ήττα για μια αριστερή κυβέρνηση για εμένα είναι ένα μυστήριο.
Πάντως, τίποτα από ότι συνέβη δεν δικαιολογεί την διαπεραστική ρητορεία περί αποτυχίας. Στην πραγματικότητα, η αίσθησή μου είναι ότι αυτό που βλέπουμε εδώ είναι μια ανίερη συμμαχία ανάμεσα σε αριστερούς συντάκτες με μη ρεαλιστικές προσδοκίες και την δημοσιογραφία των επιχειρήσεων, η οποία αρέσκεται στην αφήγηση της ελληνικής πανωλεθρίας, επειδή αυτό υποτίθεται πως πρέπει να συμβαίνει σε ευθυτενείς οφειλέτες. Αλλά δεν υπήρξε πανωλεθρία. Προς το παρόν, τουλάχιστον, η Ελλάδα φαίνεται να τερμάτισε τον κύκλο της συνεχώς πιο απάνθρωπης λιτότητος.
Και -όπως ανέφερα- ενεργώντας έτσι, η Ελλάδα έκανε μια χάρη στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θυμηθείτε πως στο πλαίσιο του ελληνικού δράματος υπάρχει μια ευρωπαϊκή οικονομία η οποία, παρά κάποιους θετικούς αριθμούς τελευταία, φαίνεται να εξακολουθεί να κατολισθαίνει την παγίδα του αποπληθωρισμού. Η Ευρωπη συνολικά έχει απελπιστικά ανάγκη να τερματίσει την παραφροσύνη της λιτότητος και αυτή τη βδομάδα υπήρξαν κάποια μικρά θετικά σημάδια. Συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή επιτροπή αποφάσισε να μη επιβάλει κυρώσεις στη Γαλλία και στην Ιταλία για τις υπερβάσεις τους στα όρια του ελλείμματος. Και δικαιούσθε να αναρωτιέστε εάν η ελληνική ιστορία έπαιξε κάποιο ρόλο σ’ αυτή την εκδήλωση λογικής.
Στο μεταξύ, η πρώτη εξέγερση δανειστού εναντίον της λιτότητος σημειώνει ένα καλό ξεκίνημα, ακόμη και άν δεν το πιστεύει κανείς. Πως λένε στά ελληνικά « Μείνετε ψύχραιμοι και συνεχίστε»;
*Οι υπογραμμίσεις είναι του Κρούγκμαν