6-7- 15
Το αποτέλεσμα-έκπληξη του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα εκίνησε τον διάσημο Αμερικανό οικονομολόγο (βραβείο Νόμπελ) στο ακόλουθο βλάσφημο άρθρο, στους Τάιμς της Ν. Υόρκης, που θα προκαλέσει μεν εκρήξεις εξορκισμών και αναθέματος από τους ενθάδε θεματοφύλακες της ορθοδοξίας του Ευρώ, στις λιτανείες του Ναι και του Όχι, αλλά που θα ενδιαφέρει τα ανήσυχα και ερευνητικά πνεύματα, που αναζητούν διεξόδους από την πεπατημένη του λασπότοπου της μιζέριας.
Προς χρήσιν τους το μεταφράσαμε. Μιχ. Στυλιανού
«Η Ευρώπη απέφυγε μια σφαίρα την Κυριακή. Ανατρέποντας πολλές προβλέψεις, οι ΄Ελληνες ψηφοφόροι στήριξαν σθεναρά την κυβέρνησή τους στην απόρριψη των αξιώσεων των δανειστών της. Και ακόμη και οι φλογερότεροι υποστηρικτές της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης θα πρέπει να άφησαν στεναγμό ανακούφισης.
Φυσικά δεν είναι έτσι που οι δανειστές θα ήθελαν να το δείτε. Η εκδοχή τους, που αναπαράγεται από πολλούς στον Τύπο των επιχειρήσεων, είναι ότι η αποτυχία τους να εκφοβίσουν τους ΄Ελληνες σε συμμόρφωση αποτελεί τον θρίαμβο του παραλογισμού και της ανευθυνότητας απέναντι στις φρόνιμες τεχνοκρατικές συμβουλές.
Αλλά η εκστρατεία του εκφοβισμού – η απόπειρα να τρομοκρατήσουν τους ΄Ελληνες με το κόψιμο της χρηματοδότησης των τραπεζών και την απειλή γενικευμένου χάους, όλα με την σχεδόν απροκάλυπτη επιδίωξη να εκδιώξουν την αριστερίζουσα κυβέρνηση από την εξουσία- αποτελούσαν μιαν επονείδιστη ώρα, σε μιαν Ευρώπη που ισχυρίζεται πως πιστεύει σε δημοκρατικές αρχές. Θα είχε δημιουργήσει ένα τρομερό προηγούμενο εάν είχε πετύχει αυτή η εκστρατεία, ακόμη και αν οι δανειστές είχαν δίκιο.
Το χειρότερο ήταν ότι δεν είχαν. Η αλήθεια είναι ότι οι αυτόκλητοι τεχνοκράτες της Ευρώπης είναι σαν τους γιατρούς του Μεσαίωνα που επέμεναν στην αφαίμαξη των ασθενών τους – και όταν η θεραπευτική τους προκαλούσε την επιδείνωση της αρρώστιας, επέμεναν για περισσότερη αφαίμαξη. Μια ψήφος υπέρ του Ναι στην Ελλάδα θα καταδίκαζε τη χώρα για νέα χρόνια δυστυχίας κάτω από πολιτικές που δεν είχαν αποδώσει και που στην πραγματικότητα, με τα αριθμητικά δεδομένα, δεν μπορούν να αποδώσουν: Η λιτότητα πιθανότατα συρρικνώνει την οικονομία ταχύτερα από όσο μειώνει το χρέος, έτσι ώστε όλες οι οδύνες δεν χρησιμεύουν σε τίποτα. Η χειμαρρώδης νίκη του Όχι προσφέρει τουλάχιστον μιαν ευκαιρία διαφυγής από αυτή την παγίδα.
Αλλά πως μπορεί να επιτευχθεί αυτή η διαφυγή; Υπάρχει κανένας τρόπος να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ; Και είναι αυτό επιθυμητό σε κάθε περίπτωση;
Το πιο άμεσο ερώτημα αφορά τις ελληνικές τράπεζες. Πριν από το δημοψήφισμα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκοψε την πρόσβαση τους σε πρόσθετη χρηματοδότηση, συμβάλλοντας στην πρόκληση πανικού και εξαναγκάζοντας την κυβέρνηση να επιβάλει τραπεζική αργία και έλεγχο κεφαλαίων. Η κεντρική τράπεζα βρίσκεται τώρα σε δύσκολο δίλημμα: αν επαναλάβει την φυσιολογική χρηματοδότηση είναι σαν να ομολογεί τα πολιτικά κίνητρα του προηγούμενου παγώματος. Και αν δεν το κάνει, θα εξαναγκάσει την Ελλάδα να εισαγάγει ένα νέο νόμισμα.
Ειδικότερα, εάν το χρήμα δεν επαναρχίσει να ρέει από την Φρανκφούρτη, όπου η έδρα της ΕΚΤ, η Ελλάδα δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να αρχίζει να πληρώνει μισθούς και συντάξεις με γραμμάτια, που θα αποτελούν ντε φάκτο ένα παράλληλο νόμισμα και που μπορεί σύντομα να μετατραπεί σε νέα δραχμή.
Υποθέστε, από την άλλη, ότι η κεντρική τράπεζα επαναρχίζει τον φυσιολογικό δανεισμό και η τραπεζική κρίση τερματίζεται. Αυτό αφήνει πάντοτε αναπάντητο το ερώτημα πως θα αποκατασταθεί η οικονομική ανάπτυξη.
Στις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στο δημοψήφισμα της Κυριακής, το κεντρικό σημείο αδιεξόδου ήταν το αίτημα της Ελλάδος για μόνιμη ελάφρυνση του χρέους, για την απομάκρυνση του σύννεφου που βαραίνει πάνω στην οικονομία. Η Τρόικα, των θεσμών που αντιπροσωπεύουν τους δανειστές, το απέρριψε, μολονότι τώρα γνωρίζουμε ότι ένα μέλος της, το ΔΝΤ, έχει ανεξάρτητα συμπεράνει πως το χρέος της Ελλάδος είναι αδύνατο να εξοφληθεί. Θα παραδεχθούν όμως τώρα ότι απέτυχε η απόπειρα να πετάξουν την αριστερίζουσα κυβέρνηση συνασπισμού από την εξουσία;
Δεν έχω ιδέα. Και σε κάθε περίπτωση υπάρχει τώρα ένα ισχυρό επιχείρημα για το ότι η έξοδος της Ελλάδος από το ευρώ είναι η καλύτερη από τις κακές δυνατές διεξόδους.
Φανταστείτε για μια στιγμή ότι η Ελλάδα δεν είχε ποτέ υιοθετήσει το ευρώ, ότι είχε απλώς ορίσει την αξία της δραχμής σε ισοτιμία με το ευρώ. Τι θα έπρεπε να κάνει τώρα σύμφωνα με τους βασικούς οικονομικούς κανόνες; Η κατηγορηματική απάντηση θα ήταν ότι θα έπρεπε να υποτιμήσει- να αφήσει να πέσει η αξία της δραχμής, για να τονώσει τις εξαγωγές και να σπάσει τον κύκλο του αποπληθωρισμού.
Φυσικά η Ελλάδα δεν έχει πια το δικό της νόμισμα και πολλοί αναλυτές ισχυρίζονται ότι η υιοθέτηση του ευρώ ήταν ένας δρόμος χωρίς επιστροφή -αφού και ο υπαινιγμός εξόδου από το ευρώ θα προκαλούσε τραπεζικό πανικό (απόσυρσης καταθέσεων) και χρηματοπιστωτική κρίση. Αλλά σήμερα αυτά έχουν ήδη συμβεί και επομένως η μεγαλύτερη ζημιά μιας εξόδου από το ευρώ έχει γίνει ήδη. Γιατί τότε να μην πάνε για τα οφέλη της εξόδου;
Μια ελληνική έξοδος από το ευρώ θα λειτουργούσε το ίδιο καλά όπως η επιτυχημένη υποτίμηση τη Ισλανδίας το 2008-09, ή η εγκατάλειψη της ισοτιμίας πέζο-δολαρίου από την Αργεντινή το 2001-02; Μπορεί όχι- αλλά σκεφτείτε τις άλλες επιλογές. Εάν η Ελλάδα δεν αποσπάσει μεγάλη ελάφρυνση του χρέους -και ενδεχομένως ακόμη και σε αυτή την περίπτωση- η εγκατάλειψη του ευρώ προσφέρει την μόνη πιθανή οδό διαφυγής από τον ατελείωτο εφιάλτη της.
Και ας το ξεκαθαρίσουμε: Εάν η Ελλάδα καταλήξει να φύγει από το ευρώ, αυτό δεν θα σημαίνει ότι οι ΄Ελληνες είναι κακοί Ευρωπαίοι. Το πρόβλημα χρέους της Ελλάδος αντιπροσωπεύει ανεύθυνη δανειοδότηση όσο και ανεύθυνο δανεισμό -και σε κάθε περίπτωση οι ΄Ελληνες έχουν πληρώσει πολλές φορές για τις αμαρτίες των κυβερνήσεών τους. ΄Αν δεν μπορούν να τα καταφέρουν με το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το κοινό νόμισμα δεν προσφέρει ανάσα σε χώρες με πρόβλημα. Αυτό που τώρα επιβάλλεται είναι να γίνει ότι πρέπει για να σταματήσει η αιμορραγία.»