Του Στέλιου Συρμόγλου
Και ο δρόμος φαίνεται για την ώρα κλεισμένος. Διατρέξαμε απλώς τη διαδρομή από την αυταπάτη της "σταθερότητας" του Αντώνη Σαμαρά στην αυταπάτη της "εναγώνιας αναμονής" για μια νέα "συμφωνία" με τους δανειστές του Αλέξη Τσίπρα. Μόνο που όλες οι αυταπάτες, στον διαβρωτικό τούτο καιρό, είναι δύσκολο να διατηρηθούν σαν ζωτική δύναμη βίου.
Εκείνο που χρειάζεται είναι η έλλογη και συνειδητή πίστη στην πολιτική δύναμη, στην ηθική ανωτερότητα του πολιτικού σχήματος, για να στοιχισθούν γύρω του οι πρόθυμοι και αποφασισμένοι μαχητές που θα το υπερασπίσουν και θα το δικαιώσουν με την προσωπική τους θυσία. Πολιτική και "θυσία" είναι ωστόσο έννοιες ασυμβίβαστες για την ελληνική πραγματικότητα.
Η αυταπάτη συνήθως κυριαρχεί. Οπως και η μετατροπή του εφικτού σε πολιτική μυθοπλασία. Η αυταπάτη όμως, όπως όλες οι αυταπάτες, είναι ένας πρόχειρος επίδεσμος των αισθήσεων, που τρίβεται και φθείρεται στη βίαιη επαφή με τα καταλυτικά προβλήματα της κοινωνίας.
Κι όταν φτάσουμε σε αδιέξοδα, και πάλι αδιέξοδα, με το φόβο μας για περισσότερα αδιέξοδα, δρασκελίζουμε απογοητευμένοι την απόσταση από την αυταπάτη στη...βεβαιότητα της μονιμότητας των προβλημάτων μας. Και φυσικά προσβλέπουμε προς τις όποιες εγκυμονούμενες αλλαγές του μέλλοντος με δυσπιστία και αγωνία...
Είναι η σημερινή κυβέρνηση ένα ακόμη "όνειρο" ενός ταλαιπωρημένου λαού, που θα μείνει στη μέση του δρόμου; Είναι ίσως νωρίς ακόμη για να απαντηθεί με βεβαιότητα το ερώτημα. Κι ας μη σπεύσουν οι όψιμοι Ηρακλείς του ΣΥΡΙΖΑ ή έστω οι μονίμως εγκλωβισμένοι στην προσδοκία τους, να καταλογίσουν στη σειρά σκέψεων του γράφοντος, ιδεολογική προκατάληψη ή και εμπάθεια. Το ίδιο, άλλωστε, έκαναν κι όταν η γραφίδα τούτη "κατακεραύνωνε" με στεγανοποιημένη κριτική επιχειρηματολογία την πολιτική αθλιότητα της συγκυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου.
Και μπορεί να είναι πράγματι νωρίς να απαντηθεί το παραπάνω ερώτημα, υπό τη σκιά μάλιστα των επικοινωνιακών εντυπώσεων που με επιτυχία αναμφίβολα διεμόρφωσε η νέα κυβέρνηση, αλλά δεν είναι νωρίς για όσους διαθέτουν μάτια άγρυπνα και καθαρά και που δεν τα θολώνει κανένα νέφος οράματος απατηλού, να διαπιστώσουν την ασυμφωνία προεκλογικών λόγων και μετεκλογικών πράξεων.
Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, η πολιτική του συνείδηση έχει αποχωριστεί τη δίδυμη αδελφή της, τη συνείδηση της ανάγκης για συνέπεια. Οι "αδέξιοι σχεδιαστές" της "σωτηρίας" μιας κοινωνίας μόνο απογόητευση και δυσπιστία προιόντος του χρόνου μπορούν να σωρεύσουν.
Οσοι δεν τόλμησαν ή δεν είχαν τη δύναμη να τολμήσουν την ανατροπή, μένουν με τη δουλεία τους και με το τυφλό όραμα, που ναι μεν νιώθουν ότι έχει μετατεθεί σε καποιον άλλον ορίζοντα, σε ορίζοντα "τετραετίας ας πούμε, πολύ μακρυνό για την αδυσώπητη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, πολύ πιο απρόσιτον ως χώρο ζωής, αλλά επιμένουν να συντηρούν το "όνειρο", με το πρόσχημα της μεταβατικότητας.
Αυτή η περίφημη "μεταβατικότητα", η χρονική "γέφυρα" ωστόσο, όπως κι αν παρουσιάζεται από τους τεχνίτες των επικοινωνιακών προσαρμογών, δεν αποτελεί "εξέλιξη". Γιατί έτσι η "εξέλιξη" αλλάζει ολοκληρωτικά κοίτη και κατεύθυνση. Κι αυτό που τελικά μένει στο λαό, είναι η συγκομιδή μιας ακόμη πικρής εμπειρίας...
Και τι να κάνει μια νέα κυβέρνηση αντιμέτωπη με το φάσμα της άρνησης των δανειστών, αντιμέτωπη με την κάλυψη των δυσβάστακτων οικονομικών υποχρεώσεων, αντιμέτωπη με το γενικότερο κλίμα "εχθρότητας" των ξένων θεσμικών παραγόντων, που ίσως να "υφαίνουν" και την ανατροπή της, όπως εσχάτως διοχετεύουν στελέχη της, υπό τη δαμόκλεια σπάθα μάλιστα των κοινωνικών αναγκών;
Το "τι να κάνει.." έχει άμεση συνάρτηση με το τι "δεν έκανε", για να "θωρακιστεί" και να "εξοπλιστεί" με επιθετικά επιχειρήματα απέναντι στους ανάλγητους "θεσμούς" της Ευρώπης. Δεν πέρασε από το προεκλογικό σύνθημα στη μετεκλογική πράξη, με το δυναμισμό που θα έπρεπε να διαθέτει ένα κόμμα της Αριστεράς, αλλά δείχνει μια εκούσια παράδοση, μια θεληματική παραίτηση από τη δυναμική που προεκλογικά υιοθέτησε.
Γιατί, αλήθεια, δεν υλοποίησε το "κτύπημα" στους ολιγάρχες με άμεση νομοθετική πρωτοβουλία; Δεν χρειαζόταν χρόνο γι' αυτό. Και υποτίθεται ότι είχε γίνει η κατάλληλη προετοιμασία, για να αντιμετωπιστεί η ολιγαρχική "δυσωδία". Και οι "ολιγάρχες" έχουν ονοματεπώνυμο... Και καταφέρνουν να συνομιλούν απευθείας με την εκάστοτε εξουσία. Και προσφέρουν το...φιλόξενο χώρο των ΜΜΕ που κατέχουν, χωρίς βέβαια να διαθέτουν αυτά τα υπερχρεωμένα στο δημόσιο ΜΜΕ νόμιμη συχνότητα εκπομπής, στους υπουργούς και στα στελέχη της κάθε κυβέρνησης.
Και έτσι αρχίζουν οι υπόγειες διαδρομές και οι συναλλαγές. Ετσι αρχίζουν οι "εκπτώσεις" και οι παραχωρήσεις. Και μένουν οι λεκτικές πολιτικές κορώνες. Και στο τέλος όλοι ξυφουλκούν εναντίον της διαφθοράς και των φαντασμάτων της...
Θα μπορούσε πολλά να κάνει η κυβέρνηση σε τούτο το βραχύ χρονικό διάστημα, για να καταπείσει την κοινωνία, ακόμη και τους πλέον δύσπιστους, για την ειλικρίνεια των προθέσεών της. Και βέβαια να "αποστομώσει" τους δανειστές.
Προς το παρόν, λησμονούν ή παραβλέπουν ότι η ισορροπία θα είναι αδύνατη χωρίς την προυπόθεση της πολιτικής βούλησης και της πολιτικής ευθύνης. Θα είναι δηλαδή ακατόρθωτο το οποιοδήποτε ισοζύγιο, όσο το ρυθμιστικό βάρος της ισορροπίας θα διατίθεται από την κυβέρνηση χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο των συγκροτημένων ατομικών θελήσεων.
Και ο δρόμος φαίνεται για την ώρα κλεισμένος. Διατρέξαμε απλώς τη διαδρομή από την αυταπάτη της "σταθερότητας" του Αντώνη Σαμαρά στην αυταπάτη της "εναγώνιας αναμονής" για μια νέα "συμφωνία" με τους δανειστές του Αλέξη Τσίπρα. Μόνο που όλες οι αυταπάτες, στον διαβρωτικό τούτο καιρό, είναι δύσκολο να διατηρηθούν σαν ζωτική δύναμη βίου.
Εκείνο που χρειάζεται είναι η έλλογη και συνειδητή πίστη στην πολιτική δύναμη, στην ηθική ανωτερότητα του πολιτικού σχήματος, για να στοιχισθούν γύρω του οι πρόθυμοι και αποφασισμένοι μαχητές που θα το υπερασπίσουν και θα το δικαιώσουν με την προσωπική τους θυσία. Πολιτική και "θυσία" είναι ωστόσο έννοιες ασυμβίβαστες για την ελληνική πραγματικότητα.
Η αυταπάτη συνήθως κυριαρχεί. Οπως και η μετατροπή του εφικτού σε πολιτική μυθοπλασία. Η αυταπάτη όμως, όπως όλες οι αυταπάτες, είναι ένας πρόχειρος επίδεσμος των αισθήσεων, που τρίβεται και φθείρεται στη βίαιη επαφή με τα καταλυτικά προβλήματα της κοινωνίας.
Κι όταν φτάσουμε σε αδιέξοδα, και πάλι αδιέξοδα, με το φόβο μας για περισσότερα αδιέξοδα, δρασκελίζουμε απογοητευμένοι την απόσταση από την αυταπάτη στη...βεβαιότητα της μονιμότητας των προβλημάτων μας. Και φυσικά προσβλέπουμε προς τις όποιες εγκυμονούμενες αλλαγές του μέλλοντος με δυσπιστία και αγωνία...
Είναι η σημερινή κυβέρνηση ένα ακόμη "όνειρο" ενός ταλαιπωρημένου λαού, που θα μείνει στη μέση του δρόμου; Είναι ίσως νωρίς ακόμη για να απαντηθεί με βεβαιότητα το ερώτημα. Κι ας μη σπεύσουν οι όψιμοι Ηρακλείς του ΣΥΡΙΖΑ ή έστω οι μονίμως εγκλωβισμένοι στην προσδοκία τους, να καταλογίσουν στη σειρά σκέψεων του γράφοντος, ιδεολογική προκατάληψη ή και εμπάθεια. Το ίδιο, άλλωστε, έκαναν κι όταν η γραφίδα τούτη "κατακεραύνωνε" με στεγανοποιημένη κριτική επιχειρηματολογία την πολιτική αθλιότητα της συγκυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου.
Και μπορεί να είναι πράγματι νωρίς να απαντηθεί το παραπάνω ερώτημα, υπό τη σκιά μάλιστα των επικοινωνιακών εντυπώσεων που με επιτυχία αναμφίβολα διεμόρφωσε η νέα κυβέρνηση, αλλά δεν είναι νωρίς για όσους διαθέτουν μάτια άγρυπνα και καθαρά και που δεν τα θολώνει κανένα νέφος οράματος απατηλού, να διαπιστώσουν την ασυμφωνία προεκλογικών λόγων και μετεκλογικών πράξεων.
Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, η πολιτική του συνείδηση έχει αποχωριστεί τη δίδυμη αδελφή της, τη συνείδηση της ανάγκης για συνέπεια. Οι "αδέξιοι σχεδιαστές" της "σωτηρίας" μιας κοινωνίας μόνο απογόητευση και δυσπιστία προιόντος του χρόνου μπορούν να σωρεύσουν.
Οσοι δεν τόλμησαν ή δεν είχαν τη δύναμη να τολμήσουν την ανατροπή, μένουν με τη δουλεία τους και με το τυφλό όραμα, που ναι μεν νιώθουν ότι έχει μετατεθεί σε καποιον άλλον ορίζοντα, σε ορίζοντα "τετραετίας ας πούμε, πολύ μακρυνό για την αδυσώπητη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, πολύ πιο απρόσιτον ως χώρο ζωής, αλλά επιμένουν να συντηρούν το "όνειρο", με το πρόσχημα της μεταβατικότητας.
Αυτή η περίφημη "μεταβατικότητα", η χρονική "γέφυρα" ωστόσο, όπως κι αν παρουσιάζεται από τους τεχνίτες των επικοινωνιακών προσαρμογών, δεν αποτελεί "εξέλιξη". Γιατί έτσι η "εξέλιξη" αλλάζει ολοκληρωτικά κοίτη και κατεύθυνση. Κι αυτό που τελικά μένει στο λαό, είναι η συγκομιδή μιας ακόμη πικρής εμπειρίας...
Και τι να κάνει μια νέα κυβέρνηση αντιμέτωπη με το φάσμα της άρνησης των δανειστών, αντιμέτωπη με την κάλυψη των δυσβάστακτων οικονομικών υποχρεώσεων, αντιμέτωπη με το γενικότερο κλίμα "εχθρότητας" των ξένων θεσμικών παραγόντων, που ίσως να "υφαίνουν" και την ανατροπή της, όπως εσχάτως διοχετεύουν στελέχη της, υπό τη δαμόκλεια σπάθα μάλιστα των κοινωνικών αναγκών;
Το "τι να κάνει.." έχει άμεση συνάρτηση με το τι "δεν έκανε", για να "θωρακιστεί" και να "εξοπλιστεί" με επιθετικά επιχειρήματα απέναντι στους ανάλγητους "θεσμούς" της Ευρώπης. Δεν πέρασε από το προεκλογικό σύνθημα στη μετεκλογική πράξη, με το δυναμισμό που θα έπρεπε να διαθέτει ένα κόμμα της Αριστεράς, αλλά δείχνει μια εκούσια παράδοση, μια θεληματική παραίτηση από τη δυναμική που προεκλογικά υιοθέτησε.
Γιατί, αλήθεια, δεν υλοποίησε το "κτύπημα" στους ολιγάρχες με άμεση νομοθετική πρωτοβουλία; Δεν χρειαζόταν χρόνο γι' αυτό. Και υποτίθεται ότι είχε γίνει η κατάλληλη προετοιμασία, για να αντιμετωπιστεί η ολιγαρχική "δυσωδία". Και οι "ολιγάρχες" έχουν ονοματεπώνυμο... Και καταφέρνουν να συνομιλούν απευθείας με την εκάστοτε εξουσία. Και προσφέρουν το...φιλόξενο χώρο των ΜΜΕ που κατέχουν, χωρίς βέβαια να διαθέτουν αυτά τα υπερχρεωμένα στο δημόσιο ΜΜΕ νόμιμη συχνότητα εκπομπής, στους υπουργούς και στα στελέχη της κάθε κυβέρνησης.
Και έτσι αρχίζουν οι υπόγειες διαδρομές και οι συναλλαγές. Ετσι αρχίζουν οι "εκπτώσεις" και οι παραχωρήσεις. Και μένουν οι λεκτικές πολιτικές κορώνες. Και στο τέλος όλοι ξυφουλκούν εναντίον της διαφθοράς και των φαντασμάτων της...
Θα μπορούσε πολλά να κάνει η κυβέρνηση σε τούτο το βραχύ χρονικό διάστημα, για να καταπείσει την κοινωνία, ακόμη και τους πλέον δύσπιστους, για την ειλικρίνεια των προθέσεών της. Και βέβαια να "αποστομώσει" τους δανειστές.
Προς το παρόν, λησμονούν ή παραβλέπουν ότι η ισορροπία θα είναι αδύνατη χωρίς την προυπόθεση της πολιτικής βούλησης και της πολιτικής ευθύνης. Θα είναι δηλαδή ακατόρθωτο το οποιοδήποτε ισοζύγιο, όσο το ρυθμιστικό βάρος της ισορροπίας θα διατίθεται από την κυβέρνηση χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο των συγκροτημένων ατομικών θελήσεων.