Πριν από μερικές ημέρες αναζητούσα στο διαδίκτυο πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο που είχαν στην παγκόσμια δημόσια σφαίρα οι πρόσφατες εξελίξεις στη χώρα μας με το δημοψήφισμα και τη δραματική εν τέλει προσχώρηση της κυβέρνησης στη συμφωνία με τους ευρωπαίους εταίρους. Τα σύγχρονα διαδικτυακά εργαλεία καθιστούν πια πολύ εύκολη μια τέτοια αναζήτηση τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στο διεθνή τύπο, στις δημοσιευμένες ακαδημαϊκές εργασίες, αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media).
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι από τις αρχές Ιουνίου μέχρι σήμερα η ελληνική πραγματικότητα σχεδόν μονοπωλεί το παγκόσμιο ενδιαφέρον το οποίο ξεπέρασε κατά πολύ το ανάλογο ενδιαφέρον που παρουσιάστηκε το Μάιο του 2010. Το διαδίκτυο έχει κατακλυστεί από αναλύσεις για όλα τα γούστα, από όλες τις οπτικές γωνίες και σχεδόν όλα τα διεθνή έγκυρα μέσα ενημέρωσης και επιστημονικά περιοδικά περιλαμβάνουν το «ελληνικό ζήτημα» στα 2-3 πρώτα θέματά τους. Η συντριπτική πλειονότητα των αναλύσεων παρουσιάζει μια απαισιόδοξη οπτική με εξαίρεση μερίδα αναλύσεων που προσεγγίζουν το θέμα περισσότερο πολιτικά επικεντρώνοντας στις δομικές αδυναμίες της Ευρωζώνης και της εν γένει ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, θέτοντας το θέμα σε μια ευρύτερη ανάγκη αναδιάρθρωσης της ΕΕ και της Ευρωζώνης με άξονα τις θεμελιώδεις αρχές δημιουργίας τους. Αυτή η τελευταία οπτική δεν αποτελεί κάτι το πρωτόγνωρο, έχει πολλαπλώς διατυπωθεί σε ακαδημαϊκές αναλύσεις και παλαιότερα, όμως το «ελληνικό ζήτημα» ήρθε να αποτελέσει τον ιδανικό μεγεθυντικό φακό για όσους θέλουν να ερευνήσουν θέματα της οικονομικής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Επειδή στην Ελλάδα συνηθίζουμε να προβαίνουμε σε σχετικά επιπόλαιες παραδοχές, θα πρέπει να τονιστεί ότι όσοι προσεγγίζουν το ζήτημα αναλύοντας δομικά στοιχεία της Ευρωζώνης, δεν σημαίνει ότι υποχρεωτικά τάσσονται υπέρ των συμφερόντων της χώρας μας, ή υπέρ της κυβέρνησης, ή ακόμα υπέρ μιας ακόμα δικής μας χρεοκοπίας για το … καλό μας. Αν διαβάσετε προσεκτικά τα άρθρα αυτά θα δείτε ότι περιέχουν σωρεία παραδοχών που δεν είναι και τόσο στέρεες σύμφωνα με την πραγματικότητα που βιώνουμε στην Ελλάδα. Πρόσφατη τέτοια περίπτωση αποτελεί ο διεθνούς φήμης οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν ο οποίος δήλωσε στο CNN ότι ίσως υπερεκτίμησε τις ικανότητες της ελληνικής κυβέρνησης γιατί «δεν το σκέφτηκε ποτέ ότι δεν θα ήταν προετοιμασμένοι να ορθώσουν το ανάστημά τους χωρίς να έχουν κάνει οποιοδήποτε σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης... το εκπληκτικό είναι ότι νόμιζαν πως θα μπορούσαν απλώς να απαιτήσουν καλύτερους όρους χωρίς να έχουν οποιοδήποτε σχέδιο backup».
Μια ακόμα κοινή συνισταμένη όλων αυτών των αναλύσεων είναι ότι το διακύβευμα του δημοψηφίσματος υπήρξε τελικά η έξοδος ή μη της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, η μετάβαση ή μη σε ένα εθνικό νόμισμα με ενδιάμεση στάση μια περίοδο που όλοι συμφωνούν ότι θα ήταν φοβερά δύσκολη και φροντίζουν επιμελώς να μην τη περιγράφουν, άσχετα με όσα ισχυρίστηκε η ελληνική κυβέρνηση περί της ουσίας του. Και στην Ελλάδα όμως, όσοι έχουμε γράψει σχετικές αναλύσεις, είτε τελικά ψηφίσαμε «ΝΑΙ», είτε «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα, έχουμε αναφερθεί πολλαπλώς στις παθογένειες της Ευρωζώνης, οι οποίες είναι υπαρκτές αλλά όχι ικανές ώστε να «φορτωθούν» ολόκληρο το ελληνικό ζήτημα.
Οι περισσότερες αναλύσεις κλείνουν απότομα όταν το θέμα έρχεται στα χρέη, στα δάνεια και στα λεφτά για να το θέσουμε στην πραγματική του διάσταση. Στα λεφτά των άλλων και στα λεφτά τα δικά μας που θα χρειαστούν για να κρατηθεί η Ελλάδα οικονομικά σε υποστήριξη. Κάπου εκεί έφτασε η αναζήτησή μου σε ένα γράφημα που διαθέτει στο διαδίκτυο η Wall Street Journal και επιμελούνται οι Forelle, Minczeski και Bentley (graphics.wsj.com/greece-debt-timeline/). Πρόκειται για ένα γράφημα που περιέχει σε πραγματικό χρόνο όλες τις υποχρεώσεις της χώρας και πως αυτές αναδιανέμονται στη λωρίδα του χρόνου μέχρι το 2054 (!!!) ανάλογα με τις όποιες συμφωνίες. Αξίζει να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα και να το δείτε, όπως και να παρατηρήσετε τις λέξεις που χρησιμοποιούνται : first bailout, 2012 default, second bailout, και πάει λέγοντας.
Τα νούμερα και το βάθος του χρονικού ορίζοντα είναι τερατώδη. Ελλείψει εθνικού σχεδίου η χώρα φαίνεται να έχει μπει στο δοκιμαστικό σωλήνα όπου ο καθένας κάνει σχέδια επί χάρτου και προτείνει ακόμα και ακραίες λύσεις έχοντας βέβαια φροντίσει για το καθαρά προσωπικό του backup, είτε αυτό λέγεται Αίγινα, είτε Αυστραλία ή Αμερική, είτε όπως αλλιώς το έχει σχεδιάσει. Το πολιτικό σύστημα έχει αρχίσει να εμφανίζει στρεβλώσεις και επικίνδυνες ενδείξεις πλήρους πολτοποίησης που έχουν ως κοινή αναφορά την κάθε φορά προσωρινή «σωτηρία» της χώρας που σχεδόν πάντα υποστηρίζει ράθυμα και απρόθυμα.
Θα το επαναλάβω ακόμα μια φορά. Η χώρα χρειάζεται Εθνικό σχέδιο με ευρεία πολιτική υποστήριξη και Εθνική κοινή προσπάθεια σε κυβερνητικό επίπεδο πέρα από ιδεολογικές και κομματικές κατατμήσεις. Χρειάζεται οπτικοποίηση (visualization) στόχων και προόδου, δουλειά επί του πρακτέου πέρα από τις παραδοχές των διεθνών αναλυτών. Όχι γιατί δεν έχουν την υφή της αυθεντίας, αλλά γιατί δεν έχουν ικανή άποψη για νοοτροπίες, στάσεις και συμπεριφορές που εμείς γνωρίζουμε ότι αν διορθωθούν, εύκολα θα βελτιωθεί το τοπίο. Τουλάχιστον, αν είναι να συνεχίσουμε να αποτελούμε διαρκές πείραμα, ας το κάνουμε με έναν δικό μας οδικό χάρτη γιατί όπως και να το κάνουμε, όλοι πια ξέρουμε καλύτερα από τους όποιους «άλλους» τι πρέπει να αλλάξουμε.
*****
Ο Βασίλης Μπαλάφας είναι Τεχνολόγος Πληροφορικής και Δικτύων, με μεταπτυχιακά στις Επικοινωνίες Δεδομένων και τις Διεθνείς Σχέσεις και Πολιτικές
Το άρθρο δημοσιεύτηκε την Κυριακή 26 Ιουλίου 2015 στην κυριακάτικη "Kontranews", στη σελίδα 10.
vbalafas.blogspot.gr