Υπό το φως και των δηλώσεων για τα Σκόπια της κ. Μαντλίν Ολμπράιτ, πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ
Ούτε οι Βαλκανικοί Πόλεμοι (1913), που σηματοδότησαν την αρχή του τέλους της οθωμανικής παρουσίας στα Βαλκάνια, ούτε η Τελική Πράξη του Ελσίνκι (1975), που θέσπιζε την Αρχή του οριστικού των συνόρων στην Ευρώπη, έλυσαν τα προβλήματα -πολιτικά, συνοριακά, θρησκευτικά, πολιτιστικά- μεταξύ των βαλκανικών λαών, που οι περισσότεροι εξ αυτών είχαν δημιουργήσει ήδη ανεξάρτητα κράτη.
Αρκετές εθνοτικές ή θρησκευτικές μειονότητες, ένθεν και ένθεν των συνόρων, εξακολούθησαν να παραμένουν στις προγονικές εστίες τους χωρίς να ανήκουν γλωσσικά, φυλετικά ή θρησκευτικά στις χώρες στις οποίες έγιναν -αναγκαστικά ή με επιλογή τους- υπήκοοι. Η εικόνα αυτή δεν αποτελεί, ασφαλώς, αποκλειστικότητα των Βαλκανίων.
Ανάλογες καταστάσεις επικρατούν και σε όμορες περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ακόμη, αλλά, σε μικρότερη κλίμακα, και της Δυτικής Ευρώπης. Το διακριτικό συγκριτικά στοιχείο για τα Βαλκάνια έγκειται στο γεγονός ότι η βαλκανική χερσόνησος ήταν συνώνυμο της αστάθειας, των πολιτικών ερίδων και των συχνών πολέμων μεταξύ των λαών, των υποδαυλιζόμενων, συνήθως, και από ξένες δυνάμεις. Το προσωνύμιο «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης» δεν το απέκτησαν τυχαίως. Η αρνητική αυτή εικόνα δεν έχει εξαλειφθεί ακόμη και όχι από προκατάληψη.
Η Γιουγκοσλαβία του Τίτο σταθεροποίησε κάπως την κατάσταση, ωστόσο ο Τίτο ευθύνεται για τις συνοριακές ανακατατάξεις μεταξύ των ομόσπονδων δημοκρατιών της, μέχρι και τη δημιουργία τεχνητών κρατών ή εθνοτήτων, όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η «Ομόσπονδη Δημοκρατία της Μακεδονίας». Ειδικότερα στην περίπτωση των Σκοπίων, ο Τίτο ενήργησε άκρως υπολογιστικά και πολιτικά. Ευνοώντας τη δήθεν διαφορετική φυλετική προέλευση των Σλαβομακεδόνων ως «Μακεδόνων», τους απομάκρυνε από την επιρροή της Βουλγαρίας, με την οποία, άλλωστε, συνδέονται γλωσσικά και φυλετικά. Εξάλλου, αποδίδοντας διοικητική αυτονομία στο Κόσοβο, αποδυνάμωνε τη Σερβία έναντι της ιδιαίτερης πατρίδας του, της καθολικής Κροατίας.
Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας που επακολούθησε, επανέφεραν στο προσκήνιο τα «πάθη και μίση» στα Βαλκάνια. Οι Κοσοβάροι, με τη στήριξη -πολιτική και στρατιωτική- δυτικών δυνάμεων αποσπάσθηκαν από τη Σερβία κηρύσσοντας, μονομερώς, την ανεξαρτησία τους. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, αποτελούμενη από τρεις συνιστώσες, Σέρβους, Κροάτες και τους μουσουλμανικού θρησκεύματος Βόσνιους, επιβιώνει χάρις στη διεθνή παρουσία.
Τα Σκόπια (ΠΓΔΜ), ιδιαίτερα σήμερα υπό τον Γκρούεφσκι, ζουν με την ψευδαίσθηση της χωριστής «μακεδονικής» εθνότητας, με ενέργειες και συμπεριφορές που ανάγονται περισσότερο στη σφαίρα της ψυχιατρικής. Ο κ. Γκρούεφσκι αλλά και ορισμένοι δυτικοί πιστεύουν ότι η μόνη οδός επιβίωσης της χώρας και του λαού της είναι η διαφοροποίηση από τον γύρω σλαβικό κόσμο και η στήριξη στον «Μακεδονισμό», ο οποίος όμως έρχεται σε σύγκρουση με την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της ελληνικής Μακεδονίας, την οποία επιχειρούν να σφετερισθούν. Προξενεί εντύπωση ότι η συμπαθής πρώην υπουργός των Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Μαντλίν Ολμπράιτ, σε πρόσφατες δηλώσεις της, αποδίδει μικρή σημασία στο θέμα της ονομασίας αν και θα έπρεπε να γνωρίζει καλώς από τι πηγάζουν οι ελληνικές αντιρρήσεις, που εμμέσως πλην σαφώς έχουν αναγνωρισθεί από τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη.
Παραξενεύει, επίσης, η θέση της ότι αν η FYROM είχε ενταχθεί στο ΝΑΤΟ -την εμπόδισε η Αθήνα- δεν θα είχαν σημειωθεί γεγονότα όπως τα πρόσφατα στο Κουμάνοβο. Δηλαδή, η ένταξη στο ΝΑΤΟ θεραπεύει πάσαν νόσον…. Οι συνεχείς προκλήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και η εισβολή στη Κύπρο δεν θυμίζουν τίποτα στην κ. Ολμπράιτ; Μπορεί η ΠΓΔΜ να επιβιώσει με αναπόφευκτη την αποσκίρτηση των αλβανοφώνων που αποτελούν το 25% και πλέον του συνολικού πληθυσμού της χώρας αυτής; Σε αυτήν την περίπτωση της αποσκίρτησης, που είναι θέμα χρόνου και πολιτικών συγκυριών να συντελεσθεί, τα Σκόπια, με αμιγή πλέον σλαβόφωνο πληθυσμό, θα μπορούσαν να ονομασθούν «ΣΛΑΒΟΜΑΚΕΔΟΝΙΑ», χωρίς καμιά αμφισβήτηση.
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ ή η ευρωπαϊκή προοπτική της δεν θα επιλύσουν το θέμα της ονομασίας, όπως επιδιώκεται σήμερα, ούτε θα αφαιρέσουν από τα Βαλκάνια -με εξαίρεση τις Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία- τον χαρακτηρισμό τους ως «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης».
ΤΟ ΠΑΡΟΝ