Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού
΄Αρθρο-καταπέλτη κατά των «θεσμών», που συμπαρατάσσονται σήμερα σε επίπεδο κορυφής εναντίον του πρωθυπουργού της μικρής Ελλάδας στις Βρυξέλλες, δημοσίευσε χθες, η βρετανική εφημερίδα Νταίηλυ Τέλεγκραφ, παραδοσιακό όργανο το ΄Αγγλων συντηρητικών.
Το άρθρο του έγκυρου οικονομικού σχολιαστή της εφημερίδας, Αμπρόουζ ΄Ηβανς- Πρίτσαρντ, καταγγέλλει τους κεντρικούς τραπεζίτες Ντράγκι και Στουρνάρα (χωρίς να τους κατονομάζει) για την εξαπόλυση τραπεζικού πανικού, στην συντονισμένη πολυμέτωπη επίθεση των δανειστών, με στόχο να ταπεινώσουν την ελληνική κυβέρνηση σε συνθηκολόγηση αυτο-εξευτελισμού.
Επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Δ Ν Τ και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (TFSF) παραβιάζουν απροκάλυπτα το καταστατικό και τις δικαιοδοσίες τους και φθάνει την καταγγελία του στην χρήση του όρου «νομισματική χούντα».
Εντυπωσιακή έκρηξη αγανάκτησης και αισθήματος δικαιοσύνης από έναν παραδοσιακό συντηρητικό και οπαδό της ελεύθερης αγοράς –όπως αυτοκαθορίζεται ο αρθρογράφος- αυτό το κείμενο αξίζει (και για την παιδαγωγική συμβολή του) της προσοχής όσων ετοιμάζονται για την αποψινή συγκέντρωση αλληλεγγύης τους με τους «θεσμούς», στη σημερινή νέα σύγκρουσή τους με τον –λαϊκή βουλήσει- πρωθυπουργό της Ελλάδος.
Το πλήρες κείμενο του άρθρου του κ.΄Ηβανς-Πρίτσαρντ έχει ως εξής:
«Σπάνια στους σύγχρονους καιρούς είδαμε επίδειξη τέτοιας εριστικότητας και τόσο κακής κρίσης από αυτούς που υποτίθεται είναι υπεύθυνοι για την διεθνή χρηματοπιστωτική σταθερότητα και αυτούς που δίνουν τον τόνο στον Δυτικό κόσμο.
Το θέαμα προκαλεί έκπληξη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μεταξύ άλλων, επιτίθενται με μανία εναντίον μιας εκλεγμένης κυβέρνησης που αρνείται να κάνει αυτό που της λένε. Και υπεκφεύγουν τις δικές τους ευθύνες για τις πολιτικές γκάφες πέντε χρόνων που οδήγησαν σ’ αυτό το αδιέξοδο.
Θέλουν να δουν αυτούς του αρματωλούς κλέφτες κρεμασμένους από τις στήλες του Παρθενώνα – ή σουβλισμένους, όπως προτιμούσαν οι Οθωμανοί, που τους θεωρούσαν ληστές- ακόμη και ευτελίζοντας τους δικούς τους θεσμούς με αυτή τη συμπεριφορά τους.
Αν θέλουμε να καθορίσουμε την ημερομηνία όπου η Ατλαντική Φιλελεύθερη Τάξη (πραγμάτων) απώλεσε το κύρος της –και που το Ευρωπαϊκό Σχέδιο έπαψε να είναι μια εμπνέουσα κινητήρια δύναμη- αυτή εδώ μπορεί να είναι η ημερομηνία. Υπό μιαν έννοια, η ελληνική κρίση είναι το χρηματοπιστωτικό ισοδύναμο του πολέμου στο Ιράκ, με αξία συμβόλου για την Αριστερά και τους υπερασπιστές της εθνικής κυριαρχίας στη Δεξιά και ξέχειλη από τους ντροπιασμένους φακέλους (διαχείρισης της ελληνικής κρίσης).
Είναι κανείς που ν’ αμφισβητεί ότι η ΕΚΤ –μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος- με την έκδοση αυτής της έκθεσης τη Τετάρτη, εξωθεί ενεργά σ’ ένα τραπεζικό πανικό απόσυρσης κεφαλαίων, σε μια χώρα όπου (η Τ.Τ.Ε) είναι επίσης ρυθμιστής της λειτουργίας των τραπεζών;
Προειδοποιούσε ότι, εάν δεν υπάρξει συμφωνία υπαγόρευσης δανειστών, θα ακολουθήσει «μια κρίση εκτός ελέγχου», με καλπασμό του πληθωρισμού, «γεωμετρική αύξηση της ανεργίας» και «κατάρρευση όλων όσων επέτυχε η ελληνική οικονομία σε όλα τα χρόνια συμμετοχής της στην Ε.Ε. και ειδικότερα στη ευρωζώνη.»
Ο θεματοφύλακας της νομισματικής σταθερότητας επιτάχυνε έτσι συνειδητά και εσκεμμένα μια χρηματοπιστωτική κρίση σε χώρα-μέλος της νομισματικής ένωσης –με ενδεχόμενο κίνδυνο μιας πανενωσιακής και ευρύτερης επέκτασής της- ως διαπραγματευτική τακτική για να εξαναγκάσει την Ελλάδα σε υποταγή.
Και το έκανε λίγες μέρες μετά τη δήλωση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, που κατηγορούσε τους δανειστές ότι «στήνουν παγίδες» στις διαπραγματεύσεις και ενεργούν με πολιτικά κίνητρα. Πάνω κάτω τους κατηγορούσε ότι επιχειρούν να ανατρέψουν μια εκλεγμένη κυβέρνηση και να επιφέρουν αλλαγή καθεστώτος με νομισματικό καταναγκασμό.
Το αφήνω στους νομικούς να κρίνουν εάν αυτή η έκθεση αποτελεί μια προφανή παραβίαση του πρωταρχικού καθήκοντος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατά τις ιδρυτικές συνθήκες της Ε.Ε. Είναι οπωσδήποτε ασυνήθης. Η ΕΚΤ μόλις αναγκάσθηκε να αυξήσει την ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών κατά 1,8 δις (αρκετά για μέχρι το βράδυ της Δευτέρας), για να αναχαιτίσει τη ζημιά από την αυξανόμενη διαρροή καταθέσεων.
Στην έκθεσή της, η Τ.Τ.Ε. ισχυρίσθηκε ότι η μη ικανοποίηση των απαιτήσεων των δανειστών θα οδηγήσει «πιθανότατα» στην έξωση της Ελλάδος από την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. Ας είμαστε ξεκάθαροι για το νόημα αυτής της φράσης. Δεν αποτελεί την διατύπωση μιας γνώμης. Είναι το ισοδύναμο απειλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να πετάξει τους ΄Ελληνες έξω από την Ε.Ε. εάν αντισταθούν.
Δεν είναι αυτή η πρώτη φορά που η ΕΚΤ εκτρέπεται πάρα πολύ από την εντολή της. Εξανάγκασε το ιρλανδικό κράτος να ικανοποιήσει τις αξιώσεις των μικρότερων ομολογιούχων της Αγγλο-Ιρλανδικής Τράπεζας, φορτώνοντας τους Ιρλανδούς φορολογουμένους με πρόσθετο χρέος ίσο με το 20% του ΑΕΠ. Αυτό έγινε μόνο και μόνο για να διασωθεί το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, όταν η ΕΚΤ αρνιόταν να το κάνει η ίδια, προδίδοντας την αποστολή μιας κεντρικής τράπεζας να λειτουργεί ως πιστωτής εσχάτης ανάγκης.
΄Εστειλε μυστικές επιστολές στους εκλεγμένους ηγέτες της Ισπανίας και Ιταλίας, τον Αύγουστο 2011, ζητώντας τους λεπτομερειακές αλλαγές στο εσωτερικό Δίκαιο, όπου δεν έχει δικαιοδοσία ούτε τεχνικές γνώσεις, αναμιγνυόμενη και σε λεπτά θέματα εργατικού δικαίου, που είχαν στο παρελθόν οδηγήσει στη δολοφονία δύο αξιωματούχων από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες.
Όταν ο Σύλβιο Μπερλουσκόνι κλώτσησε, η ΕΚΤ έκοψε τις αγορές ομολόγων, ανεβάζοντας τα επιτόκια των δεκαετών σε 7,5%, που οδήγησε σ’ ένα πραξικόπημα του πολιτικού παρασκηνίου που τον ανέτρεψε.
Να μην ξεχάσουμε, ότι έριξε με αλεξίπτωτο τον υποδιοικητή της Λ. Παπαδήμο να αναλάβει την Ελλάδα, όταν ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου απλώς ανέφερε ότι θα μπορούσε να υποβάλει σε δημοψήφισμα το πακέτο διάσωσης που πρότεινε η ΟΝΕ. Γεγονός που ανεβάζει σε δύο τα πραξικοπήματα. Τώρα ο Σύριζα φοβείται ό ετοιμάζουν ένα τρίτο.
Η δομή εξουσίας των δανειστών έχει χάσει τα νερά της. Το ΔΝΤ τελεί σε σύγχυση. Επιβάλλει βίαια μια πολιτική περιοριστικής λιτότητας στην Ελλάδα –χωρίς ελάφρυνση χρέους, συναλλαγματικό μαξιλάρι, η αντισταθμιστικές επενδύσεις- που έχει στηλιτευθεί δημόσια από το δικό του διαπρεπές τμήμα επιστημονικής ερεύνης, ως επιστημονικά απαράδεκτο.
Η ενοχή του ΔΝΤ σ’ αυτό το φιάσκο είναι πασίγνωστη πλέον. Όπως ανέπτυξα την περασμένη εβδομάδα, τα ίδια τα εσωτερικά έγγραφα του Ταμείου αποδεικνύουν ότι η αρχική επέμβασή του το 2010 προοριζόταν να διασώσει το τραπεζικό σύστημα της νομισματικής ένωσης και ευρωζώνης, την εποχή πού δεν διέθετε αμυντική οχύρωση κατά μιας επέκτασης της κρίσεως. Και η Ελλάδα θυσιάσθηκε.
Θα νόμιζε κανείς ότι το ΔΝΤ θα προτιμούσε να ρίξει το θερμόμετρο, δοθέντος ότι παίζεται η δική του αξιοπιστία και η μακροπρόθεσμη επιβίωση. Αλλά όχι, η Κριστίν Λαγκάρντ διπλασιάζει τη μίζα της, δηλώνοντας ότι η Ελλάδα θα κηρυχθεί εκπρόθεσμη αμέσως, εάν δεν καταβάλει στις 30 Ιουνίου το 1,6 δις στο Ταμείο.
Κατά τη γνώμη μου αυτή η κλιμάκωση αποτελεί ειδική μεταχείριση. Η φυσιολογική διαδικασία είναι να ειδοποιηθεί το Δ.Σ. του ΔΝΤ μετά από 30 ημέρες. Αυτή είναι μια ντε φάκτο περίοδος χάριτος και σε αρκετές προηγούμενες περιπτώσεις η καθυστέρηση ετακτοποιείτο σιωπηρά, προτού καν το θέμα φθάσει στο Συμβούλιο. Το ΔΝΤ θα μπορούσε να αφήσει να τρέξει αυτή η διαδικασία και για την Ελλάδα. Επέλεξε να μην το κάνει, προφανώς με το επιχείρημα ότι τα ποσά ήταν ασυνήθως μεγάλα.
Ο επικεφαλής του ταμείου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (ΕFSF) Κλάους Ρέγκλινγκ, μπήκε στην ουρά με ορμή για να υπαινιχθεί καθαρά ότι το Ταμείο του θα κηρύξει στάση πληρωμών για τα ελληνικά ομόλογα στην κατοχή του –τα 45% του ελληνικού πακέτου- μολονότι δεν υπάρχει ανάγκη να το κάνει. Είναι θέμα επιλογής του Δ.Σ. του EFSF. Φαίνεται να απειλεί μια στάση πληρωμών του EFSF παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι ΄Ελληνες δεν το κάνουν. Ωραία κατάσταση πραγμάτων.
Είναι ολοφάνερο τι συμβαίνει. Οι δανειστές κινούνται συντονισμένα. Αντί να σταθούν και να συλλογισθούν για λίγο σοφότερες επιλογές στρατηγικής, διπλασιάζουν αυτόματα τις μίζες τους, προφανώς πιστεύοντας ότι με τακτικές τρομοκρατίας θα λυγίσουν τους ΄Ελληνες τη δωδέκατη ώρα.
Εγώ, προσωπικά είμαι ένα συντηρητικός της σχολής του Εdmund Βurke και υπέρ της ελεύθερης αγοράς. Ιδεολογικά ο Σύριζα δεν είναι το πιάτο της προτίμησής μου. Αλλά σ’ εμάς τους πιστούς στις ιδέες του Μπερκ μας αρέσει η Δημοκρατία – δεν μας αρέσουν οι νομισματικές χούντες- ακόμη και όταν (η Δημοκρατία) οδηγεί σε κυβέρνηση της ριζοσπαστικής αριστεράς.
Όπως έχουν τα πράγματα, ο ΄Ενμουντ Μπερκ θα εύρισκε το σχέδιο που παρουσίασε χθες το βράδυ στην Ευρω-ομάδα ο υπουργός των Οικονομικών Γιάννης Βαρουφάκης ορθολογικό, λογικό, δίκαιο και σεβόμενο τις αναλογίες.
Περιλαμβάνει ανταλλαγή χρέους, σε ομόλογα της ΕΚΤ λήγοντα Ιούλιο και Αύγουστο, με ομόλογα της χρηματικής βοήθειας που θα έχουν μακρύτερη διάρκεια και χαμηλότερα επιτόκια, σύμφωνα με το κόστος δανεισμού των δανειστών.
Ο Σύριζα δήλωσε εξ αρχής ότι είναι πρόθυμος να συνεργασθεί με τον ΟΟΣΑ στην εφαρμογή οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Και με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας για εργασιακές και ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις σκανδιναβικού τύπου, μια σωστή διαφορετική επιλογή από τις γερμανικού τύπου μεταρρυθμίσεις που φτωχοποίησαν το χαμηλότερο πέμπτο της γερμανικής κοινωνίας και που κανένα αριστερό κίνημα δεν μπορεί να χωνέψει.
Επιθυμούσε να προωθήσει μια πιο ριζική αναμόρφωση του ελληνικού κράτους από οτιδήποτε έχει γίνει στην πενταετία της τροϊκανής διακυβέρνησης- και για να είμαστε δίκαιοι έχουν γίνει πολλά. Όπως είπε ο κ. Βαρουφάκης στην (γερμανική εφημερίδα) Ντι Τσάϊτ: « Γιατί ένα χιλιόμετρο αυτοκινητόδρομου να στοιχίζει τρείς φορές περισσότερο στην Ελλάδα από ότι στοιχίζει στην Γερμανία; Επειδή έχουμε να κάνουμε μ’ ένα σύστημα συναλλαγής και διαφθοράς. Αυτό είναι που πρέπει να χτυπήσουμε. Αλλά, αντί γι’ αυτό, απεραντολογούμε σε συζητήσεις για τις ώρες ανοίγματος των φαρμακείων.»
Η Τρόϊκα έσπρωξε στην ιδιωτικοποίηση κεφαλαιουχικών αγαθών, σε τιμές ξεπουλήματος, σε ιδιωτικά μονοπώλια, προς όφελος μιας ριζωμένης οικονομικής ελίτ. Το να βαφτίζεται αυτό μεταρρύθμιση προκαλεί πικρά κυνικά σχόλια. Ο μόνος λόγος που η Τρόϊκα επέβαλε αυτή την πολιτική ήταν για να αποσπάσει χρήματα. Ενεργούσε σαν εισπράκτορας χρέους.
Η αλήθεια είναι ότι η δομή εξουσίας των δανειστών ούτε κοίταξε ποτέ τις ελληνικές προτάσεις. Ποτέ δεν εξέτασαν το ενδεχόμενο να σχίσουν την δική τους μπαγιάτικη, ανυπόληπτη, νομικίστικη και ηλίθια τροϊκανή συνταγή.
Είχαν αποφασίσει εξ αρχής να αξιώσουν την αυστηρή εφαρμογή των όρων που συμφωνήθηκαν στο αρχικό Μνημόνιο, το οποίο ούτε η προηγούμενη συντηρητική φιλο-τροϊκανή κυβέρνηση δεν μπορούσε να εφαρμόσει – ανεξάρτητα αν διέπεται από κάποια λογική ή πραγματικά αυξάνει τις πιθανότητες της Γερμανίας και των άλλων δανειστών να πάρουν πίσω τα λεφτά τους.
Στην καλύτερη περίπτωση πρόκειται για γραφειοκρατική αδράνεια, χαρακτηριστικό δείγμα του γιατί η Ε.Ε. έγινε μη λειτουργική, σχεδόν γενετικά ανίκανη να αναγνωρίσει και διορθώσει τα λάθη της.
Στην χειρότερη περίπτωση είναι μια μοχθηρή, παλληκαράδικη επιμονή για τελετουργική συνθηκολόγηση, έτσι για την ικανοποίηση της ταπείνωσης.
Ξαίρουμε όλοι το επιχείρημα. Η ΕΕ ανησυχεί για τον πολιτικό «ηθικό κίνδυνο», για το τι μπορεί να επιτύχουν οι Ποντέμος στην Ισπανία, ή οι Ευρωσκεπτικιστές στην Ιταλία, ή το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία, εάν ο Σύριζα φανεί να συγκρούεται με το σύστημα και να γλυτώνει.
Αλλά οι οπαδοί αυτής της άποψης (την οποία πολύ ακούμε) πιστεύουν πράγματι πως οι Ποντέμος μπορούν να ηττηθούν με την συντριβή του Σύριζα, ή ότι θα αποθαρρύνουν την Μαρίν Λε Πεν παραβιάζοντας την κυριαρχία και τις ευαισθησίες ενός έθνους;
Πιστεύουν πράγματι ότι η ολοένα μειούμενη προσήλωση της ευρωπαϊκής νεολαίας στην Ε Ε θα αντιστραφεί με την δημιουργία ενός κράτους- μάρτυρα της αριστεράς; Δεν αντιλαμβάνονται πως αυτή είναι η Γουατεμάλα τους, το ριζοσπαστικό πείραμα του Γιάκομπο Αρμπενζ, πού καταστράφηκε από τη C.I.A. το 1954, αλλά πυροδότησε την κουβανική επανάσταση και τριάντα χρόνια ανταρτοπολέμου στη Λατινική Αμερική; Αυτοί οι δικηγόροι –γιατί όλοι σχεδόν δικηγόροι είναι- δεν βλέπουν ποτέ πιο πέρα από τη μύτη τους;
Στις Βερσαλλίες, οι νικητές πίστεψαν πως διέθεταν όλο το βάρος της ηθικής εξουσίας στη πλευρά τους όταν επέβαλαν μια Καρχηδόνια Ειρήνη στην ηττημένη Γερμανία το 1919, ζητώντας την πληρωμή χρεών που οι ίδιοι είχαν επινοήσει. Η Ιστορία, όπως, έκρινε διαφορετικά.»