Του Στέλιου Συρμόγλου
...Εστω κι αν δεν την προσδέχται ο λογισμός, γιατί έχει "κουραστεί" να συγκομίζει τον άνεμο. Η απόγνωση θα ήταν μια παραίτηση, που δεν τη δέχονται τα κύτταρά μας, γιατί θα ήταν ένας εύκολος κοινωνικός θάνατος.
Και είναι αναμφίβολα καλύτερα να προτιμά κανείς την "ψυχοδότρια" ελπίδα ή και την εγρήγορση της αγωνίας από τη νάρκη της παραίτησης. Απολαμβάνει έτσι την ηδονή της μεταβατικής του κατάστασης, ακόμα κι όταν τροφοδοτεί με την ελπίδα την αυταπάτη του...
Η "μεταβατική" κατάσταση, βέβαια, μπορεί να γίνεται με αυθάδεια και να "εμπνέεται" από τις ακάθαρτες επιμιξίες των πολιτικών αποφάσεων και από τα κυρίαρχα παραπλανητικά φενακίσματα, με αποτέλεσμα ο πολίτης να μηχανοποιείται πολιτικά. Και η πολιτική αυτή μηχανοποίηση να έχει την αναπόφευκτη προέκτασή της στην ψυχολογία και στην αγωγή του...
Οπότε, κάθε ισορροπία κατω από τις συνθήκες αυτές, θα είναι μια παραχώρηση ή υποχώρηση του ατόμου προς την οργανωμένη δύναμη, όποια μορφή κι αν αυτή προσλαμβάνει. Και κάθε αντίδραση του ατόμου περιορίζεται. Με το κράτος να περιορίζει όλο και περισσότερο τον κύκλο της ατομικής αυτονομίας, μολονότι το άτομο-πολίτης ελπίζει ότι θα ευρύνει τον κύκλο τούτο. Και του μένει τελικά η ελπίδα στο "ρόλο" του τροφοδότη της αυταπάτης του...
Για τους πολιτικούς των επιχρυσωμένων λόγων και των κυβιστημάτων, η δύναμη δεν είναι αυτάρκεια πνεύματος και υπερκερωτικός ελιγμός στο χώρο της πολιτικής δράσης. Δεν είναι οπωσδήποτε ήθος. Και ούτε εκδηλώνεται πάντα ως ψυχραιμία κίνησης. Ούτε οι πολιτικές πράξεις αποβλέπουν πάντοτε στην άρση και την πρόοδο της κοινωνίας και των πολλών. Εξυπηρετούν συγκροτημένες ομάδες και μια λογική ενταγμένη στην πολιτική συγκυρία.
Ετσι επιτυγχάνεται η παγίωση διαδοχικών κατεστημένων, για μικρά ή και μεγάλα χρονικά διαστήματα. Και παρατηρείται η επικράτηση των ηλιθίων και των αθλίων, όσο κι αν τα κατεστημένα αλληλοανατρέπονται. Συγχρόνως όμως αλληλοτροφοδοτούνται με "ανθρώπους" . Αυτού του είδους η εξουσία στελεχώνεται με άτομα της ίδιας σχεδόν νοοτροπίας ή και με συνεχώς τα ίδια πρόσωπα, τα οποία αλλάζουν προσωπείο και επιτείνουν έτσι την αποσύνθεση εκ των άνω, αφού προηγουμένως εξασφαλίζουν την ανοχή δια της ελπίδας των κάτω...
Κι αν δεν προκληθεί η έκρηξη ή έστω η εξανάσταση συνεπεία γενικής αποβλάκωσης ή καταστροφής και των πλέον πρωτογενών ανατανακλαστικών των πολιτών, η κοινωνία παύει να είναι δρώσα και ανοιχτή. Και μέσω διαφανών διαδικασιών να αναδεικνύει την αξία, να "σμιλεύει" ένα τρόπο ζωής που ανανανεώνεται και οξυγονούται μέσα στο πλαίσιο ενός κρατικού μηχανισμού ευέλικτου, προνοιακού και αποσυμφορημένου, με προοπτική στο μέλλον και στη θετική κρίση της ιστορίας. Η κοινωνία μεταβάλλεται σε κάτι δυσώδες...
Τι κάθομαι και γράφω, θα μου πείτε, στον απόηχο των χθεσινών εξελίξεων στο Eurogroup και με την "ελπιδοφόρα" έναρξη των διαπραγματεύσεων με τους "θεσμούς" στις Βρυξέλλες, αύριο, ημέρα Τετάρτη. Με την "ελπίδα" να αναδύεται από τα κοινωνικά ερείπια. Με όση ελπίδα τέλος πάντων απέμεινε και δεν έχει δημοπρατηθεί εναγκαλισμένη με τα όνειρα τούτου του λαού στις αίθουσες των Βρυξελλών και στους υπαίθριους πάγκους της Ευρώπης.
Ασχετη ανοητογραφία, λοιπόν, που, ωστόσο, θα ήθελα να τη "συμπληρώσω" με μια παλαιότερη επισήμανσή μου: Η μοιραία πορεία αρχίζει από τα ιδανικά του λαού, που στη συνέχεια τα κάνει "ιδανικά" και στο τέλος δανεικα "ιδανικά" για να μπορεί να μιλά, να ακούει και να ελπίζει, τροφοδοτώντας έτσι την αυταπάτη του.
Να μιλά και να ακούει τι άραγε; Οσα τον κολακεύουν και φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι τον συμφέρουν, διανθισμένα με μπόλικη διαστροφή της αλήθειας. Καμία κολακεία όμως δεν είναι ασύμφορη στο άκουσμά της. Και βέβαια πρόκειται για την κολακεία της ανάγκης και της ελπίδας. Εκεί "στριμώχνεται" ο λαός. Οταν μάλιστα η πολιτική εμποτίσει την ψυχή του με την προσδοκία κάλυψης της όποιας ανάγκης, η πρώτη εξουδετερώνει τη δεύτερη...
...Εστω κι αν δεν την προσδέχται ο λογισμός, γιατί έχει "κουραστεί" να συγκομίζει τον άνεμο. Η απόγνωση θα ήταν μια παραίτηση, που δεν τη δέχονται τα κύτταρά μας, γιατί θα ήταν ένας εύκολος κοινωνικός θάνατος.
Και είναι αναμφίβολα καλύτερα να προτιμά κανείς την "ψυχοδότρια" ελπίδα ή και την εγρήγορση της αγωνίας από τη νάρκη της παραίτησης. Απολαμβάνει έτσι την ηδονή της μεταβατικής του κατάστασης, ακόμα κι όταν τροφοδοτεί με την ελπίδα την αυταπάτη του...
Η "μεταβατική" κατάσταση, βέβαια, μπορεί να γίνεται με αυθάδεια και να "εμπνέεται" από τις ακάθαρτες επιμιξίες των πολιτικών αποφάσεων και από τα κυρίαρχα παραπλανητικά φενακίσματα, με αποτέλεσμα ο πολίτης να μηχανοποιείται πολιτικά. Και η πολιτική αυτή μηχανοποίηση να έχει την αναπόφευκτη προέκτασή της στην ψυχολογία και στην αγωγή του...
Οπότε, κάθε ισορροπία κατω από τις συνθήκες αυτές, θα είναι μια παραχώρηση ή υποχώρηση του ατόμου προς την οργανωμένη δύναμη, όποια μορφή κι αν αυτή προσλαμβάνει. Και κάθε αντίδραση του ατόμου περιορίζεται. Με το κράτος να περιορίζει όλο και περισσότερο τον κύκλο της ατομικής αυτονομίας, μολονότι το άτομο-πολίτης ελπίζει ότι θα ευρύνει τον κύκλο τούτο. Και του μένει τελικά η ελπίδα στο "ρόλο" του τροφοδότη της αυταπάτης του...
Για τους πολιτικούς των επιχρυσωμένων λόγων και των κυβιστημάτων, η δύναμη δεν είναι αυτάρκεια πνεύματος και υπερκερωτικός ελιγμός στο χώρο της πολιτικής δράσης. Δεν είναι οπωσδήποτε ήθος. Και ούτε εκδηλώνεται πάντα ως ψυχραιμία κίνησης. Ούτε οι πολιτικές πράξεις αποβλέπουν πάντοτε στην άρση και την πρόοδο της κοινωνίας και των πολλών. Εξυπηρετούν συγκροτημένες ομάδες και μια λογική ενταγμένη στην πολιτική συγκυρία.
Ετσι επιτυγχάνεται η παγίωση διαδοχικών κατεστημένων, για μικρά ή και μεγάλα χρονικά διαστήματα. Και παρατηρείται η επικράτηση των ηλιθίων και των αθλίων, όσο κι αν τα κατεστημένα αλληλοανατρέπονται. Συγχρόνως όμως αλληλοτροφοδοτούνται με "ανθρώπους" . Αυτού του είδους η εξουσία στελεχώνεται με άτομα της ίδιας σχεδόν νοοτροπίας ή και με συνεχώς τα ίδια πρόσωπα, τα οποία αλλάζουν προσωπείο και επιτείνουν έτσι την αποσύνθεση εκ των άνω, αφού προηγουμένως εξασφαλίζουν την ανοχή δια της ελπίδας των κάτω...
Κι αν δεν προκληθεί η έκρηξη ή έστω η εξανάσταση συνεπεία γενικής αποβλάκωσης ή καταστροφής και των πλέον πρωτογενών ανατανακλαστικών των πολιτών, η κοινωνία παύει να είναι δρώσα και ανοιχτή. Και μέσω διαφανών διαδικασιών να αναδεικνύει την αξία, να "σμιλεύει" ένα τρόπο ζωής που ανανανεώνεται και οξυγονούται μέσα στο πλαίσιο ενός κρατικού μηχανισμού ευέλικτου, προνοιακού και αποσυμφορημένου, με προοπτική στο μέλλον και στη θετική κρίση της ιστορίας. Η κοινωνία μεταβάλλεται σε κάτι δυσώδες...
Τι κάθομαι και γράφω, θα μου πείτε, στον απόηχο των χθεσινών εξελίξεων στο Eurogroup και με την "ελπιδοφόρα" έναρξη των διαπραγματεύσεων με τους "θεσμούς" στις Βρυξέλλες, αύριο, ημέρα Τετάρτη. Με την "ελπίδα" να αναδύεται από τα κοινωνικά ερείπια. Με όση ελπίδα τέλος πάντων απέμεινε και δεν έχει δημοπρατηθεί εναγκαλισμένη με τα όνειρα τούτου του λαού στις αίθουσες των Βρυξελλών και στους υπαίθριους πάγκους της Ευρώπης.
Ασχετη ανοητογραφία, λοιπόν, που, ωστόσο, θα ήθελα να τη "συμπληρώσω" με μια παλαιότερη επισήμανσή μου: Η μοιραία πορεία αρχίζει από τα ιδανικά του λαού, που στη συνέχεια τα κάνει "ιδανικά" και στο τέλος δανεικα "ιδανικά" για να μπορεί να μιλά, να ακούει και να ελπίζει, τροφοδοτώντας έτσι την αυταπάτη του.
Να μιλά και να ακούει τι άραγε; Οσα τον κολακεύουν και φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι τον συμφέρουν, διανθισμένα με μπόλικη διαστροφή της αλήθειας. Καμία κολακεία όμως δεν είναι ασύμφορη στο άκουσμά της. Και βέβαια πρόκειται για την κολακεία της ανάγκης και της ελπίδας. Εκεί "στριμώχνεται" ο λαός. Οταν μάλιστα η πολιτική εμποτίσει την ψυχή του με την προσδοκία κάλυψης της όποιας ανάγκης, η πρώτη εξουδετερώνει τη δεύτερη...