Η όραση, η αίσθηση, η νόηση σωρεύουν η κάθε μια την πείρα τους από τη ζεστή επαφή με το καθημερινό γεγονός, με την "αλήθεια" μας ως λαός, που συνήθως "φοράει" πολλά προσωπεία. Ετσι θολώνουν τα περιγράμματα, ρευστοποιούνται οι γραμμές, οι όγκοι των προβλημάτων. Χάνουν οι λέξεις το περιεχόμενό τους, ενώ θα μπορούσαν να εγκυμονούν τα οράματα. Κι όλα μετεωρίζονται ανάμεσα στο δήθεν και το τίποτα.
Και απομένει η ελπίδα για το πλήρωμα μιας συγκεκριμένης στιγμής, που συντελείται στη μήτρα του στοχασμού με το σπέρμα του αισθήματος για την εθνική μέθεξη. Την επιστροφή στην αρχική συγκίνηση, που γίνεται σπόρος κι ύστερα φυτό κι ύστερα άνθος..
Μια διεισδυτική προσέγγιση των ψυχολογικών συμπεριφορών ενός λαού, μια καταγραφή των ιστορικών του γνωρισμάτων, ως αποτέλεσμα της ψυχικής του δομής,οδηγεί σε συμπεράσματα που διαμορφώνουν το πλαίσιο της "αλήθειας" του, της πραγματικότητας που βιώνουμε.
Αναδεικνύει επίσης τη μακρά περίοδο "ψευδούς συνειδήσεως" που είναι κάτι το εφιαλτικό. Μαρτυρεί ενίοτε την ύπαρξη μιας αφανούς πνευματικής δουλείας, όπου η απελευθέρωση προετοιμάζεται μέσα στο σκότος των διεργασιών του υποδυείδητου. Γι'αυτό και η διαδικασία είναι τόσο μακροχρόνια. Ισοδυναμεί με μια φυσική διαδικασία, που το ρυθμό της δεν τον αντιλαμβάνεται κανείς, μολονότι τον ζει και τον υφίσταται.
Με τις παραπάνω επισημάνσεις επιχειρώ μια αδρομερή προσέγγιση της ελληνικής πραγματικότητας:
1. Στην Ελλάδα ακουμπήσαμε "αναπαυτικά" στην τουρκοκρατία και σε μύθους για να κρύβουμε, σχεδόν δύο αιώνες, την αθλιότητά μας. Αν προσθέσουμε και τις έντονες ξένες επιρροές, σχηματίζουμε το πλαίσιο της αποικίας αφ' ενός μεν των επιτηδείων και κατεργαρέων και αφ' ετέρου της συντριπτικής πλειοψηφίας των τιμωρημένων.
2. Οι πόλεμοι της Ελλάδας περνούσαν, οι διχασμοί του λαού της παρέμειναν. Η φτώχεια της χώρας σε συνδυασμό με ανίκανες πολιτικέςηγεσίες, πάντα έφερναν την εξάρτηση από τους ξένους. Η αρχεγονική ορεστιακή οικογενειακή διάσπαση του νεοέλληνα, δημιουργεί ανταγωνιστικά συμπλέγματα ανασφάλειας και τον σπρώχνει σε επιβλαβείς εθνικά συνεργασίες μαζί τους, με το πρόσχημα του "εκσυγχρονισμού", της "οργάνωσης", της "επανίδρυσης " του κράτους, των "μεταρρυθμίσεων" και εσχάτως της "σωτηρίας" της χώρας.
3. Οι επιπτώσεις κάθε πληθυσμιακού κενού είναι αισθητές στην επόμενη εικοσαετία, όταν οι αποδεκατισμένες ηλικίες εισέρχονται στις κοινωνικές διαδικασίες. Τη σφαγή του 1910-20 ακολούθησε η δικατορία του 1936. Τη σφαγή του 1940-50, η δικτατορία του 1967.
4. Δύο γενιές,δύο πόλεμοι, δύο δικατορίες, δύο οικονομικές κρίσεις (βιώνουμε την τρίτη και...καλύτερη), δύο κατοχές, δύο εθνικοί ακρωτηριασμοί, δύο κοινωνικές επαναστάσεις. Κάτω από ένα ελάχιστο όριο ασφαλείας στη σύνθεση και συνοχή ενός λαού δεν μπορεί πια να αφομοιωθεί ο όγκος των εξωτερικών μηνυμάτων και η διαδικασία αποκωδικοποίησης τους γίνεται δαπανηρή.
5. Με τη Ρωσική Επανάσταση η Ελλάδα έχασε τη θρησκευτική της ενδοχώρα,ενώ με την Κεμαλική στερήθηκε το στρατηγικό πλεονέκτημα της εναλλακτικής εγκατάστασής της στις δύο ακτές του Αιγαίου. Και με την τεχνολογική επανάσταση, έχασε τη σημασία της σαν ανθρωπιστικό πολιτιστικό κέντρο.
6. Η Ελλάδα ζει μέσα σε συνεχή πόλωση ανάμεσα σε μια Μεσογειακή και μια Βαλκανική προσωπικότητα, σε Μινωική και Αχαική, Δωρική και Ιωνική, εικονολατρική και εικονομαχική, ενωτική και ανθενωτική. Στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ μια πολιτιστική κληρονομιά και μια τάση ζωής, αλλά δύο...
7. Για δεκαετίες το προσφερόμενο για σύγχρονη οικονομία βαλκανικό τμήμα παρήγαγε χωρίς τεχνολογία και το νότιο μεταπρατικό ήλεγχε ένα χρηματιστικό σύστημα, που δεν παρήγαγε. Και μια διοίκηση που εισέπραττε υπεραξία και έκανε αντιοικονομική την κεφαλαιοκρατική ανάπτυξη.
8. Το Ιωνικό εμπορικό δαιμόνιο που αντήλλασσε λάδι,κρασί και δέες εξακολουθούσε από ένστικτο τυφλό να λειτουργεί στο κενό, χωρίς εμπορεύματα και ιδέες. Η γεωπολιτική μας λειτουργικότητα με τον Ρωσικό χώρο που ενοχλούσε τους Φοίνικες και τους Ρωμαίους, ενοχλεί τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς...
9. Εκφράζαμε με την άρια καθαρεύουσα μια ιδιοσυγκρασία μεσημβρινή και εκφράζουμε με την "κακοποιημένη" δημοτική τον κιτς ψυχισμό μιας πόλης, όπου κατοικεί όλη σχεδόν η χώρα. Συνεχής διάσταση φορέακαι γλώσσας δημιουργεί την αλλοτρίωσή μας. Σωπαίνουμε γιατί αυτά που έχουμε να πούμε, δεν λέγονται με το πενιχρότατο λεξιλόγιο που ξέρουμε...
10. Η αλλοτρίωση λειτουργεί και από τη διάσταση ανάμεσα σε μια αρχαιοελληνική και ευρωπαική ποιότητα ζωής, που αδυνατεί να δώσει οικονομικό περιεχόμενο στην προσωπική ετερότητα κάθε ανθρώπου, που υποτάσσει τα όντα στο καθολικό Είναι. Και τα εντάσσει στα δεδομένα όρια της καθολικής ουσίας.
Και σε μια αλήθεια του ευρύτερου ελλαδικού και του μείζονος Ελληνισμού, που είναι άρνηση της αναγκαιότητας ουσίας-ύλης, ταυτίζει το πρόσωπο και υπόσταση και αυτονομεί σαν οντότητα την ατομική ύπαρξη.
Η διαφορά ανάμεσα στην αρχαιοελληνική οντότητα (που δεν ταυτίζει πρόσωπο-υπόσταση και είναι ένα απλό προσωπείο) και στη ελλαδική και ελληνιστική μας οντότητα (που ταυτίζει πρόσωπο και υπόσταση) εμποδίζει τη διαμόρφωση ενιαίας εθνικής ταυτότητας και επιβάλλει διφορούμενη έκφραση.
Κι αφού η πραγματικότητα μας είναι διφορούμενη,η τέχνη σαν διέξοδος του διφορούμενου συγχέεται με την πραγματικότητα, η ζωή μας γίνεται ουτοπική και η τέχνη αφαίρεση. Δεν μπορεί να είναι η τέχνη η μίμηση της μίμησης, ούτε το θέατρο η υποκριτική της υποκριτικής.
Με τέτοιο υπόστρωμα γνωρισμάτων γίνεται κατανοητό γιατί οποιοδήποτε πολιτικό σχήμα χαρακτηρίζεται από καιροσκοπισμό και έχει χαρακτήρα ψυχρής συμμαχίας, που τα ενδιαφέροντά της είναι περισσότερο επικοινωνιακής σημασίας, σε επίπεδο "θεατρινισμού" και "προσωπείων", που αιωρούνται ανέμελα και αγωνιώντα ταυτόχρονα, αναλόγως της συγκυρίας.
Ετσι στην ελληνική πραγματικότητα σωρεύονται αγωνίες, προσδοκίες, μιζέριες, προδοσίες και γκρεμίσματα...
Και στο αυριανό debate των των δύο πολιτικών αρχηγών, απλώς δύο "προσωπεία" κατάλληλα για την περίσταση, θα προσπαθήσουν να μας παραπείσουν για την "αλήθεια" μας...