Του Στέλιου Συρμόγλου
Η σοβαρότητα και η παραγωγή πολιτικής σκέψης στην Ελλάδα έχουν μετατεθεί ως ιδεώδης συνεκτικός δεσμός της κοινωνίας σ' ένα δεύτερο επίπεδο, που δεν έχει άμεση συνάφεια ούτε με την προέκταση των ιδανικών επιδιώξεων, ούτε με την ανάγκη ισορροπίας των κοινωνικών ομάδων.
Η ισορροπία τούτη, είτε ως δυναμική αναγκαιότητα είτε ως ισοζυγισμός δυνάμεων, αποτελεί προυπόθεση για την ενότητα της κοινωνίας, την ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης, της συρρίκνωσης της φασιστικής νοοτροπίας που εμφανίζεται με το πέπλο της πολιτικής αυθαιρεσίας, της αλληλεγγύης και της λήψης των αναγκαίων αποφάσεων σ' όλους τους τομείς.
Η ελληνική κοινωνία, όχι η Ελλάδα, περνά τώρα και το κρίσιμο στάδιο ενός συναισθήματος κατωτερότητας. Και το συναίσθημα τούτο απηχείται στις εκδηλώσεις των πολιτικών της εκπροσώπων μ' όλα τα γνωρίσματα ταυτόχρονα της υποκριτικής τους ευλάβειας, της εξουσιαστικής απληστίας και κυρίως της ανικανότητας.
Προεκτείνεται στους εν πολλοίς σοβαροφανώς απαίδευτους δημοσιογράφους, αθύρματα των επιχειρηματικών συμφερόντων. Και "αγγίζει" τους ολίγους διανοούμενους με πνεύμα φιλελεύθερο, γιατί οι περισσότεροι, όσοι τουλάχιστον αυτάρεσκα αυτοπροσδιορίζονται ως διανοούμενοι λόγω της πανεπιστημιακής ή συγγραφικής τους ιδιότητας, έχουν προ πολλού ακολουθήσει το δρόμο της εξάρτησης από το πολιτικό κατεστημένο...
Η σημερινή "φυσιογνωμία" της ελληνικής κοινωνίας, που υφίσταται τα δεινά μιας αδιέξοδης οικονομικής πραγματικότητας, δεν έχασε μόνο την εμπιστοσύνη στο ελληνικό πνεύμα, το πνεύμα τούτο το βαρύφορτο από παράδοση, από πολιτισμό και από σαφήνεια. Εχασε την εμπιστοσύνη στο μέλλον της...
Στην αντίρρηση ότι η Ελλάδα για χρόνια υπήρξε θέατρο όλων των αντιθέσεων, αντιφάσεων,ασύνετων πολιτικών πράξεων και συγκρούσεων, θα μπορούσε να αντιταχθεί το ιδεώδες της παραγωγής σκέψης. Δυστυχώς όμως το ιδεώδες τούτο, νοθευμένο συχνά από εγωισμούς εθνικής υπεροχής, μωροπιστίας κοινωνικής, φιλοκατηγορίας των μεν κατά των δε, προκαταλήψεις, το κυνήγι των χιμαιρών και τους πολιτικούς στρουθοκαμηλισμούς ή τις κυβιστήσεις, δεν διατήρησε την ουσία του ανέπαφη.
Το πρόβλημα είναι, επίσης, ότι ως μέλη μιας κοινωνίας σε χρόνια δοκιμασία,αντιμετωπίζουμε την κρισιμότητα της κατάστασης με συνείδηση ελαφρότερη από τη σωρευμένη πείρα μας όλα τα προηγούμενα χρόνια. Και αγνοώντας το παρελθόν, ζώντας με ασκεψία και συχνά με ελαφρόνοια το παρόν, αγωνιούμε για το μέλλον που δεν θα έλθει ποτέ ή και αν έλθει,δεν θα είμαστε εδώ να το υποδεχθούμε...
Και εξουθενωμένη ως κοινωνία πολιτών, εξαντλούμαστε στα παχυλά λόγια ,στη θεωρία, στην αποδοχή σπερμολογιών, στην ελαφρότητα των των αντιδράσεών μας. Και απερίσκεπτα και αστόχαστα επιλέγουμε τους πολιτικούς εκπροσώπους μας, απηχώντας όχι τις ανάγκες της κοινωνίας ή του έθνους, αλλά ως ευαπάτητοι "εραστές" του ανέφικτου, όπως περίτεχνα παρουσιάζεται από τους πολιτικούς απατεώνες και τους συνοδοιπόρους τους.
Και όταν οι προσδοκίες μας προσκρούουν στην πολιτική απάτη, αν και δεν αντιδρούμε άμεσα, αναμένουμε την επομένη εκλογική αναμέτρηση για να "διώξουμε" τους ανίκανους πολιτικούς,τους πρωθυπουργούς των επικύψεων και των παραλείψεων. Και όπως επιτάσσει η δημοκρατική διαδικασία, τη σκυτάλη παίρνει ο επόμενος "σωτήρας" μας, ο οποίος έχει εισπράξει αρκετή ποσότητα του δικού μας χειροκροτήματος, για να συμπεριφέρεται αίφνης ως αλαζών.
Και αυτός ωστόσο εξελέγη χωρίς τη διαδικασία της σκέψης μας, γιατί θα αντλούσαμε απ' αυτή ένα συμπέρασμα αυταπόδεικτο: Οτι κατά κανόνα η επιδέξια πολιτική προπαγάνδα μονοπωλεί την εξουσία και καταργεί αντυφυσιολογικά το νόμο της πολιτικής φθοράς, με αποτέλεσμα ο λαός να επιζητεί ό,τι λογικά και συναισθηματικά του ήταν ξένο και μισητό.
Να μαραίνεται ο λαός στην περίπτυξη της πολιτικής δουλείας που απερίσκεπτα χειροκρότησε!..
Και μπορεί με τη ψήφο του να αποπέμπει τους πρωθυπουργούς, αλλά δεν τους παραπέμπει στην κρίση της δικαιοσύνης για τα ολέθρια σφάλματά τους, ούτε καν στη λήθη και στο χλευασμό της λαικής οργής.Παραμένουν στην πολιτική σκηνή, συχνά προκαλούντες το κοινό αίσθημα με την παχυδερμία τους, που τροφοδοτείται από τα προνόμια που τους εξασφάλισε η ανοχή και η...αντοχή του λαού.
Οι "ασυνείδητοι" της δημοκρατικής διαδικασίας βρίσκουν και τα κάνουν.Και περνούν "ζωή και κότα", πρώην και νυν. Εκμεταλλευόμενοι τη δική μας αδρανή σκέψη, την χρεωκοπία του πνεύματος και τον εθισμό μας σε ό,τι πιο αντιαισθητικό στην πολιτική, στο επιδερμικό και στο ανάλαφρο σ' όλες τις εκτρωματικές του μορφές.
Η σοβαρότητα και η παραγωγή πολιτικής σκέψης στην Ελλάδα έχουν μετατεθεί ως ιδεώδης συνεκτικός δεσμός της κοινωνίας σ' ένα δεύτερο επίπεδο, που δεν έχει άμεση συνάφεια ούτε με την προέκταση των ιδανικών επιδιώξεων, ούτε με την ανάγκη ισορροπίας των κοινωνικών ομάδων.
Η ισορροπία τούτη, είτε ως δυναμική αναγκαιότητα είτε ως ισοζυγισμός δυνάμεων, αποτελεί προυπόθεση για την ενότητα της κοινωνίας, την ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης, της συρρίκνωσης της φασιστικής νοοτροπίας που εμφανίζεται με το πέπλο της πολιτικής αυθαιρεσίας, της αλληλεγγύης και της λήψης των αναγκαίων αποφάσεων σ' όλους τους τομείς.
Η ελληνική κοινωνία, όχι η Ελλάδα, περνά τώρα και το κρίσιμο στάδιο ενός συναισθήματος κατωτερότητας. Και το συναίσθημα τούτο απηχείται στις εκδηλώσεις των πολιτικών της εκπροσώπων μ' όλα τα γνωρίσματα ταυτόχρονα της υποκριτικής τους ευλάβειας, της εξουσιαστικής απληστίας και κυρίως της ανικανότητας.
Προεκτείνεται στους εν πολλοίς σοβαροφανώς απαίδευτους δημοσιογράφους, αθύρματα των επιχειρηματικών συμφερόντων. Και "αγγίζει" τους ολίγους διανοούμενους με πνεύμα φιλελεύθερο, γιατί οι περισσότεροι, όσοι τουλάχιστον αυτάρεσκα αυτοπροσδιορίζονται ως διανοούμενοι λόγω της πανεπιστημιακής ή συγγραφικής τους ιδιότητας, έχουν προ πολλού ακολουθήσει το δρόμο της εξάρτησης από το πολιτικό κατεστημένο...
Η σημερινή "φυσιογνωμία" της ελληνικής κοινωνίας, που υφίσταται τα δεινά μιας αδιέξοδης οικονομικής πραγματικότητας, δεν έχασε μόνο την εμπιστοσύνη στο ελληνικό πνεύμα, το πνεύμα τούτο το βαρύφορτο από παράδοση, από πολιτισμό και από σαφήνεια. Εχασε την εμπιστοσύνη στο μέλλον της...
Στην αντίρρηση ότι η Ελλάδα για χρόνια υπήρξε θέατρο όλων των αντιθέσεων, αντιφάσεων,ασύνετων πολιτικών πράξεων και συγκρούσεων, θα μπορούσε να αντιταχθεί το ιδεώδες της παραγωγής σκέψης. Δυστυχώς όμως το ιδεώδες τούτο, νοθευμένο συχνά από εγωισμούς εθνικής υπεροχής, μωροπιστίας κοινωνικής, φιλοκατηγορίας των μεν κατά των δε, προκαταλήψεις, το κυνήγι των χιμαιρών και τους πολιτικούς στρουθοκαμηλισμούς ή τις κυβιστήσεις, δεν διατήρησε την ουσία του ανέπαφη.
Το πρόβλημα είναι, επίσης, ότι ως μέλη μιας κοινωνίας σε χρόνια δοκιμασία,αντιμετωπίζουμε την κρισιμότητα της κατάστασης με συνείδηση ελαφρότερη από τη σωρευμένη πείρα μας όλα τα προηγούμενα χρόνια. Και αγνοώντας το παρελθόν, ζώντας με ασκεψία και συχνά με ελαφρόνοια το παρόν, αγωνιούμε για το μέλλον που δεν θα έλθει ποτέ ή και αν έλθει,δεν θα είμαστε εδώ να το υποδεχθούμε...
Και εξουθενωμένη ως κοινωνία πολιτών, εξαντλούμαστε στα παχυλά λόγια ,στη θεωρία, στην αποδοχή σπερμολογιών, στην ελαφρότητα των των αντιδράσεών μας. Και απερίσκεπτα και αστόχαστα επιλέγουμε τους πολιτικούς εκπροσώπους μας, απηχώντας όχι τις ανάγκες της κοινωνίας ή του έθνους, αλλά ως ευαπάτητοι "εραστές" του ανέφικτου, όπως περίτεχνα παρουσιάζεται από τους πολιτικούς απατεώνες και τους συνοδοιπόρους τους.
Και όταν οι προσδοκίες μας προσκρούουν στην πολιτική απάτη, αν και δεν αντιδρούμε άμεσα, αναμένουμε την επομένη εκλογική αναμέτρηση για να "διώξουμε" τους ανίκανους πολιτικούς,τους πρωθυπουργούς των επικύψεων και των παραλείψεων. Και όπως επιτάσσει η δημοκρατική διαδικασία, τη σκυτάλη παίρνει ο επόμενος "σωτήρας" μας, ο οποίος έχει εισπράξει αρκετή ποσότητα του δικού μας χειροκροτήματος, για να συμπεριφέρεται αίφνης ως αλαζών.
Και αυτός ωστόσο εξελέγη χωρίς τη διαδικασία της σκέψης μας, γιατί θα αντλούσαμε απ' αυτή ένα συμπέρασμα αυταπόδεικτο: Οτι κατά κανόνα η επιδέξια πολιτική προπαγάνδα μονοπωλεί την εξουσία και καταργεί αντυφυσιολογικά το νόμο της πολιτικής φθοράς, με αποτέλεσμα ο λαός να επιζητεί ό,τι λογικά και συναισθηματικά του ήταν ξένο και μισητό.
Να μαραίνεται ο λαός στην περίπτυξη της πολιτικής δουλείας που απερίσκεπτα χειροκρότησε!..
Και μπορεί με τη ψήφο του να αποπέμπει τους πρωθυπουργούς, αλλά δεν τους παραπέμπει στην κρίση της δικαιοσύνης για τα ολέθρια σφάλματά τους, ούτε καν στη λήθη και στο χλευασμό της λαικής οργής.Παραμένουν στην πολιτική σκηνή, συχνά προκαλούντες το κοινό αίσθημα με την παχυδερμία τους, που τροφοδοτείται από τα προνόμια που τους εξασφάλισε η ανοχή και η...αντοχή του λαού.
Οι "ασυνείδητοι" της δημοκρατικής διαδικασίας βρίσκουν και τα κάνουν.Και περνούν "ζωή και κότα", πρώην και νυν. Εκμεταλλευόμενοι τη δική μας αδρανή σκέψη, την χρεωκοπία του πνεύματος και τον εθισμό μας σε ό,τι πιο αντιαισθητικό στην πολιτική, στο επιδερμικό και στο ανάλαφρο σ' όλες τις εκτρωματικές του μορφές.