Του Στέλιου Συρμόγλου
Ο άνθρωπος με την πνευματική εξέλιξη παραπλανήθηκε και θεώρησε ότι βγήκε και υπάρχει, ότι μπορεί να υπάρξει έξω από το πλαίσιο της κοσμικής λειτουργίας. Η ιδέα αυτή, όπως και η φιλοσοφική αντίληψη που στηρίζεται στους ίδιους συλλογισμούς, δεν είναι συνεπής στην πληρότητα των συσχετίσεων, γιατί η λογική του ανθρώπου δεν ξεπερνάει τη λογική του Σύμπαντος.
Και οφείλει να εξερευνά, να γνωρίζει την κοσμική πορεία,τους νόμους της. Και να προσαρμόζεται , γιατί αλλιώς διατρέχει τον κίνδυνο να βρεθεί μακρυά από το δρόμο του Σύμπαντος, να παραπλανηθεί και να ταλαιπωρηθεί. Η ιστορική εικόνα που σχηματίζουμε από την ανθρώπινη πορεία είναι αυτής της μορφής των παραπλανήσεων και των ταλαιπωριών...
Τον αυτοματισμό τον δεχόμαστε σαν το ον που πληροί το παν, σαν την ουσία που δίδει το νόημα στον κόσμο, σαν ιδέα, σαν είδος, μέσα στα πράγματα με τις ποικιλότροπες εκδηλώσεις, που με τη δράση του ο άνθρωπος ανταποκρίνεται στο φωτισμό της.Παράγωγα αυτού του όντος ο άνθρωπος λειτουργεί αυτόματα, γιατί πως να βασισθεί κανείς στις εξωτερικές επιδράσεις, για να δικαιολογεί ιδιαίτερα κάθε φορά την κάθε κίνηση και την κάθε απόφασή του.
Στην προσπάθεια να βρεθεί η ανταπόκριση του ΕΙΝΑΙ στο ΟΝ προκύπτουν δύο είδη φιλοσοφικών απόψεων. Αυτή που ισχυρίζεται ότι είναι μια αρχή, που πρέπει να βρεθεί, που να λύει με μιας τα κίνητρα της ανθρώπινης δράσης. Και μια άλλη σχετικότερη που βρίσκεται σαν αντανάκλαση του υποστρώματος της ανθρώπινης δράσης.
Η λογική αντιλαμβάνεται και συναισθάνεται όσα πραγματοποιούνται. Απέτυχε όμς το θάρρος της να καθιερώσει με δικά της μέτρα τις σχέσεις. Η μεγάλη ευθεία που καθιερώθηκε από την πνευματική δράση είναι εκείνη που πολεμά τη φθορά και τις απώλειες, Την ξεχώρισε από τις αντιθέσεις και την έκανε σκοπό του ανθρώπου. Ο χειρισμός εντούτοις αυτού του προβλήματος απαιτεί μεγάλη προσοχή, γιατί οι καταστάσεις που μπορούν να ελέγξουν αυτή την πορεία έχουν ποικίλους και άγνωστους αντίκτυπους.
Ολα αποτελούν τη φωνή του Σύμπαντος, που ο Μωυσής, ο Σωκράτης, ο Χριστός, οι μεγάλοι διανοητές και μύστες, άκουσαν και μετέφεραν στους ανθρώπους τις φωνές του. Η λογική που αποτελεί την τελευταία φάση, συντάσσει τις φωνές, τις μεταβάλλει σε νόμους,σε επιστήμη, τις σταθεροποιεί και επισημαίνει τους κινδύνους των παρεκτροπών.
Η παίδευση πρέπει να διδάσκει πως να αποδεχόμαστε την αλήθεια. Μα ελέγξουμε την πράξη και τη θεωρία. Κάποια δεν είναι τοποθετημένη καλά και η άλλη λειτουργεί άσχημα. Μπορεί με μια καταστροφή να γεννηθεί μια καινούργια ζωή. Είναι προτιμότερη η ολοκλήρωση των ιδανικών και η απομάκρυνση από τις παρεκκλίσεις. Η ψυχή του ανθρώπου υποφέρει από τις συγκρούσεις των μεταβάσεων, αλλά τότε πως θα αντιμετωπισθεί μια τέτοια κατάσταση που επιβάλλεται από φυσικούς νόμους, όπως όταν προσβάλλεται ο οργανισμός από τις αρρώστιες;
Το αντικείμενό μας γίνεται ακόμη δυσκολότερο. Ο καθορισμός του δρόμου του Σύμπαντος προυποθέτει την πλήρη γνώση και την ορθή συσχέτιση με όλα τα μεταβαλλόμενα στοιχεία. Ποια είναι τα κριτήρια που θα χρησιμεύσουν στην τοποθέτηση δεικτών μιας ορθής πορείας και ποιων σοφών οι σκέψεις είναι ορθές και ποιες πρέπει να απορριφθούν από τις πολλές που παρουσιάζονται στην παγκόσμια διανόηση;
Τα ερωτήματα που τίθενται βασίζονται στην έξαρση της θέσης της λογικής και στην αντίδραση της πορείας που έχει πολλές φορές παραπλανήσει τον άνθρωπο, ακόμη και στη βαθύτερη άρνησή του να παραδεχθεί την αδυναμία του στον επηρεασμό της πορείας,που έχουμε δεχθεί ότι καθορίζεται από το θυμικό, που βρίσκεται πλησιέστερα προς την κοσμική λειτουργία και όχι στην καλλιέργεια της λογικής, που παίζει συμβιβαστικό και όχι αποφασιστικό ρόλο.
Ο άνθρωπος με την πνευματική εξέλιξη παραπλανήθηκε και θεώρησε ότι βγήκε και υπάρχει, ότι μπορεί να υπάρξει έξω από το πλαίσιο της κοσμικής λειτουργίας. Η ιδέα αυτή, όπως και η φιλοσοφική αντίληψη που στηρίζεται στους ίδιους συλλογισμούς, δεν είναι συνεπής στην πληρότητα των συσχετίσεων, γιατί η λογική του ανθρώπου δεν ξεπερνάει τη λογική του Σύμπαντος.
Και οφείλει να εξερευνά, να γνωρίζει την κοσμική πορεία,τους νόμους της. Και να προσαρμόζεται , γιατί αλλιώς διατρέχει τον κίνδυνο να βρεθεί μακρυά από το δρόμο του Σύμπαντος, να παραπλανηθεί και να ταλαιπωρηθεί. Η ιστορική εικόνα που σχηματίζουμε από την ανθρώπινη πορεία είναι αυτής της μορφής των παραπλανήσεων και των ταλαιπωριών...
Τον αυτοματισμό τον δεχόμαστε σαν το ον που πληροί το παν, σαν την ουσία που δίδει το νόημα στον κόσμο, σαν ιδέα, σαν είδος, μέσα στα πράγματα με τις ποικιλότροπες εκδηλώσεις, που με τη δράση του ο άνθρωπος ανταποκρίνεται στο φωτισμό της.Παράγωγα αυτού του όντος ο άνθρωπος λειτουργεί αυτόματα, γιατί πως να βασισθεί κανείς στις εξωτερικές επιδράσεις, για να δικαιολογεί ιδιαίτερα κάθε φορά την κάθε κίνηση και την κάθε απόφασή του.
Στην προσπάθεια να βρεθεί η ανταπόκριση του ΕΙΝΑΙ στο ΟΝ προκύπτουν δύο είδη φιλοσοφικών απόψεων. Αυτή που ισχυρίζεται ότι είναι μια αρχή, που πρέπει να βρεθεί, που να λύει με μιας τα κίνητρα της ανθρώπινης δράσης. Και μια άλλη σχετικότερη που βρίσκεται σαν αντανάκλαση του υποστρώματος της ανθρώπινης δράσης.
Η λογική αντιλαμβάνεται και συναισθάνεται όσα πραγματοποιούνται. Απέτυχε όμς το θάρρος της να καθιερώσει με δικά της μέτρα τις σχέσεις. Η μεγάλη ευθεία που καθιερώθηκε από την πνευματική δράση είναι εκείνη που πολεμά τη φθορά και τις απώλειες, Την ξεχώρισε από τις αντιθέσεις και την έκανε σκοπό του ανθρώπου. Ο χειρισμός εντούτοις αυτού του προβλήματος απαιτεί μεγάλη προσοχή, γιατί οι καταστάσεις που μπορούν να ελέγξουν αυτή την πορεία έχουν ποικίλους και άγνωστους αντίκτυπους.
Ολα αποτελούν τη φωνή του Σύμπαντος, που ο Μωυσής, ο Σωκράτης, ο Χριστός, οι μεγάλοι διανοητές και μύστες, άκουσαν και μετέφεραν στους ανθρώπους τις φωνές του. Η λογική που αποτελεί την τελευταία φάση, συντάσσει τις φωνές, τις μεταβάλλει σε νόμους,σε επιστήμη, τις σταθεροποιεί και επισημαίνει τους κινδύνους των παρεκτροπών.
Η παίδευση πρέπει να διδάσκει πως να αποδεχόμαστε την αλήθεια. Μα ελέγξουμε την πράξη και τη θεωρία. Κάποια δεν είναι τοποθετημένη καλά και η άλλη λειτουργεί άσχημα. Μπορεί με μια καταστροφή να γεννηθεί μια καινούργια ζωή. Είναι προτιμότερη η ολοκλήρωση των ιδανικών και η απομάκρυνση από τις παρεκκλίσεις. Η ψυχή του ανθρώπου υποφέρει από τις συγκρούσεις των μεταβάσεων, αλλά τότε πως θα αντιμετωπισθεί μια τέτοια κατάσταση που επιβάλλεται από φυσικούς νόμους, όπως όταν προσβάλλεται ο οργανισμός από τις αρρώστιες;
Το αντικείμενό μας γίνεται ακόμη δυσκολότερο. Ο καθορισμός του δρόμου του Σύμπαντος προυποθέτει την πλήρη γνώση και την ορθή συσχέτιση με όλα τα μεταβαλλόμενα στοιχεία. Ποια είναι τα κριτήρια που θα χρησιμεύσουν στην τοποθέτηση δεικτών μιας ορθής πορείας και ποιων σοφών οι σκέψεις είναι ορθές και ποιες πρέπει να απορριφθούν από τις πολλές που παρουσιάζονται στην παγκόσμια διανόηση;
Τα ερωτήματα που τίθενται βασίζονται στην έξαρση της θέσης της λογικής και στην αντίδραση της πορείας που έχει πολλές φορές παραπλανήσει τον άνθρωπο, ακόμη και στη βαθύτερη άρνησή του να παραδεχθεί την αδυναμία του στον επηρεασμό της πορείας,που έχουμε δεχθεί ότι καθορίζεται από το θυμικό, που βρίσκεται πλησιέστερα προς την κοσμική λειτουργία και όχι στην καλλιέργεια της λογικής, που παίζει συμβιβαστικό και όχι αποφασιστικό ρόλο.