Ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης
Τι θέλουν επιτέλους όλοι όσοι στήριξαν με πάθος τον πρωθυπουργό για να παραμείνει η χώρα στην ευρωζώνη και τώρα διαμαρτύρονται, βρίζουν και κατεβαίνουν πάλι στους δρόμους;
Ασφαλώς και είναι βαρύ το νέο πακέτο μέτρων αλλά τι περιμέναμε μετά την αθέτηση όρων από τα δυο προηγούμενα μνημόνια και τη ρετσινιά ενός αναξιόπιστου κράτους και μπαταχτσήδων πολιτών; Μήπως νομίζουμε πως οι άλλοι τρώνε κουτόχορτο; Είναι βέβαιο πως αν είχαμε τηρήσει τα συμφωνηθέντα δεν θα χρειαζόμασταν την τρέχουσα δανειακή σύμβαση. Η Ε.Ε., που δεν είναι ασφαλώς η ιδανικότερη ένωση κρατών, έχει κανόνες με τους οποίους δεν εννοούμε να συμμορφωθούμε. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: γιατί αθετούμε ή τηρούμε επιλεκτικά τους όρους που συνοδεύουν τις δανειακές συμβάσεις και δυσχεραίνουμε τη θέση μας;
Θέλουμε (πάντα πλειοψηφικά και άρα δημοκρατικά) το ευρώ και υψηλό βιοτικό επίπεδο. Πρέπει όμως να ιδρώσουμε (δεν γίνεται να θέλουμε συνέχεια την καλοπέραση με δανεικά). Κυρίως πρέπει να αλλάξουμε τη νοοτροπία που θέτει σε κίνδυνο τη θέση μας στην Ευρώπη.
Τι μάς σπρώχνει να κάνουμε π.χ. ψευδείς φορολογικές δηλώσεις και να επινοούμε ιδιοφυή τεχνάσματα για να αποκρύπτουμε, με ήσυχη τη συνείδησή μας, εισπράξεις δεκάδων και εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ από νόμιμες επαγγελματικές δραστηριότητες; Με πολιτικό αλισβερίσι καταφέρνουμε και δεν πληρώνουμε βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες οφειλές δισεκατομμυρίων ευρώ τη στιγμή μάλιστα που η χώρα ξεμένει από ρευστό, κόσμος πεινάει και οι πιστωτές μάς κρατάνε από το λαιμό.
Σε άλλες χώρες της Ε.Ε. δεν χρειάζεται κανένα Σ.Δ.Ο.Ε για να κάνει ο απλός πολίτης το καθήκον του. Ούτε βέβαια παζαρεύει ο ευρωπαίος για το ποσό της αμοιβής του επαγγελματία με ή χωρίς απόδειξη.
Αν ανατρέξουμε στην όχι και τόσο μακρινή εποχή των πακέτων οικονομικής βοήθειας (π.χ. Ντελόρ) θα κάνουμε τις ίδιες θλιβερές διαπιστώσεις. Λάβαμε πάνω από 60 δισ. ευρώ από τα οποία άλλα κατασπατάλησε το πελατειακό κράτος και άλλα άρπαξαν οι αετονύχηδες. Την ίδια τύχη είχαν και τα 40 δισ. ευρώ για την αγροτική οικονομία (οι γνωστές επιδοτήσεις). Αγρότες δήλωναν, ανεύθυνα και ανερυθρίαστα, π.χ. ελαιόδεντρα που δεν είχαν ή δεκαπλάσια από όσα είχαν για να εισπράττουν χρήματα που δεν δικαιούνταν και αγόραζαν πολυτελή Ι.Χ. ή σκάφη αναψυχής, όχι γεωργικά μηχανήματα για να βελτιώσουν την όποια παραγωγή τους. Πώς να προοδεύσουμε λοιπόν ως κοινωνία και χώρα;
Από την εποχή της τουρκοκρατίας μάθαμε να ζούμε με την απάτη, την κλεψιά, το ψέμα, το ρουσφέτι ή την απόκρυψη εισοδημάτων για να επιβιώνουμε, να καλοπερνούμε και να πλουτίζουμε. Αν η θέση μας στην Ε.Ε. εξακολουθεί να παραμένει επισφαλής είναι γιατί πρωτίστως λειτουργούμε ακόμη με τη νοοτροπία που κληρονομήσαμε και υιοθετήσαμε περίπου ως εθνοσωτήρια. Αυτό είναι το πρόβλημά μας.
Χτίσαμε πελατειακό κράτος με οθωμανικές δομές και εξακολουθεί να υφίσταται ακλόνητο. Αντιστάθηκε σθεναρά ενάντια στη λαίλαπα δυο μνημονίων. Αν δεν το συνθλίψει ο σημερινός ογκόλιθος πολύ φοβάμαι ότι δεν θα υπάρξει άλλη ευκαιρία για να ισοπεδωθεί και να οικοδομηθεί εκ νέου με σύγχρονες ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Γι αυτό θα πρέπει ο χαλκέντερος πρωθυπουργός να επιβλέψει ο ίδιος προσωπικά, με αυστηρή επιλογή ικανών αλλά προπάντων ηθικών συνεργατών και συμβούλων, το έργο της μεταρρυθμιστικής ανοικοδόμησης. Να εφαρμοστούν απαρέγκλιτα τα συμφωνηθέντα, ακόμη και όσα δεν τηρήθηκαν τα προηγούμενα 5 χρόνια, π.χ. το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Το έργο είναι τιτάνιο, αλλά αν ο λαοφιλής πρωθυπουργός το φέρει εις πέρας, αν καθαρίσει την κόπρο του Αυγεία σαν άλλος Ηρακλής, θα διεκδικήσει επάξια μια θέση δίπλα στον Χαρίλαο Τρικούπη και τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Μόνο μέσα στην Ε.Ε. και κάτω από μια αδήριτη ανάγκη προσαρμογής σε θεσμοθετημένους κανόνες συνύπαρξης μπορεί να αλλάξουμε και να γίνουμε μια μέρα υπεύθυνοι πολίτες και ισότιμοι Ευρωπαίοι. Διαφορετικά θα ζούμε μέσα στη μιζέρια μας, αιωνίως υπό τον έλεγχο διεθνών πιστωτών και την «κηδεμονία» των «μεγάλων δυνάμεων» .