Φιλόλογος- Μ.Α Πολιτικής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.
Τα Θρησκευτικά, από την άλλη, δεν είναι ένα μάθημα κατήχησης όταν διδάσκονται με τον αρμόζοντα τρόπο. Είναι μια περιδιάβαση στην αιώνια προσπάθεια του ανθρώπου να γνωρίσει κάτι πέρα από τον ίδιο, να πιστέψει σε κάτι ανώτερο, να βρει απαντήσεις στα υπαρξιακά του ερωτήματα και παρηγοριά και κουράγιο στις δυσκολίες. Βέβαια, τα σοσιαλιστικά καθεστώτα θέλουν να αντικαταστήσουν τη θρησκεία με την επικυριαρχία του κράτους, της κομματικής εξουσίας, όπου κόμμα και κράτος και κοινωνία γίνονται όλα ένα σώμα μια ψυχή!
Τα παραπάνω εξηγούν πολιτικά τη στάση των δύο υπουργών. Υπάρχει όμως και ένα άλλο κίνητρο, ψυχολογικό. Θέλουν και οι δύο να τραβήξουν την προσοχή των Μ.Μ.Ε. , να συζητούν για αυτούς, όχι για τα έργα τους που δεν είδαμε ακόμη, αλλά για τα λόγια… Μια προσπάθεια που είχε κάνει και η κ. Ρεπούση με τις προτάσεις της επίσης στην παιδεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι επιλέγεται από τους πολιτικούς αυτός ο τομέας για να επηρεάσουν και τους μικρούς μαθητές, ώστε την εύπλαστη ως κερί νεολαία να την κάνουν δικό τους υποχείριο.
Για τους Ποντίους έχουν γραφεί πολλές αξιόλογες ιστορικές μελέτες, και μάλιστα το πολύτομο έργο του ιστορικού – ερευνητή Κ. Φωτιάδη. Η Γενοκτονία έχει αναγνωριστεί επίσημα από το Ελληνικό Κοινοβούλιο το 1994, μετά από πρόταση του ανένταχτου και μαχητικού πολιτικού Μιχάλη Χαραλαμίδη και από τότε έχει οριστεί ως ημέρα Μνήμης η 19η Μαϊου. Πριν δύο χρόνια ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ποντιακών Συλλόγων Γιάννης Μπουρσανίδης απέστειλε επιστολή στο Γερμανικό Κοινοβούλιο για την αναγνώριση του Ελληνικού Ολοκαυτώματος. Αρκετά είναι τα κράτη που έχουν αναγνωρίσει επίσημα, μέσω των Κοινοβουλίων τους, τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου: Επτά Πολιτείες των Η.Π.Α., Κύπρος, Αρμενία, Νότια Αυστραλία, Σουηδία, Νέα Νότια Ουαλία στην Αυστραλία, καθώς και η Διεθνής Ένωση Επιστημόνων Μελέτης της Γενοκτονίας (International Association of Genocide Scholars –IAGS).
Κάτι άλλο που έχει μεγάλη σημασία για τη συλλογική ταυτότητα του Ελληνισμού είναι η συμπερίληψη στα θύματα της Γενοκτονίας όλων των Ελλήνων της Μ. Ασίας που τόσο άδικα έχασαν τις μακραίωνες εστίες τους στην Ιωνία, Καρία, Λυδία, Κιλικία, Βιθυνία… Έτσι ο αριθμός των θυμάτων δεν είναι μόνο οι εκατοντάδες χιλιάδες Πόντιοι, αλλά και το 1,5 εκατομμύριο ξεριζωμένοι Έλληνες από την Ανατολία. Ας μη ξεχνούμε και τον αντιρατσιστικό νόμο που ψηφίστηκε από την ελληνική βουλή, ν. 4285/2014 (ΦΕΚ Α 191/10.9.2014) που τιμωρεί όσους, και μάλιστα τους δημόσιους λειτουργούς αυστηρότερα, αμφισβητούν εγκλήματα Γενοκτονίας, Ολοκαυτώματος και μαζικών εξοντώσεων πληθυσμών.
Παραθέτω αυτούσια μια μαρτυρία ενός Ποντίου που έφυγε για να σωθεί από τη Χαλδία του Πόντου. Η αφήγηση του Παναγιώτη (Πάτζου) Σπυράντη καταγράφηκε από ερευνητές του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, έργο ζωής του Οκτάβιου και της Μέλπως Μερλιέ. Τη μαρτυρική Έξοδο των κατοίκων των χωριών της Χαλδίας περιγράφει η συγγραφέας του εξαιρετικού βιβλίου «Ατείν που κ’ εγέλασαν καμμίαν» (Όσοι δεν γέλασαν ποτέ) Θεοδώρα Ιωαννίδου – Καρακουσόγλου: «Ο Π. Σπυράντης ήταν από τους Σπυράντ’. Η κατάληξη –αντ κατά την ποντιακή ονοματοδοσία δήλωνε προπάτορα… Το όνομα Υψηλάντης λ.χ. προέρχεται από το Υψηλάντ, το χωριό Ύψαλα του Πόντου, από όπου καταγόταν η ηρωική οικογένεια που θυσίασε τα τέσσερα από τα πέντε αγόρια της για την Επανάσταση το 1821. Πιο γνωστός ο Αλέξανδρος, ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας που ξεκίνησε την επανάσταση στο Δραγατσάνι, και ο Δημήτριος που, εκτός των άλλων, έδωσε την τελευταία μάχη του Αγώνα στην Πέτρα Βοιωτίας. …
»Το 1918, ανήμερα των Φώτων, οι τσέτες άρχιζαν να καταφθάνουν στα βυζαντινά χωριουδάκια της περιοχής του Ταντουρλούχ. Μπήκαν στο χωριό και μάζεψαν τους άνδρες και μετά τις γυναίκες. Ήρθαν μαζί τους και οι Τούρκοι των γύρω χωριών και άρχισαν τις λεηλασίες. Ως το βράδυ λεηλατούσαν τα σπίτια τους…. Σαράντα – σαραντα πέντε οικογένειες όλο το χωριό σηκώθηκε να φύγει με ότι μπορούσαν να βαστάξουν στα χέρια τους, αλλά χωρίς τα ζωντανά τους. Ο Γιώργος Σπυράντης, ένας άνδρας με σωματική διάπλαση γίγαντα, ήταν ο μόνος που αποφάσισε να αντισταθεί την ώρα που οι πανικόβλητοι συγχωριανοί του πήγαιναν προς το άγνωστο. Προτίμησε να δράσει αστραπιαία. Είχε όπλο, όπως άλλωστε και οι υπόλοιποι Έλληνες, για να αποτρέπει τις συνεχείς κλοπές των Τούρκων. Ταμπουρώθηκε στο σπίτι του και αντιμετώπισε πολλαπλάσιους ατάκτους. Σίγουρα ήξερε πόσο μάταιο ήταν αυτό το τουφεκίδι. Το χωριό ήδη καιγόταν και οι λεηλασίες συνεχίζονταν ασταμάτητα. Έμεινε όμως αμετακίνητος για να υπερασπιστεί τη γη του, το σπιτι του, το χωριό του, τη ζωή του. Αν και για τη ζωή του δεν τον ένοιαζε αφού είχε χάσει τον γιο του Στέφανο, πατέρα του αφηγητή Παναγιώτη, στα τάγματα εργασίας, τα amele tabourlari. Σκοτώθηκε φυσικά ο ατρόμητος γέρων! Από το νεκρό σώμα του οι τσέτες έκοψαν τη μύτη, τα γεννητικά όργανα και τα αυτιά. Στη συνέχεια τα έβαλαν στο στόμα του και τον πέταξαν σε έναν λοφισκο κοπριάς που βρισκόταν πλάι στον δρόμο της φυγής των υπολοίπων… Με πολλές περιπέτειες, με το φόβο της μαζικής σφαγής από τους τσέτες και εν μέσω απίστευτων κακουχιών περιπλανιόνταν, ώσπου να βρουν κάποια ασφαλή πολιτεία, προς τη μεριά των Ρώσων για να σωθούν προς στιγμήν. Μεγάλος εχθρός τους ήταν η παγωνιά και τα χιόνια αφού βάδιζαν μέχρι και 10 ώρες δρόμο.
»Ο θείος Πάτζος αφηγείται: “Ο Αρσάκ πασάς, ο οποίος ήταν Αρμένιος, όταν φτάσαμε στη Μπαϊπούρτη που ήταν γεμάτη πρόσφυγες, πατείς με πατώ σε, διέταξε να κρατήσουμε όπλα να αντισταθούμε. Εν τω μεταξύ οι Τούρκοι προχωρούσαν. Πήραμε σχεδόν όλοι όπλα…. Ανοίγαμε δρόμο με φτυάρια ανάμεσα από τα χιόνια για να φτάσουμε στο βουνό Κόπ –ταγου και από εκεί στο Ερζερούμ. Τα γυναικόπαιδα μέσ’ στα χιόνια, ψόφια άλογα, βουλιαγμένα κάρα, πεθαμένοι. Είδαμε μια μάνα που πέταξε το μωρό της γιατί δεν μπορούσε να το κουβαλάει. Το πήραμε εμείς και το βράδυ που φτάσαμε στο τουρκικό χωριό Άσχαλα της το δώσαμε. Εκλαιγε, έκλαιγε… Όπως προχωρούσε ο κόσμος, έτρωγε παξιμάδια και τσάι που άφησαν οι Ρώσοι στις αποθήκες.
Πεζοπορώντας φτάσαμε σε 13 μέρες στο Ίλιτσε. Εκατό χιλιομέτρων δρόμο τον κάναμε σε δεκατρεις μέρες. Άρρωστοι, ξυπόλυτοι με κακουχίες και κούραση φτάσαμε στο Ίλιτσε. Το Ίλιτσε είχε θερμά λουτρά. Θυμάμαι που πήγαμε να λουσθούμε. Γδυθήκαμε και πέσαμε στη στέρνα. Τα μεσάνυχτα μας ειδοποίησαν οι Αρμένιοι που ήμασταν μαζί τους ότι κόπηκε ο δρόμος προς το Ερζερούμ. Καταπόδι μας έρχονταν οι τσέτες. Τους πολεμούν ένοπλοι Αρμένιοι, Ρώσοι και εντόπιοι Έλληνες. Τα παρατάμε πάλι όλα και σηκωνόμαστε να φύγουμε. Στο δρόμο οι ένοπλοι έδωσαν μερικές αψιμαχίες και ο κόσμος προχωρούσε. Από τα μεσάνυχτα ως την άλλη μέρα το μεσημέρι φτάσαμε στο Ερζερούμ. Δεν σταματήσαμε. Τραβήξαμε κατευθείαν στο Σαρίκαμις…” Αυτή ήταν η έξοδος των ομογενών του Ταντουρλούχ, των χριστιανών από τη Χαλδία. Κυνηγημένοι από συμμορίες ληστών, με χιονοθύελλες που μαίνονταν και με χαράδρες που καραδοκούσαν να τους καταπιούν, προχωρούσαν με όλες τις δυνάμεις τους ανατολικά…».