Του Μωυσή Λίτση*
Πριν ξεκινήσουμε τη σημερινή μας συζήτηση ας δούμε εν είδει τίτλων ειδήσεων την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα σε σχέση με τις εξελίξεις στη Συρία και τον λεγόμενο πόλεμο κατά του ISIS.
Ένταση των αεροπορικών επιθέσεων με συμμετοχή της Βρετανίας και Γερμανίας(σε επικουρικό ρόλο όπως λέει), ψυχρός-οικονομικός πόλεμος Ρωσίας-Τουρκίας με επίκεντρο την πρόσφατη κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, οικονομικός πόλεμος ο οποίος περιλαμβάνει και «ξαφνικές» αποκαλύψεις για το ρόλο της Τουρκίας στο λαθρεμπόριο πετρελαίου που κάνει ο ISIS-θα αναφερθώ παρακάτω πιο αναλυτικά στο ζήτημα αυτό-και λέω «ξαφνικές» γιατί ενώ ο διεθνής τύπος ήταν γεμάτος μέχρι πρόσφατα με σχετικά ρεπορτάζ και αποκαλύψεις, χρειάστηκε να σπάσουν οι δεσμοί ‘Άγκυρας-Μόσχας για να αρχίσει η Ρωσία να βομβαρδίζει με αποκαλύψεις ακόμη και για προσωπική ανάμειξη της οικογένειας Ερντογάν, που φθάνουν μέχρι την τουρκική ανάμειξη στις τρομοκρατικές επιθέσεις στον Καύκασο.
Μετά το τρομοκρατικό κτύπημα στο Παρίσι, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως η «11 Σεπτεμβρίου της Ευρώπης», έχουμε τα πρωτοφανή μέτρα ασφαλείας από τη μια, τη «στρατικοποίηση» των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων με καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που αρχίζουν να παίρνουν σιγά-σιγά χαρακτήρα μονιμότητας-η Γαλλία μετέδωσαν προ ημερών τα διεθνή ΜΜΕ σκέφτεται να περάσει στο Σύνταγμά της την παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης για έξι μήνες- και τη δρομολογούμενη αναστολή της συμφωνίας Σένγκεν από την άλλη, η οποία αφορά την ελεύθερη διακίνηση προσώπων εντός των περισσοτέρων χωρών μελών της ΕΕ συν κάποιες ακόμη. Οι χώρες μέλη της ΕΕ(Ουγγαρία, Αυστρία, Σλοβενία, Κροατία) υψώνουν η μία μετά την άλλη συρματοπλέγματα στα σύνορα προκειμένου να εμποδίσουν τη διέλευση προσφύγων με μπαμπούλα τον ISIS, αλλά στην πραγματικότητα έχοντας καλλιεργήσει ένα κλίμα ισλαμοφοβίας περί κινδύνου των «ευρωπαϊκών αξιών» ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια με την όξυνση της προσφυγικής κρίσης και ακολούθησαν χώρες των δυτικών Βαλκανίων όπως η ΠΓΔΜ με όλα όσα βλέπουμε να συμβαίνουν στην Ειδομένη.
Έτσι έχει κάπως περιληπτικά η κατάσταση μετά το πρόσφατο μακελειό στο Παρίσι. Για να κατανοήσουμε τι οδήγησε στη δημιουργία και ισχυροποίηση του ISIS, πρέπει να ανατρέξουμε στη δεκαετία του 2000 και λίγο πριν.
Η δεκαετία του ’90, η τελευταία του ταραγμένου 20ου αιώνα των άκρων όπως τον είχε χαρακτηρίσει σε ένα από τα βιβλία του ο Βρετανός μαρξιστής ιστορικός Έρικ Χόμπσμπάουμ, χαρακτηρίστηκε από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και το υποτιθέμενο τέλος της ιδεολογικής αντιπαράθεσης «αριστεράς»-«δεξιάς», το περιβόητο Τέλος της Ιστορίας που έλεγε ο Φράνσις Φουκουγιάμα.
Για τη Μέση Ανατολή, την περιοχή που μας ενδιαφέρει ως μήτρα του ισλαμικού εξτρεμισμού, υπήρξε η δεκαετία της «ειρηνευτικής διαδικασίας», των συμφωνιών του Όσλο μεταξύ Ισραήλ και ΟΑΠ, που είχαν δημιουργήσει προσδοκίες για επίλυση του μεγάλου και χρόνιου προβλήματος, του παλαιστινιακού, η επίλυση του οποίου θα εξομάλυνε υποτίθεται πλήρως τις σχέσεις Ισραήλ και αραβικών κρατών και κατ’ επέκταση της Δύσης. Η κοσμική «τρομοκρατική» ΟΑΠ αναγνωρίστηκε ως εκπρόσωπος του παλαιστινιακού εθνικού κινήματος ω αντίβαρο μάλιστα στην αυξανόμενη επιρροή ισλαμιστικών οργανώσεων όπως η Χεζμπολάχ στο Λίβανο και η Χαμάς στην Παλαιστίνη, παρόλο που στη δεκαετία του ’80, η ενίσχυση αυτού που αποκαλέστηκε ισλαμικός φονταμενταλισμός, λειτουργούσε ως αντίβαρο για την αντιμετώπιση εθνικών κινημάτων όπως η ΟΑΠ.
Η ειρηνευτική διαδικασία κατάρρευσε στα τέλη του 2000 με την αποτυχία των συνομιλιών του Καμπ Ντέιβιντ, και την ανάδειξη στις ΗΠΑ των νεοσυντηρητικών του Μπους και στο Ισραήλ των «γερακιών» Σαρόν-Νετανιάχου. Η 11η Σεπτεμβρίου του 2001 και το τρομοκρατικό κτύπημα στη Νέα Υόρκη ήταν καταλύτης για τις περαιτέρω εξελίξεις.
Η 11η Σεπτεμβρίου...
Οι νεοσυντηρητικοί του Μπους μαζί με τον τότε Βρετανό πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ, πρωτοστάτησαν στην εισβολή στο Ιράκ-την οποία τώρα ο Μπλερ αποκαλεί «λάθος»- με στόχο την ανατροπή του Σαντάμ, ο οποίος υποτίθεται διέθετε χημικά και πυρηνικά όπλα ικανά να κτυπήσουν μέχρι και τις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο, όπως έγραφε τότε ένα από τα πρωτοσέλιδα των βρετανικών ταμπλόιντ και την αναμόρφωση της Μέσης Ανατολής. Η ανατροπή του Σαντάμ θα ήταν καταλύτης για την πτώση των αυταρχικών καθεστώτων στον αραβικό κόσμο, όπως έγινε με τα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και το σπάσιμο της πρώτης αλυσίδας τότε από τον Μ. Γκορμπατσόφ. Πίσω βέβαια από τα ιδεολογήματα και την «αφέλεια» των Αμερικανικών γερακιών, κρυβόταν η διάθεση για επιστροφή στον «τόπο του εγκλήματος», των πολυεθνικών του πετρελαίου, τις οποίες είχε εκδιώξει από το Ιράκ ο Σαντάμ Χουσεΐν-είναι χαρακτηριστική η πληθώρα δημοσιευμάτων τότε παραμονές της αμερικανοβρετανικής εισβολής στον διεθνή οικονομικό τύπο(Γουόλ Στριτ Τζέρναλ, Fortune κλπ) για τις μπίζνες και τις οικονομικές προοπτικές που θα έφερνε ο υποτιθέμενος εκδημοκρατισμός του Ιράκ.
Το ISIS γεννήθηκε μέσα στις συνθήκες εκείνης της περιόδου, της εισβολής στο Ιράκ, ως παρακλάδι της Αλ Κάϊντα από την οποία διαχωρίστηκε. Η αμερικανική εισβολή ξεθεμελίωσε πλήρως το κράτος του κόμματος Μπάαθ του Σαντάμ Χουσεΐν, δημιουργώντας ένα τεράστιο κενό εξουσίας, περιθωριοποιώντας τους Σουνίτες που μέχρι τότε έκαναν κουμάντο στο Ιράκ, εντείνοντας τις αντιθέσεις μεταξύ Σουνιτών –Σιιτών και Κούρδων, οι τελευταίοι απέκτησαν ντε φάκτο ανεξαρτησία στο ιρακινό Κουρδιστάν.
Οι αξιωματούχοι του καθεστώτος Σαντάμ ήταν οι πρώτοι που στελέχωσαν, εξόπλισαν και εκπαίδευσαν τους μαχητές του ISIS η δράση του οποίου περιορίζονταν κυρίως στο Ιράκ, προπαγανδίζοντας ωστόσο την ιδεολογία του περί «ισλαμικού χαλιφάτου», με την ισλαμιστική τρομοκρατία να εξαπλώνεται και στην Αφρική(Σομαλία, Νιγηρία, Μαλί).
Η επόμενη μεγάλη ημερομηνία για την περαιτέρω ισχυροποίηση του ISIS ήταν οι αραβικές επαναστάσεις, η «αραβική άνοιξη» του 2010, η εξάπλωση των αραβικών εξεγέρσεων από την Τυνησία μέχρι την Αίγυπτο, τη Λιβύη, τη Συρία ακόμη και το εμιράτο του Μπαχρέιν, ανατρέποντας καθεστώτα που έμοιαζαν παγιωμένα, όπως αυτό του Μπεν Αλί στην Τυνησία, του Καντάφι στη Λιβύη και του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο.
Η Αραβική Άνοιξη
Για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες οι αραβικές μάζες έβγαιναν στους δρόμους και ανέτρεπαν απολυταρχικά καθεστώτα. Ακόμη και στο Ισραήλ, είδαμε το 2011 για πρώτη φορά την εμφάνιση ενός μαζικού κοινωνικού κινήματος με επίκεντρο το υψηλό κόστος ζωής το οποίο αντλούσε έμπνευση από τις διαδηλώσεις της πλατείας Ταχρίρ στην Αίγυπτο.
Αυτά για να καταλάβουμε το μέγεθος της απειλής που αποτελούσαν οι εξεγέρσεις αυτές για τις άρχουσας τάξεις των αραβικών κρατών και κυρίως για τις μοναρχίες του Κόλπου, που έσπευσαν από την πρώτη στιγμή να ποδηγετήσουν τις εξεγέρσεις αυτές- η Σαουδική Αραβία πρωτοστάτησε στην καταστολή της εξέγερσης στο Μπαχρέιν και σήμερα πρωτοστατεί στους βομβαρδισμούς στην Υεμένη, μία άλλη χώρα που σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο ανάλογο με αυτόν στη Συρία.
Στη Συρία το καθεστώς Άσαντ απάντησε από την πρώτη στιγμή με πρωτοφανή βιαιότητα στην καταστολή των διαδηλώσεων-μη ξεχνάμε το «ποινικό μητρώο» του καθεστώτος τόσο την δεκαετία του ’70 κατά των Παλαιστινίων του Λιβάνου, όσο και την δεκαετία του ’80 κατά των Κούρδων. Το προσφυγικό πρόβλημα στη Συρία ξεκίνησε με τους πρωτοφανείς βομβαρδισμούς ολόκληρων περιοχών με αμάχους, χωρίς, λυπάμαι που θα το πω μαζικές αντιδράσεις και διαδηλώσεις στην Ευρώπη ανάλογες με αυτές που βλέπουμε όταν το Ισραήλ ισοπεδώνει τη Γάζα. Η έλλειψη μαζικών κινητοποιήσεων κατά του Άσαντ συνέβαλε στην ήττα της εξέγερσης.
Από το 2013 και μετά την όξυνση του εμφυλίου εμφανίζεται στη Συρία το ΙΚ, κατακτώντας εδάφη και αποκτώντας τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους των συριακών πετρελαιοπηγών, έχοντας αποκτήσει τον έλεγχο προηγουμένως σημαντικών πετρελαιοπηγών και στο Ιράκ, όπως αυτών της Μοσούλης.
Σε αντίθεση με τη Αλ Κάιντα που δρα ως μία «κλειστή σέχτα» από τα βουνά του Αφγανιστάν, το ΙΚ, προσπαθεί να δημιουργήσει εδαφική συνέχεια ενώνοντας περιοχές του Ιράκ με περιοχές της Συρίας, πρόπλασμα «χαλιφάτου», αποκτώντας υποδομές, πολιτική και οικονομική εξουσία.
To Iσλαμικό Κράτος ελέγχει σήμερα μια περιοχή 8-10 εκατ. κατοίκων. Υπολογίζεται ακόμη ότι στα τάξεις του υπηρετούν περί τους 100.000 μαχητές. Αυτό σημαίνει ότι έχει αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες τόσο για τη συνέχιση των επιθέσεων και τη συντήρηση του στρατού των μισθοφόρων, όσο και τη διαχείριση στοιχειωδών υποδομών στις περιοχές τις οποίες ελέγχει. Βασική πηγή χρηματοδότησης είναι: η εκμετάλλευση της γεωργικής παραγωγής των κατοίκων, οι απαγωγές και η απαίτηση για λύτρα, η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και η οικονομική στήριξη που παρέχουν οι μοναρχίες του Περσικού Κόλπου.
Από το 2014 υπήρξαν πάμπολλα δημοσιεύματα σε συστημικά ΜΜΕ για τις μπίζνες του ISIS, τις σχέσεις του οικονομικές και πολιτικές με την Τουρκία και τα κράτη του Περσικού Κόλπου. Θέματα που είδαμε ένα κατακλύζουν τα διεθνή ΜΜΕ τον τελευταίο καιρό μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού.
Ειδικά η Ρωσία έχει προβεί τον τελευταίο καιρό σε αθρόες αποκαλύψεις τόσο σε επίσημες ανακοινώσεις όσο και με ρεπορτάζ που δημοσιοποιούνται μέσω του αγγλόφωνου καναλιού RT, για τα πετρέλαια του ISIS, την ανάμειξη της οικογένειας Ερντογάν και την περίθαλψη μαχητών του ΙΚ σε νοσοκομεία στην Τουρκία στα σύνορα με τη Συρία.
Προφανώς η ρωσική κυβέρνηση γνώριζε πολύ καλά όλες αυτές τις δοσοληψίες, ωστόσο μέχρι πρότινος η στρατηγικής σημασίας σχέση της Μόσχας με την Άγκυρα, υπερτερούσε των όποιων αποκαλύψεων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πούτιν μίλησε για «προδοσία», αφήνοντας μάλιστα σε κάποιες δηλώσεις του να νοηθεί ότι η Ρωσία γνώριζε τους δεσμούς Τουρκίας-ISIS, ωστόσο δεν μιλούσε μη θέλοντας νε εκθέσει μία σημαντική σύμμαχό της.
ISIS και Πετρέλαιο
Από το 2013 που η τρομοκρατική οργάνωση εμφανίστηκε στη σκηνή της Συρίας,θεωρούσε το πετρέλαιο βασικό συστατικό του οράματός της για τη δημιουργία ενός νέου χαλιφάτου και τη χρηματοδότησή του.
Το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου που το Ισλαμικό Κράτος ελέγχει βρίσκεται στην πλούσια σε «μαύρο χρυσό» ανατολική περιοχή της Συρίας, όπου κατάφερε να πατήσει πόδι το 2013. Παράλληλα το Ισλαμικό Κράτος κατάφερε να αποκτήσει τον έλεγχο των πετρελαίων της Μοσούλης στο βόρειο Ιράκ και του Κιρκούκ στα ανατολικά. Από την πρώτη ημέρα που οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους απέκτησαν τον έλεγχο των πετρελαιοπηγών άρχισαν εργασίες και προώθηση του πετρελαίου στην αγορά.
Το πετρέλαιο που ελέγχει το ΙΚ προωθείται και στη διεθνή αγορά μέσω παραδοσιακών δικτύων λαθρεμπορίου και διακίνησης «μαύρου χρήματος» μεταξύ Ιράκ και Τουρκίας, δίκτυα μάλιστα, που αναπτύχθηκαν ακόμη περισσότερο από εποχής Σαντάμ λόγω του πολυετούς διεθνούς εμπάργκο το οποίο είχε επιβληθεί στο ιρακινό καθεστώς-μία ακόμη απόδειξη ότι οι ιδεοληψίες των Αμερικανών νεοσυντηρητικών για αναμόρφωση του αραβικού κόσμου κατ’ εικόνα και ομοίωση της Δύσης, μέσω της ανατροπής των αυταρχικών καθεστώτων ευνόησε την ανάπτυξη και γιγάντωση του ισλαμικού εξτρεμισμού στην περιοχή.
Το ΙΚ έχει καταφέρει να ελέγξει το 60% περίπου της συνολικής παραγωγικής δεινότητας της Συρίας, η οποία, πριν τον εμφύλιο παρήγαγε 385.000 βαρέλια την ημέρα. Δηλαδή κάπου 200.000 βαρέλια την ημέρα. Ελέγχει επίσης το 10% περίπου του πετρελαίου του Ιράκ. Δεν διαθέτει πετρελαιαγωγούς, το πετρέλαιο ωστόσο που βγάζει το ΙΚ, πέρα από την κάλυψη των αναγκών της επικράτειας που ελέγχει, μεταφέρεται μέσω φορτηγών και του προαναφερθέντος δικτύου σε χώρες όπως η Τουρκία, όπου ανθεί εδώ και χρόνια το παράνομο εμπόριο εξαγωγών πετρελαίου.
Το ΙΚ φέρεται να χρηματοδοτείται και από κυβερνητικές και ιδιωτικές πηγές από τα πλούσια κράτη του Περσικού Κόλπου, τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και το Κουβέιτ. Τα αντιδραστικά καθεστώτα του Περσικού, τα πετροδολάρια των οποίων κινούν μεγάλο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας μέσω χρηματιστηριακών επενδύσεων με επίκεντρο το λονδρέζικο Σίτυ και την αγορά πολυτελών ακινήτων στην βρετανική πρωτεύουσα, φοβήθηκαν ότι η εξάπλωση της «αραβικής άνοιξης» θα ανέτρεπε το στάτους κβο στην περιοχή και θα οδηγούσε σε «ανεπιθύμητες» για αυτούς κοινωνικές ανατροπές…
Μπίζνες και Πετροδολάρια
Το γεγονός ότι τα πετροδολάρια των μοναρχιών του Περσικού κινούν σε μεγάλο βαθμό τις οικονομίες της Ευρώπης, έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην αποσιώπηση του αντιδραστικού τους ρόλου.
Οι μοναρχίες του Κόλπου άλλωστε ουδόλως έχουν ενδιαφερθεί να απορροφήσουν τα εκατομμύρια προσφύγων που συρρέουν στις κατά πολύ φτωχότερες χώρες Ιορδανία και Λίβανο.
Η Συρία έχει μεταβληθεί σήμερα σε πεδίο γεωπολιτικής αντιπαράθεσης με τις περιφερειακές δυνάμεις της περιοχής να έχουν τζογάρει με το IK, προκειμένου να αποκτήσουν ερείσματα στην περιοχή.
Η Τουρκία θέλει να αποφύγει την ισχυροποίηση των Κούρδων και ονειρεύεται νεοοθωμανικά μεγαλεία, φιλοδοξώντας να παίξει ρόλο «διαμεσολαβητή».
Οι μοναρχίες του Περσικού υποθάλπτουν την αντιπαράθεση Σουνιτών-Σιϊτών, θέλοντας να αποτρέψουν την αυξανόμενη επιρροή στο Ιράκ και τη Συρία του Ιράν.
Το Ιράν από μεγάλος εχθρός της Δύσης έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε φίλος και εν δυνάμει σύμμαχος στην καταπολέμηση του ΙΚ. Η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν και η προσέγγιση Τεχεράνης-Ουάσιγκτον κατέστη εφικτή λόγω της ανάμειξης σιιτικών πολιτοφυλακών σε στρατιωτικές ενέργειες κατά του ΙΚ στο Ιράκ και τη Συρία. Πριν από ένα χρόνο περίπου είχε μεταδοθεί η είδηση για ιρανικές αεροπορικές επιδρομές κατά του ΙΚ στο Ιράκ εν γνώσει των Αμερικανών, κίνηση που είχε θωρηθεί προάγγελος της διαφαινόμενης συμφωνίας για τα πυρηνικά, η οποία ήλθε λίγο αργότερα.
Η Ρωσία αποφάσισε να μπει πιο ενεργά στη συριακή κρίση, ξεκινώντας αεροπορικές επιθέσεις κατά του ΙΚ, κατά της μετριοπαθούς αντιπολίτευσης υποστηρίζουν οι δυτικοί, ενισχύοντας παράλληλα τη στρατιωτική της συνεργασία με το Ισραήλ μέσω της εκατέρωθεν ενημέρωσης των γενικών επιτελείων προκειμένου να αποφευχθεί ενδεχόμενο ατύχημα.
Όλα αυτά δείχνουν το πόσο εύθραστη είναι η ισορροπία στην περιοχή και πόσο εύκολο είναι με αφορμή τη Συρία και την ολοένα μεγαλύτερη ανάμειξη στην περιοχή μικρών και μεγάλων δυνάμεων να υπάρξει μία ευρύτερη σύρραξη με απρόσμενες επιπτώσεις. Ήδη ζούμε τη μεγάλη προσφυγική κρίση με εκατομμύρια ανθρώπους από τη Συρία να επιχειρούν να ξεφύγουν τόσο από τις βόμβες του Άσαντ όσο και από το χατζάρι του ΙΚ.
Όσο θα βαθαίνει η κρίση στην περιοχή, αλλά και η ευρύτερη οικονομική κρίση και θα εντείνονται οι ανταγωνισμοί ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσίας και Κίνας τόσο μεγαλύτερος θα είναι ο κίνδυνος ενός πολύ μεγαλύτερου πολέμου.
Όχι τυχαία ίσως ο βασιλιάς Αμπντάλα της Ιορδανίας μίλησε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο κανάλι Euronews για «Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο με άλλα μέσα»(!).
Οι στρατιωτικές επεμβάσεις της Δύσης είναι σίγουρο, αφήνοντας κατά μέρος το ανθρωπιστικό σκέλος, ότι θα επιδεινώσουν την κατάσταση, όπως έκαναν με το Αφγανιστάν τις δεκαετίες του ’80 και ’90 και το Ιράκ το 2001. Μη ξεχνάμε ότι η ισλαμιστική τρομοκρατία δεν περιορίζεται στο Ιράκ και τη Συρία αλλά έχει εξαπλωθεί στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Τυνησία, τη Νιγηρία, το Μαλί.
Το κυριότερο είναι ότι καταφέρνει να προσελκύει μαχητές από τις περιθωριοποιημένες μουσουλμανικές κοινότητες των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων-οι δράστες του μακελειού στο Παρίσι ήταν Γάλλοι και Βέλγοι υπήκοοι. Δεν είναι όμως μόνο το περιθώριο. Για παράδειγμα ο αρχιεκτελεστής του ISIS γνωστός ως Τζιχάντι Τζον, ήταν μεοσαστός Βρετανός υπήκοος με καταγωγή από το Κουβέιτ.
Αντιπολεμικό Κίνημα
Σήμερα χρειαζόμαστε περισσότερο παρά ποτέ την ανάπτυξη ενός μαζικού φιλειρηνικού-αντιπολεμικού κινήματος που δεν θα αρκείται μόνο στο να καταγγέλλει τον δυτικό ιμπεριαλισμό και το αποικιοκρατικό παρελθόν, αλλά θα καταδικάζει χωρίς περιστροφές τη δράση οργανώσεων όπως το ΙΚ και τον ψευδεπίγραφο αντιιμπεριαλισμό δεσποτικών καθεστώτων.
Μη ξεχνάμε το «καλά να πάθουν» της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 ή τις ατέρμονες δικαιολογίες για τη σφαγή στη Σαρλί Εμπντό, επειδή το εν λόγω σατιρικό περιοδικό είχε δημοσιεύσει επικριτικά σκίτσα για τον Μωάμεθ.
Δεν αρκεί να τα φορτώνουμε όλα στον ιμπεριαλισμό και να κλείνουμε τα μάτια σε σκοταδιστικά κηρύγματα, τα οποία ούτως ή άλλως χρησιμοποιήθηκαν από τις μεγάλες δυνάμεις για να χτυπηθούν οι αριστερές και προοδευτικές ιδέες στον αραβικό και γενικότερα ισλαμικό κόσμο.
Όπως η ενίσχυση των Αδελφών Μουσουλμάνων απέναντι στον Νάσερ τη δεκαετία του ’50, η εξόντωση των μαζικών κομουνιστικών κινημάτων σε Αίγυπτο και Ιράκ, η πριμοδότηση των ισλαμιστών της Χαμάς απέναντι στην ΟΑΠ, τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, τα πορτρέτα του Μπιν Λάντεν ως «μαχητή της ελευθερίας» που φιλοξενούσαν δυτικές εφημερίδες την εποχή του ’80.
*Εισήγηση μου σε εκδήλωση που έγινε για το φανόμενο του ISIS στο Κοινωνικό Στέκι ΟΚΤΑΝΑ στην Πετρούπολη