Ο σπουδαίος σατιρικός ποιητής της νεότερης Ελλάδας, ο Γεώργιος Σουρής το γνώριζε: Η μνήμη σ' ένα λαό δεν μπορεί να είναι η καταγραφή απολιθωμένων γεγονότων, αλλά η κριτική πορεία μέσα απ' αυτά.
Ο,τι δεν αναλύεται, πεθαίνει. Ούτε πάλι η μνήμη μπορεί να είναι μνησικακία, που συντηρεί την εκδίκηση. Ούτε καταλογογράφηση, που αχρηστεύει τον νουν. Ούτε "λαβωματιά", που θυριεύει τα ψυχικά συμπλέγματα. Ούτε φιλολογική αναφορά, που συντηρεί πολιτικάλείψανα. Ούτε εθνική λογόροια, που οδηγεί στην αυτάρεσκη απραγία...
Κι αν η μνήμη, κατά τις περιστάσεις, περνάει απ' αυτά, κανένα δεν διεκδικεί ούτε το εύρος της, ούτε τη χρησιμότητά της. Ενας λαός έχει μνήμη κι όταν μπορεί να ξεχνάει. Και είναι αμνήμονας κι όταν θυμάται. Χρειάζεται κριτικός νους και ταυτόχρονα μια έγερση πάνω από την ιστορία, που θα επιτρέψει το διύλισμα, την αξιολόγηση και την κατάταξη γεγονότων,καταστάσεων,ιδεών, απόψεων και προσώπων.
Οδεύουμε προς τις εκλογές και η αξιολογική μας κρίση "αιωρείται" στο κενό των πρόσκαιρων εντυπώσεων, που για πολλοστή φορά προσπαθούν να δημιουργήσουν οι αυτόκλητοι "σωτήρες" μας, οι "διαχειριστές" των προσδοκιών μας. Τίποτα, εξάλλου, δεν μπορεί να έχει σημασία από τα παρελθόντα, αν το εκλάβουμε δεδομένο. Αν όμως το δούμε μέσα στις συναρτήσεις που το γέννησαν, τότε προσλαμβάνει τη σημασία του και δηλώνει τη χρησιμότητά του, την αποδοκιμασία του, την καταδική του,την αποφυγή του.
Χρειάζεται η κριτική μνήμη στο λαό. Μόνον ο λαός που φροντίζει να διατηρεί τις μνήμες του και να είναι ώριμος, χωρίς να περιμένει να ωριμάσουν οι γύψοι των καθεστωτικών αντιλήψεων, μπορεί να κοιτάζει μπροστά.
Δεν γεννήθηκαν στον αιώνα που διέρρευσε ούτε άγιοι της πολιτικής,ούτε άγιοι των επαναστάσεων. Ενσαρκωτές υπήρξαν, στο πρώτο στάδιο της θεωρίας, απωθημένων παθών ή συλλήπτορες των μηνυμάτων των καιρών, που στη συνέχεια τα μορφοποίησαν όλα σε εξουσία.Και η εξουσία αποκτά τόση σκληρότητα,όσο περισσότερο αφήνεται με εμπιστοσύνη και ακρισία ο λαός.
Η τέτοια εμπιστοσύνη και ακρισία, ενίοτε συνδυασμένη με την αδιαφορία που προκύπτει από την καθημερινότητα ή το "βόλεμα" του καθενός,καταστρέφει τη μνήμη ή τη σηματοδοτεί αποπροσανατολιστικά, οπότε πάλι την αχρηστεύει. Τότε η πολιτική εμπειρία στους λαούς παύει να λειτουργεί. Σαν να είναι πρωτάνθρωποι χωρίς δηλαδή παρελθόν.
Ακριβώς η παντεποπτική μνήμη είναι η πολιτική εμπειρία.Και εμπειρία δεν έχει ένας άνθρωπος,ένας πολίτης ή ένας λαός που έζησε απαραίτητα πολλά, αλλά όποιος έδωσε κίνηση και δυναμισμό στην πείρα του. Εμπειρία είναι η μετάπλαση της πείρας σε βίωμα, σε διανόημα,σε πράξη...
Αν η πείρα ήταν εμπειρία και ικανότητα, ως αποτέλεσμα γνώσης,μάθησης και αναπροσαρμογής, τότε οι δυστυχέστεροι λαοί θα ήταν και οι ικανότεροι. Το μόνο που καταφέρνουν ωστόσο είναι να μακραιωνίζουν τη δυστυχία τους και την ανελευθερία τους. Οι Ελληνες έχουμε, όσο ελάχιστοι λαοί, τις περισσότερες δυστυχέστερες και ευτυχέστερες περιόδους ζωής.
Κάποτε όμως μας έμεινε η πείρα, χωρίς να γίνει εμπειρία. Αρνούμαστε να μάθουμε πολιτική και ζωή,παρά την τόση πείρα μας. Καταντήσαμε να μην έχουμε πολιτική εμπειρία, παρά την ιστορική μας πείρα. Γι'αυτό στεκόμαστε σε άνευ σημασίας λεπτομέρειες, την ίδια ώρα που τεκταίνονται τα χείριστα.
Και τα χείριστα διογκώνονται. Και γίνονται αποδεκτές αναγκαιότητες. Τα "εξαγιάζει" το πέρασμα του χρόνου. Περνούν αμετάκλητα κάποια στιγμή στο αμάρτημα, όταν επιμένουν να μένουν, μετά τα πρώτα σημάδια του ξεπεσμού τους. Και ό,τι επιμένει να μένει, όταν φαίνεται πως ξεπερνιέται, γίνεται αναγκαία σάπιο και καταναγκαστικό, για να επιβιώσει ως...βαλσαμωμένο λείψανο ή πολιτικό σκιάχτρο!..
Τέτοια πολιτικά λείψανα ή πολιτικά σκιάχτρα καλούμαστε να ψηφίσουμε την ερχόμενη Κυριακή..
Γι' αυτό δεχόμαστε και καταδεχόμαστε τις χείριστες μεθοδεύσεις και τις "δημιουργικής ασάφειας" , αλλά με συγκεκριμένο αρνητικό αποτέλεσμα "διαπραγματεύσεις", για τη ζωή μας. Συχνά μάλιστα χειροκροτώντας και επικροτώντας, ιδίως σε περίοδο προεκλογική.
Γι' αυτό ανεχόμαστε τις "ανθρωποφαγικές" κυβερνήσεις, που συχνά βλέπει αυτός ο μαυρότοπος. Γι' αυτό εθιστήκαμε στους πολιτικούς σε επίπεδο πολιτικής διαστροφής και ψυχονευρωτικής απόληξης. Σε πολιτικούς απολιθώματα της παρηκμασμένης και εμβρυώδους πολιτικής αντίληψης