Χρήστος Βαγενάς
Δεν είναι καθόλου δίκαιο να απορρίπτουμε μια νέα κυβέρνηση, πριν καλά-καλά βρέξει τα πόδια της στα νερά της εξουσίας. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, με κόσμο να έχει φτάσει στα όρια της οικονομικής αθλιότητας και της απόγνωσης, με ανεργία άνευ προηγουμένου σε καιρό ειρήνης, και με αυτοκτονίες να μαστίζουν τον τόπο, είναι λογικό τα χρονικά δεδομένα του κυβερνητικού μήνα του μέλιτος, όπως και τα οικονομικά του Έλληνα, να έχουν συρρικνωθεί.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μονοψήφια ποσοστά όταν άρχισε η κρίση. Μην έχοντας τίποτα να χάσει, άσκησε κατά μέτωπο επίθεση ενάντια στις τρελές ανθελληνικές κινήσεις του Γιώργου Παπανδρέου, και κατάφερε να δαγκώσει πολύ ψαχνό. Με εξαίρεση το κομμουνιστικό κόμμα, που επιμένει σε ρητορική του 1848, όλοι οι άλλοι ασκούσανε μεν κριτική, αλλά κρατάγανε και λίγο την πισινή, μπας και ο Γιώργος πράγματι βρει τα λεφτά που ονειρευόταν ότι υπάρχουν, κι αυτοί βρεθούν απέξω όταν θα γινόταν η μοιρασιά.
Έκτοτε, με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να συνεχίζει την ίδια βολική για τους πολιτικούς, αλλά καταστροφική για τον Έλληνα πολίτη πορεία, ο ΣΥΡΙΖΑ, εξασκήθηκε για τέσσερα χρόνια στην εκτέλεση ενός και μόνο τραγουδιού («Τι κάνετε ρε τρελάρες;!») και έγινε πολύ καλός στη συγκομιδή ψήφων.
Και τώρα είναι η κυβέρνηση της χώρας.
Μια ψύχραιμη ματιά στην όλη αυτή ιστορία, πέρα από τα διάφορα κιτρινοτυπικά για τον αγραβάτωτο Πρωθυπουργό, το ξωπαντελονάτο πουκάμισο του υπουργού οικονομικών και τα διάφορα αριστερίζοντα εικονοκλαστικά κατά του ενδυματικού κατεστημένου, είναι πασιφανές ότι το μόνο ουσιαστικό κατόρθωμα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η αδίστακτη κόντρα κατά της τρελών, απερίσκεπτων, και άστοχων κινήσεων του Γιώργου Παπανδρέου.
Και μια περισσότερο ψύχραιμη ματιά δείχνει επίσης πολύ καθαρά, ότι αυτό το κατόρθωμα δεν ήταν και τόσο δύσκολο, διότι, αφενός ο ΣΥΡΙΖΑ με τα αμελητέα ποσοστά του τότε δεν είχε απολύτως τίποτε να χάσει, άρα η μετωπική αδίστακτη επίθεση του ήταν πολύ εύκολη, και αφετέρου, οι κινήσεις του Παπανδρέου ήταν τόσο χάλια, που η ανάγκη για κατακραυγή εναντίον τους ήταν, ολοφάνερη ακόμα και σε παιδάκια του Δημοτικού.
Και τώρα όπως είπαμε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η κυβέρνηση της χώρας.
Όμως, το ότι έχεις αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα να κερδίζεις ψήφους, ακόμα κι αν καταφέρεις να κερδίσεις την εξουσία, δεν σημαίνει ότι ξέρεις και να κυβερνάς. Η ικανότητα να εκλέγεσαι και η ικανότητα να κυβερνάς είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Ουσιαστικά:
Αν οι κινήσεις που κάνεις για να σε ψηφίσουν είναι λάθος, αυτό δεν οδηγεί σε καταστροφικές συνέπειες για τους ψηφοφόρους. Αν όμως οι κινήσεις που κάνεις σαν εκλεγμένος άρχοντας είναι λάθος, τότε θα κάνεις πολύ κακό σε πολύ κόσμο. Ιστορικά μάλιστα, αν εξαιρέσουμε θανατηφόρες φυσικές καταστροφές, πίσω από τον άδοξο μαζικό θάνατο εκατομμυρίων αθώων βρίσκεται πάντα κάποια ματαιόδοξη, τρελή, απερίσκεπτη, ή ανίκανη απόφαση κάποιου κρατικού ηγέτη.
Θα ήθελα να είμαι αισιόδοξος για την επιτυχία της νέας κυβέρνησης, αλλά, δυστυχώς, αυτό που προκύπτει από τις πρόσφατες σημαντικές δηλώσεις και κινήσεις της δεν ενθαρρύνει καθόλου.
Πρώτα-πρώτα, η Ελλάδα κατέληξε στα σημερινά χάλια της, πρωταρχικά επειδή η χώρα είχε γεμίσει με ακριβούς και αχρείαστους δημόσιους υπαλλήλους. Οι άνθρωποι αυτοί γαλουχήθηκαν με το πάλαι-ποτέ Ανδρεοπαπανδρεϊκό σύνθημα, «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες», το οποίο για αυτούς σήμαινε, «Η Ελλάδα ανήκει στην μικροδικτατορία του κάθε Δημόσιου υπαλλήλου». Πίστευαν ακράδαντα, ότι η δουλειά η δική τους ήταν να μην αφήνουν τους πολίτες να κάνουν τη δική τους.
Ιστορικά, και ιδεολογικά, οι αριστερές κυβερνήσεις πάντα μεγαλώνουν το κράτος, κι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι εξαίρεση.
Είναι προς τιμήν τους φυσικά που αμέσως έβαλαν φρένο στα ηλίθια και απερίσκεπτα κυβερνητικά έξοδα, τα ντροπιαστικά των τεθωρακισμένων λιμουζίνων, τα πανάκριβα ταξίδια με σουρφετούς από αχρείαστους συμβούλους, κι εκείνη την απίστευτη μικρομεγαλική ακρότητα του ιδιωτικού Πρωθυπουργικού αεροσκάφους με το δουλοπρεπές όνομα “Greek Air Force One” (η κάθε ώρα πτήσης σε ιδιωτικό αεροπλάνο κοστίζει κατά μέσο όρο 10,000 ευρώ).
Αλλά, η εύκολη λύση για παραμονή στη εξουσία του ΠΑΣΟΚ να γεμίσει τη χώρα με Δημόσιους υπαλλήλους δεν μπορεί να εφαρμοστεί τώρα, χωρίς άμεσες ζημιές, διότι τα πακέτα και τα εύκολα Ευρωπαϊκά λεφτά έχουν στερέψει προ πολλού. Κάθε φορά που η νέα κυβέρνηση θα προσθέτει νέους «εργαζόμενους» στο Δημόσιο τομέα θα κατακρεουργεί ακόμα ένα από τα λίγα εναπομείναντα κομμάτια του ψυχορραγούντα ιδιωτικού τομέα.
Ο Δημόσιος τομέας θέλει δουλειά για να μεταρρυθμιστεί. Απολύοντας κόσμο μόνο, δεν διορθώνεται τίποτε. Πρέπει να απλοποιηθούν και να αλλάξουν με σύνεση και προσοχή οι διάφορες διαδικασίες συνδιαλλαγής κράτους και πολίτη. Αυτό για να γίνει απαιτεί ανθρώπους που ξέρουν από διοίκηση επιχειρήσεων. Η διοίκηση επιχειρήσεων είναι ολόκληρη επιστήμη. Δεν είναι καθόλου εύκολο, όπως συχνά το αντιλαμβάνεται περιφρονητικά ο εργάτης που χτυπάει κάρτα όλη του τη ζωή και είναι μόνο υπεύθυνος για την ατομική του απόδοση και τίποτε άλλο.
Το άλλο αποκαρδιωτικό ήταν η πρόσληψη της “Lazard Freres” για συμβούλους στο Υπουργείο Οικονομικών. Όποιος έχει ασχοληθεί στα σοβαρά με επιχειρήσεις σε αρκετά ψηλό επίπεδο ξέρει ότι αυτή ήταν η πιο χειρότερη απόφαση που θα μπορούσε να πάρει ο Υπουργός Οικονομικών. Μιλάμε για μεγάλη ζημιά.
Το ιστορικό αυτών των ανθρώπων και η δράση τους είναι ευρέως γνωστά. Οι άνθρωποι αυτοί δεν ενδιαφέρονται για τίποτε πέρα από την τσέπη τους. Δεν έχουν την παραμικρή εμπάθεια ή ενδιαφέρον για τον πολίτη ή τη χώρα του που τους πληρώνει, όσα λεφτά κι αν τους δίνει. Δεν είναι δυνατόν ο Υπουργός Οικονομικών να μην τα ξέρει αυτά.
Τέλος, μέσα στο ασφυκτικό νομικό πλαίσιο, που οι προηγούμενοι έχουν θωρακίσει το Ελληνικό χρέος προς όφελος των δανειστών δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα κάποιας αλλαγής προς το καλύτερο. Το πολύ-πολύ να δούμε κάποια ελάφρυνση προσωρινή, με πολύ χειρότερα να συμβαίνουν αργότερα. Κι όταν λέμε «αργότερα» τώρα, δεν εννοούμε το «αργότερα» του 1980, δηλαδή τριάντα χρόνια μετά, αλλά μετά από δυο με τρία χρόνια το πολύ.
Για να το πούμε απλά, ουσιαστική αλλαγή δεν μπορεί να γίνει, διότι το Ελληνικό χρέος έχει τεθεί σε τροχιά “negative amortization,” δηλαδή «αρνητικής αποπλήρωσης» εδώ και καιρό. Ας δούμε χοντρικά τι σημαίνει αυτό:
Ας πούμε ότι πήρατε 100,000 ευρώ δάνειο για να αγοράσετε σπίτι. Η αποπληρωμή είναι 20 χρόνια, και η μηνιαία δόση 600 ευρώ.
Κι ας πούμε ότι πέσατε σε δυσκολίες και δεν μπορείτε να πληρώνετε τα 600 ευρώ το μήνα. Κι ας πούμε ότι η Τράπεζα σας κάνει την ευκολία και σας κατεβάζει τη δόση σε 100 ευρώ το μήνα, και δεν θα χάσετε το σπίτι σας εφόσον πληρώνετε τα 100 μηνιαία ευρώ.
Όλα καλά κι όλα ωραία, μέχρις εδώ. Όμως, τα 100 ευρώ που πληρώνετε είναι τόκοι μόνον. Και τα 500 ευρώ κάθε μήνα που δεν πληρώνετε, προστίθενται στα 100,000 που χρωστάτε, μεγαλώνοντας το ποσόν που οφείλετε. Κάποτε, το συνεχώς αυξανόμενο κεφάλαιο που χρωστάτε θα είναι περισσότερο από ότι κάνει το σπίτι. Δηλαδή, έρχεται η ώρα και το σπίτι το χάνετε.
Εκεί οδήγησαν τη χώρα οι τσίφτηδες της μεταπολίτευσης. Επιμηκύνσεις κτλ., έχουν όλα εξαντληθεί. Για να γίνει κάτι της προκοπής τώρα, απαιτείται δουλειά, έξυπνη προετοιμασία, καλή τύχη και γερή σύγκρουση. Τέτοια, δυστυχώς δεν φαίνεται να γίνονται.
Και σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, διάβασα ότι ο Υπουργός Οικονομικών λέει ότι, παρόλο που δεν έχει διαβάσει τον Μαρξ, ο Μαρξ τον έχει εμπνεύσει.
Τέτοιο πράγμα βέβαια, όπως ξέρουν όλοι από το παραμύθι της Σταχτοπούτας γίνεται δυνατόν μόνο με μαγικό ραβδί. Είπαμε, ναι, να ποντάρουμε στην Ελπίδα. Καλό είναι όμως να μην καταλήξουμε σιγά-σιγά σε κάποιο νέο, γελοιότερο κύκλο κοροϊδίας.