Με τις ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις στη Συρία, κατά των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, σύμφωνα με τον Πούτιν, σε εξέλιξη, κατά αντιπολιτευόμενων στον Άσαντ ανταρτών μεταξύ των οποίων και το Μέτωπο Αλ-Νούσρα (συριακή Αλ Κάιντα) υποστηρίζουν οι ΗΠΑ, η συριακή κρίση εισέρχεται σε μία νέα περίοδο.
Μία περίοδος που εγκυμονεί το ενδεχόμενο ευρύτερης ανάφλεξης, όπως χαρακτηριστικά προειδοποίησε ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ κάνοντας λόγο προ ημερών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον κίνδυνο ενός «ολοκληρωτικού πολέμου». «Αυτό που συμβαίνει στη Συρία ανησυχεί την Ευρώπη γιατί αυτό που συμβαίνει εκεί θα καθορίσει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή για πολύ καιρό.(…) Θα είναι ολοκληρωτικός πόλεμος, ένας πόλεμος ο οποίος θα επηρεάσει και τα δικά μας εδάφη και πρέπει να δράσουμε», είπε στην ομιλία του ο Ολάντ.
Η ρωσική ανάμειξη στη Συρία έχει ήδη προκαλέσει έναν κλιμακούμενο «ψυχρό πόλεμο» ανάμεσα στο ΝΑΤΟ-Τουρκία από τη μια και τη Μόσχα από την άλλη, ο οποίος δεν θέλει πολύ να εξελιχθεί σε ένα ανεξέλεγκτο θερμό επεισόδιο. Η Τουρκία καταγγέλλει παραβιάσεις του εναέριου χώρου της από ρωσικά πολεμικά τα οποία είχαν μάλιστα θέσει στόχο στα ραντάρ τους τα τουρκικά μαχητικά που σηκώθηκαν για καταδίωξη, αμερικανικά και ρωσικά πολεμικά παρ’ ολίγον να εμπλακούν, το Ιράκ καλοβλέπει το ενδεχόμενο ρωσικής ανάμειξης και στον δικό του πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους, ενώ σενάρια για παρουσία και ρωσικών χερσαίων δυνάμεων δίνουν και παίρνουν…
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρατζίπ Ταγίπ Ερντογάν διακηρύσσει ότι τυχόν ρωσική επίθεση στην Τουρκία θα σήμαινε επίθεση στο ΝΑΤΟ και ζητά να συνεχιστεί η παρουσία των αντιπυραυλικών συστημάτων Πάτριοτ, τα οποία η Βορειοατλαντική Συμμαχία έχει τοποθετήσει στη χώρα από το 2012, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τυχόν πυραυλικές επιθέσεις από το καθεστώς Άσαντ. Οι συστοιχίες Πάτριοτ επρόκειτο να αρχίσουν να αποσύρονται πριν από τα Χριστούγεννα, με δεδομένο ωστόσο τις τελευταίες εξελίξεις το ΝΑΤΟ ενδέχεται να εντείνει την παρουσία του στην περιοχή.
Επίδειξη Δύναμης...
Από την άλλη πλευρά η Ρωσία, εκτός από μαχητικά, ενεργοποίησε και τον στόλο της στην Κασπία, προχωρώντας στην εκτόξευση πυραύλων από πολεμικά πλοία σε απόσταση 1.500 χιλιομέτρων σε μία εμφανή προσπάθεια επίδειξης δύναμης. Χαρακτηριστική άλλωστε η δήλωση που έκανε για το θέμα αυτό ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν: «Η εκτόξευση πυραύλων υψηλής ακριβείας από την Κασπία…λέει πολλά για την εκπαίδευση και τις ικανότητες των στρατιωτών μας».
Σε αντίθεση με την εποχή του «Ψυχρού Πολέμου», όπου ο Γιάννης φοβόταν το θεριό και το θεριό τον Γιάννη, με τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ να ξέρουν σε μεγάλο βαθμό μέχρι που μπορούν να φτάσουν…, χρησιμοποιώντας τους εκατέρωθεν συμμάχους(στήριξη Ισραήλ οι ΗΠΑ, φιλοσοβιετικά αραβικά καθεστώτα η Μόσχα), στην παρούσα συγκυρία η κατάσταση περιπλέκεται από την απουσία σταθερών κοσμικών αραβικών καθεστώτων, τις υπό διαμόρφωση νέες περιφερειακές συμμαχίες και τα πολλά ταυτόχρονα ανοικτά μέτωπα από τη Συρία και το Ιράκ μέχρι την Υεμένη και τη Λιβύη.
Τη δεκαετία ’60 και ’70 βασική πηγή αντιπαράθεσης στη Μέση Ανατολή ήταν η επιδίωξη των Παλαιστινίων για δημιουργία ανεξάρτητου κράτους στα εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ το 1967(Δυτική Όχθη, Λωρίδα της Γάζας). Σήμερα το Ισλαμικό Κράτος με τις φρικαλεότητές του, ονειρεύεται Χαλιφάτα…, καταφέρνοντας να επιστρατεύσει στις τάξεις του Μουσουλμάνους από διάφορες χώρες, της Δύσης συμπεριλαμβανομένων, πατώντας στο αίσθημα πολύχρονης αδικίας των ανθρώπων αυτών.
Αν στη δεκαετία του ’70 και ’80 η προσέγγιση με την ΟΑΠ φάνταζε εφικτή και ο στόχος δημιουργίας ενός Παλαιστινιακού κράτους προϋπόθεση για την εκτόνωση της έντασης στην περιοχή, στη συριακή κρίση δεν υπάρχει αξιόπιστος παίκτης. Από τη μια το καθεστώς Άσαντ και από την άλλη ένας συρφετός αντιφρονούντων στους οποίους περιλαμβάνεται ο αμφιβόλου αξιοπιστίας εκπαιδευμένος από τη CIA Ελεύθερος Συριακός Στρατός(η ονομασία του οποίου παραπέμπει όχι τυχαία στους Ελεύθερους Γάλλους του εξόριστου στρατηγού Ντε Γκολ στο Λονδίνο την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου), η Συριακή Αλ-Κάιντα(η οποία μάχεται ωστόσο τους τζιχαντιστές) και το Ισλαμικό Κράτος.
Από την πρώτη στιγμή άλλωστε που η «αραβική άνοιξη» έφθασε στη Συρία, οι περιφερειακές δυνάμεις έσπευσαν να εξασφαλίσουν ότι η κοινωνική αφύπνιση των αραβικών λαών μετά από χρόνια χειμερίας νάρκης και πολέμων δεν θα καταλήξει σε φιλολαϊκές και φιλοδημοκρατικές αλλαγές που θα έθεταν σε κίνδυνο τα τεράστια συμφέροντα στην περιοχή: έλεγχος των πετρελαίων, σχεδιασμοί για νέους αγωγούς φυσικού αερίου.
Οι ρίζες της δημιουργίας του Ισλαμικού Κράτους βρίσκονται στην αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003, με πρόσχημα την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και την αφελή(;) εκτίμηση των θεωρητικών του αμερικανικού νεοσυντηριτισμού συμβούλων του Μπους(Ρίτσαρντ Περλ, Ντάγκλας Φέιθ), ότι η ανατροπή των δεσποτικών κοσμικών αραβικών καθεστώτων τύπου Σαντάμ, θα δημιουργούσε ντόμινο ανατροπών που θα κατέληγε στον εκδημοκρατισμό της περιοχής, όπως έγινε με την κατάρρευση των αυταρχικών καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός βέβαια με τις διάφορες εκδοχές του, Ταλιμπάν, Αλ Κάιντα και εσχάτως ISIS, γεννήθηκε την δεκαετία του ’80, τότε που κανείς δεν ανησυχούσε όταν διεθνείς μαχητές(μουτζαχεντίν-στρατιώτες της Τζιχάντ=ιερός πόλεμος) στρατεύονταν και εξοπλίζονταν από τις ΗΠΑ, τη Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν προκειμένου να ηττηθεί ο… κομμουνισμός και η Σοβιετική Ένωση με αφορμή τη σοβιετική επέμβαση στο Αφγανιστάν στα τέλη του ’70.
O νέος Σουλεϊμάν...
Η συριακή κρίση έχει δημιουργήσει παράταιρες συμμαχίες και «λυκοφιλίες». Το ISIS είναι γνωστό ότι χρηματοδοτείται και εξοπλίζεται από την Τουρκία, τα πλούσια εμιράτα του Περσικού Κόλπου και γενικότερα Άραβες μεγιστάνες που θα προτιμούσαν στη θέση του Άσαντ να δουν ένα νέο ακόμη πιο αυταρχικό καθεστώς, με το Λίβανο ήδη σε κοινωνικό αναβρασμό.
Επιπλέον η Τουρκία των νεοθωμανικών επιδιώξεων του Ερντογάν, φιλοδοξεί να παίξει ρόλο ρυθμιστή και περιφερειακού παίκτη, θεωρώντας εαυτόν κληρονόμο της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η κατάρρευση της οποίας γέννησε τα σημερινά σύνορα στον αραβικό κόσμο(Συμφωνία Σάικς Πικό 1916), με τον διαμελισμό της περιοχής σε σφαίρες γαλλικής και βρετανικής επιρροής. Το τέλος της εποχής της αποικιοκρατίας μετασχημάτισε τις σφαίρες επιρροής ενώ η μετατροπή του πετρελαίου σε κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας, έγινε η αιτία για τις αναρίθμητες επεμβάσεις(κρυφές ή φανερές) σε μία περιοχή με ανοικτά εθνικά ζητήματα και εθνικοαπελευθερωτικές επιδιώξεις…
Η Τουρκία φοβάται ότι η πτώση του Άσαντ και η ενδυνάμωση των Κούρδων, οι οποίοι μάχονται το Ισλαμικό Κράτος, θα δημιουργήσει «τετελεσμένα». Δεν είναι τυχαίο ότι τον τελευταίο καιρό έχει ενταθεί η τουρκική καταστολή στις κουρδικές περιοχές, ενώ λίγο καιρό πριν η Άγκυρα προχωρούσε στην εξαγγελία πολέμου κατά του ISIS, κτυπώντας τους Κούρδους της Συρίας…
Το Ιράν αναβαθμίζεται
Το απομονωμένο μέχρι πρότινος Ιράν βρίσκεται σε φάση προσέγγισης με τη Δύση, οι εταιρείες της οποίας βρίσκονται ήδη στην αναζήτηση επικερδών συμφωνιών στο νέο πετρελαϊκό και καταναλωτικό Ελ Ελντοράντο. Η ιστορική συμφωνία των ΗΠΑ με την Τεχεράνη για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, κατέστη εφικτή χάρη στην ανάγκη να υπάρξει ένας ακόμη «τοποτηρητής» στην περιοχή.
Το σιιτικό θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν μάχεται κατά του Ισλαμικού Κράτους, ενισχύοντας τις σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ-το Ισλαμικό Κράτος έχει σουνιτική προέλευση-αλλά και τον Μπασάρ αλ-Άσαντ στη Συρία. Πρόσφατα το πρακτορείο Ρόιτερς δημοσίευσε πληροφορία σύμφωνα με την οποία δεν αποκλείεται χερσαία ανάμειξη του Ιράν και μαχητών της Χεζμπολάχ(που υποστηρίζεται από την Τεχεράνη) υπέρ της Δαμασκού. Οι ίδιοι οι Φρουροί της Επανάστασης, η επίλεκτη μονάδα του Ιρανικού στρατού, ανακοίνωσαν το θάνατο ενός στρατηγού τους στο Χαλέπι στη Συρία.
Η αναβάθμιση του Ιράν δυσαρεστεί την Τουρκία αλλά και το Ισραήλ. Η Τουρκία αν και διατηρεί πολύ καλές σχέσεις ειδικά σε οικονομικό επίπεδο με την Τεχεράνη, δεν θέλει ανταγωνιστή στις επιδιώξεις να γίνει περιφερειακή δύναμη η οποία θα μπορούσε υποτίθεται να συμβάλλει στην σταθερότητα στην περιοχή, χρησιμοποιώντας την εμπειρία και τις «γνώσεις» της Οθωμανικής περιόδου ως μέσο για την επίλυση των συγκρούσεων στην περιοχή.
Ιράν και Σαουδική Αραβία ανταγωνίζονται μεταξύ τους στην Υεμένη, μια ακόμη χώρα που σπαράσσεται από φονικό εμφύλιο και κύματα προσφύγων, με στόχο τον έλεγχο του στρατηγικής σημασίας Κόλπου του Άντεν από όπου περνά το 11% περίπου της δια θαλάσσης μεταφοράς του πετρελαίου διεθνώς.
Το Ισραήλ έχει αναγάγει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν σε «υπαρξιακό κίνδυνο», παρόλο που για να αποκτήσει πυρηνικά το Ιράν θα χρειαζόταν πολλές δεκαετίες ακόμη, ενώ τυχόν κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών θα οδηγούσε σε Ολοκαύτωμα τους… πάντες στην περίπτωση που θα χρησιμοποιούνταν πυρηνικά όπλα.
Παράλληλα η προσέγγιση Ουάσιγκτον –Τεχεράνης έχει οδηγήσει στο χαμηλότερο επίπεδο από την εποχή που δημιουργήθηκε το κράτος του Ισραήλ τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, τουλάχιστον όσο πρωθυπουργός στο Ισραήλ είναι ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου και πρόεδρος στις ΗΠΑ ο Μπαράκ Ομπάμα. Ο Νετανιάχου έχει δεχτεί έντονες επικρίσεις από παράγοντες της ισραηλινής πολιτικής ελίτ(Χέρτσογκ) για τους χειρισμούς του στο θέμα αυτό και την ανοικτή αντιπαράθεση με την Ουάσιγκτον, με το επιχείρημα ότι διακυβεύει τα στρατηγικά συμφέροντα της χώρας.
Πούτιν Νετανιάχου
Την ίδια στιγμή το Ισραήλ συσφίγγει όλο και περισσότερο τις σχέσεις του με τη Ρωσία, υπογράφοντας πρόσφατα συμφωνία για εκατέρωθεν ενημέρωση των γενικών επιτελείων, προκειμένου να αποφευχθεί εμπλοκή των Ισραηλινών και Ρωσικών δυνάμεων στη Συρία. .
Οι εξελίξεις αυτές δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας με δεδομένο μάλιστα ότι πολλαπλασιάζονται ξανά τα σύννεφα για την παγκόσμια οικονομία, ενώ στο άλλο άκρο του ορίζοντα, στη Νότια Θάλασσα της Κίνας βρίσκεται εν εξελίξει μία άλλη έντονη στρατιωτική παρουσία και κλιμακούμενη «ψυχρή» αντιπαράθεση μεταξύ Ουάσιγκτον-Πεκίνου-Τόκιο.
oikonomiallomati.blogspot.gr
Πηγές:
http://uk.reuters.com/article/2015/10/07/mideast-crisis-hollande-idUKL8N1273HN20151007
http://uk.reuters.com/article/2015/10/07/us-mideast-crisis-syria-idUKKCN0S01DS20151007
http://www.bloombergview.com/articles/2014-10-14/erdogan-of-arabia
http://world.time.com/2011/09/29/turkish-p-m-erdogan-we-cannot-deny-our-ottoman-past/
http://www.jpost.com/Opinion/Netanyahu-damages-Israel-US-relations-392783