Όλοι γνωρίζουμε την νευρική ανορεξία (anorexia nervosa), ψυχική διαταραχή της εποχής μας, που έχει οδηγήσει πολλές φορές στον θάνατο, λόγω της εμμονής των πασχόντων σε ολική αθρεψία ή ασιτία. Μία νέα διαταραχή όμως ήδη συγκαταλέγεται στο πάνθεον των ιδεοψυχαναγκαστικών διαταραχών (ΙΨΔ) ή obsessive–compulsive disorder (OCD).
Ακόμη άτυπα στην ιατρική κοινότητα, η διαταραχή αυτή ονομάζεται: νευρική ορθορεξία (ετυμολογία: ορθή + όρεξη). O πάσχων από νευρική ορθορεξία ή orthorexia nervosa διακατέχεται από την εμμονή της ορθής διατροφής.
Ο Αμερικανός γιατρός Steven Bratman επινόησε τον όρο «ορθορεξία» το 1997, λίγο καιρό μετά την εμπειρία του σε μια κοινότητα στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Ήταν εκεί που ανέπτυξε μια νοσηρή εμμονή για κατανάλωση «σωστής τροφής».
Ο ίδιος αναφέρει ότι: «το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν ‘τροφή’. Αλλά ακόμα και όταν συνειδητοποίησα ότι είχα εγκλωβιστεί σε μία νοσηρή εμμονή, διεπίστωσα ότι ήταν τρομερά δύσκολο να απελευθερωθώ από αυτήν».
Η περιγραφή του Bratman εφιστά την προσοχή σε παραλληλισμούς με πολλές σύγχρονες διατροφικές μόδες, που υπόσχονται ανώτερη υγεία με τον αποκλεισμό ολόκληρων ομάδων τροφίμων, χωρίς ιατρική πιστοποίηση ή έστω και μια έγκυρη επιστημονική εξήγηση. Είναι όμως ακόμη θολή ή γραμμή που διαχωρίζει την ‘κανονική’ υγιεινή διατροφή από την ορθορεξία.
Ένας άνθρωπος που θεωρεί την διατροφή ως το επίκεντρο της ζωής του, συχνά διακατέχεται από αισθήματα ανησυχίας και δυσφορίας, και βυθίζεται σε κατάθλιψη. Ο λόγος που του δημιουργούνται αυτές οι ανησυχίες είναι επειδή οι διατροφικές του συμπεριφορές αντιτίθενται στις διατροφικές συμπεριφορές του κοινωνικού του κύκλου.
Αναγκάζεται έτσι να αποκοπεί από τις κοινωνικές του επαφές. Μέχρι που δημιουργείται ρήξη στις σχέσεις του με μέλη της οικογένειάς του και φίλους του.
Όπως αναφέρει ο Bratman: «Είναι πολύ πιο ωφέλιμο για την ψυχική μας υγεία να μοιραστούμε μία πίτσα ή ένα σουβλάκι με φιλικά πρόσωπα, από το να φάμε, μόνοι, ωμό σπανάκι στο σπίτι μας». Ο Bratman συνιστά επίσης την επαγρύπνηση για την διατήρηση μιας ισορροπίας.
Η μόδα έχει εισβάλει με ύπουλο τρόπο στη ζωή μας. Δημιουργούμε πρότυπα εξυπηρετώντας αλλότριους στόχους.
Συμβάλλουμε ασυνείδητα και χωρίς την συναίνεσή μας ―μέσω του βομβαρδισμού από τα ΜΜΕ― στην αισχροκέρδια των εμπορικών επιχειρήσεων. Η μόδα, ως μια τεράστια καλοστημένη βιομηχανία, έχει αναγάγει σε επιστήμη τις τάσεις και τις συνήθειές μας: διατροφικές, ενδυματολογικές και κοινωνικοπολιτικές.
Γινόμαστε έρμαια και αθύρματα των επιταγών της. Παραδομένοι στη μόδα της εποχής, αλλάζουμε ακόμη και τις ιδεολογικές μας απόψεις.
Και αυτό είναι εύλογο επειδή ο άνθρωπος, ως ένα μιμητικό ον, προτιμά να ακολουθεί τις επικρατούσες τάσεις του κοινωνικού συνόλου, φοβούμενος την απόρριψη από αυτό. Οι άνθρωποι προσχωρούν επίσης σε νεοϊδρυθέντα κόμματα, είτε μεμονωμένα ή σε ομάδες, στην ανάγκη τους να καλύψουν την χαμηλή τους αυτοεκτίμηση ή τα ανύπαρκτα οικονομικά τους ή κάποια άλλη ανασφάλεια, ακόμη και αισθήματα ενοχής.
Διότι η νεοεμφανισθείσα μόδα στην Ελλάδα είναι η ίδρυση νέων κομμάτων! Λες και δεν είναι υπεράριθμα τα όσα ήδη υπάρχουν• και 2 μόνον να ήταν, υπεράριθμα θα ήταν!
Αδύναμοι από τα επανωτά χαστούκια των τελευταίων ετών, οι άνθρωποι δέχονται να εμπιστευτούν αυτό που επιτάσσει και η ενδυματολογική μόδα: μία οικοδομή χτισμένη με παλιά υλικά κατεδαφίσεως. Νέα κόμματα και νέοι δήθεν «σωτήρες» τους αποσυντονίζουν στην προσπάθεια τους να βρούνε λύσεις μέσα από την συλλογική τους αυτοοργάνωση.
Τους οδηγούν στην ορθορεξία μιας δήθεν πολιτικής ζωής, άνευ όμως πολιτικής κοινωνίας. Στον καθεστωτικά επικρατούντα μονόδρομο, ήτοι αυτόν που μαγειρεύει και τον όλεθρό τους.