Θρηνούμε επάνω στα ερείπια της Παιδείας και εκφωνούμε επιτάφιους λόγους γεμάτους συγκίνηση και ολοφυρμούς. Ομως, δεν θα ήταν ειλικρινέστερο και θετικότερο να αναζητήσουμε "με λογισμό και μ' όνειρο", σύμφωνα με το βαρυσήμαντο ρήμα του μεγάλου Σολωμού, τα βαθύτερα αίτια της βαριάς και ενδημικής αρρώστιας, που χρόνια μαστίζει την εκπαίδευση στην Ελλάδα;
Να στηθοσκοπήσουμε τον ασθενή με αυστηρά επιστημονική στοργή, έλλογη πρακτικότητα και δημιουργική φαντασία. Αυτό επιβάλλεται. Διότι έτσι μόνο θα βλαστήσουν οι ελπίδες για μια σταθερή βελτίωση της υγείας του και τελικά για μια πλήρη ανάρρωσή του...
Ο αγιασμός στα σχολεία σήμερα σηματοδοτεί την έναρξη του σχολικού έτους, με ελλείψεις διδακτικού προσωπικού, όπως καταγγέλλουν οι εκπαιδευτικοί φορείς. Τα ερωτηματικά για το θέμα των ελλείψεων δασκάλων και καθηγητών είναι πολλά και καίρια, με δεδομένο ότι η εκπαιδευτική κοινότητα είναι πολυπληθέστατη σε σχέση με άλλους τομείς του Δημοσίου, αλλά δεν είναι του παρόντος να αναλυθεί το πρόβλημα αυτό,που αναμφίβολα έχει να κάνει με τη σαπρία της πολιτικής και το πολιτικό "αλισβερίσι".
Το θέμα μας είναι η αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης στη χώρα τούτη των παχυλών λόγων και των πενιχρών πράξεων. Το θέμα μας είναι η συνειδητοποίηση ότι για να γίνει ο άνθρωπος κοινωνικά συνειδητό όργανο της ομαδικής ζωής, είναι απαραίτητο να υπάρχει δίπλα στη γνώση και η μόρφωση.
Η γνώση μονάχη της είναι κακό για τον άνθρωπο.Μεταβάλλει την πραγματικότητα σε αναγκαιότητα και δείχνει στον άνθρωπο πως είναι αδύνατο να αντιδράσει στην αναγκαιότητα αυτή. Από αυτή την ξερή γνώση, σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη αγλωσσία στην νεοελληνική πραγματικότητα,προκαλείται η παράλυση και ο θάνατος της ελευθερίας.
Μια γλαφυρή εικόνα, όσο και εύγλωττη, της έλλειψης μόρφωσης και της αγλωσσίας, ήταν αυτή της προχθεσινής τηλεμαχίας- debate των πολιτικών αρχηγών και των δημοσιογράφων. Μια "εικόνα" που κατέγραψε το έλλειμμα γλωσσικής επάρκειας και μόρφωσης, ανεξάρτητα της εξειδικευμένης γνώσης του καθενός και ανεξάρτητα των πομφολυγωδών αντιδράσεων τους...
Και είναι αυτή ακριβώς η πολιτική ηγεσία του τόπου, που καθιστά αστοιχείωτη τη στοιχειώδη εκπαίδευση στην Ελλάδα. Για τους πολιτικούς της απαιδευσίας και της ευθυνοφοβίας, θα πρέπει κάποτε να γίνει αντιληπτό ότι η κοινωνική ζωή είναι συνάρτηση καθηκόντων και όχι συμβιβασμός δικαιωμάτων
Τα δικαιώματα στο ιδιωτικό δίκαιο είναι οι πρώτες αιτίες και οι υποχρεώσεις είναι οι συνέπειές τους. Στο δημόσιο βίο και στην υγιή κοινωνική ζωή το αντίθετο είναι αληθινό. Τα καθήκοντα είναι η ουσία της κοινωνικής ζωής. Τα δικαιώματα είναι απλές αντανακλάσεις τους.
Ανεξάρτητα όμως από τους πολιτικούς της φυγής από την ευθύνη, ως κοινωνία πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως "οικοδομείται" η Παιδεία. Οταν κτίζουμε μια πολυώροφη οικοδομή, δεν αρχίζουμε με τις κατασκευαστικές εργασίες από την κορυφή. Ρίχνουμε πρώτα τα θεμέλια: γερά, ανθεκτικά,με κατάλληλα υλικά και προοπτική να βαστάζουν κάτι πέρα από το πραγματικό βάρος των υπερκειμένων ορόφων ή την καταστροφική δύναμη ενδεχομένων σεισμών.
Το εκπαιδευτικό σύστημα φαίνεται να είναι μια τέτοια οικοδομή με θεμέλια και ισόγειο τη Στοιχειώδη Εκπαίδευση και ορόφους τη Μέση,την Ανώτερη και Ανώτατη Παιδεία. Κάθε Πολιτεία που δεν ασχημονεί σε βάρος της μόρφωσης του λαού της με γενναιόδωρα λόγια και ανύπαρκτα έργα, πρέπει να στρέφει τη ματιά της πρωταρχικά στο δημοτικό σχολείο και με σοβαρότητα να φροντίζει την οργάνωση και τη λειτουργία του. Οποιεσδήποτε με μεταρρυθμίσεις ή με παροχές προς τα άλλα, σημαντικά επίσης, επίπεδα Παιδείας,κινδυνεύουν να αποδειχθούν εμβαλωματικές απόπειρες λύσεων, αν δεν οικοδομηθεί άψογη Στοιχειώδης Εκπαίδευση.
Γιατί άραγε; Η γνώση του ανθρώπου για μάθηση, η γνωστική του πείνα είναι έμφυτη και πιεστική. Η διάπλασή του, η αγωγή του, η καλλιέργεια, η επιστημονική και επαγγελματική του ολοκλήρωση εκπορεύεται και πορεύεται σύμφωνα με αυτήν ακριβώς τη ακατασίγαστη εσωτερική και πνευματική ορμή, η οποία είναι ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, παρθενική και ανοικτή σε κάθε εξέλιξη.
Την όρεξη αυτή για γνώση, που δύσκολα εξολοθρεύεται ακόμη και από τη χωλαίνουσα Εκπαίδευση, τη δυναμώνει το δημοτικό σχολείο και σιγά-σιγά τη μεταμορφώνει σε εργατικότητα και διανοητική πειθαρχία. Τη ευρύνει και την κατευθύνει προς την έρευνα και τη συστηματική ζήτηση. Δεν την ποιεί εξ' υπαρχής, αλλά τη μεταποιεί μεθοδικά σε αγάπη προς τη μελέτη,σε βούληση και συναισθηματική δύναμη, σε ατομική και κοινωνική προίκα, σε ήθος και αρετή. Η ιδέα του δασκάλου, η προσωπικότητά του, η "πραγματικότητα" του εκτυπώνεται ως ένυλο είδος επάνω στην περίπου άγραφη πλάκα της παιδικής ψυχής.
Προς το δάσκαλο που "κτίζει της κοινωνίας το παλάτι", σκάβοντας ακούραστος βαθιά, οφείλει να στραφεί πρωτίστως η Πολιτεία, δηλαδή προς τη Στοιχειώδη Εκπαίδευση. Οσον ώριμοι και όσον πεπαιδευμένοι και ηλικιωμένοι, από αυτήν θηλάζουμε δια βίου την επιστήμη και την ανθρωπιά μας. Είναι τα "θεμέλια" και επάνω σ'αυτά οικοδομούνται όλες οι άλλες βαθμίδες της Παιδείας.
Είναι ο καθρέπτης και μέσα του αντικατοπτρίζεται το μορφωτικό και εθνικό πεπρωμένο του λαού μας. Αυτό σημαίνει ότι αν δεν "οικοδομηθεί"επιτέλους σωστά η βαθμίδα αυτή της Εκπαίδευσης, όλο το εκπαιδευτικό οικοδόμημα είναι ετοιμόρροπο. Αν η Στοιχειώδης Εκπαίδευση είναι αστοιχείωτη, οποιαδήποτε υλικο-τεχνική υποδομή ή ευφάνταστη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν πρόκειται να τελεσφορήσει. Και θα κυριαρχούν η γλωσσική αμάθεια και ο εθνικός αποθηλασμός...
Τέτοια μέρα, τέτοιες σκέψεις...Κι ας δαγκωνίζονται οι κομματικοί ηγετίσκοι και οι παρατρεχάμενοί τους στους διαδρόμους της πολιτικής βλακείας και της πολιτικής υποκρισίας, καθώς πορεύονται ενδεείς και πανικοβλημένοι προς τις εκλογές...