Η Κομισιόν, καθώς πρέπει να καταγράψει τις έκτακτες συνθήκες, θα συντάξει μέσα στις επόμενες 15 μέρες μια έκθεση συμμόρφωσης της Ελλάδας με τις διεθνείς της υποχρεώσεις, στο πλαίσιο μιας μεγαλύτερης έκθεσης για τη λειτουργία της ζώνης Σένγκεν.
Αν η Ελλάδα κριθεί πως δεν πράττει σωστά, στέλνοντας τους πρόσφυγες στα σύνορα με τα Σκόπια, τότε το συμβούλιο των κρατών μελών θα ψηφίσει συστάσεις με τις οποίες η χώρα θα πρέπει να συμμορφωθεί. Θα της δοθεί τότε, προθεσμία τριών μηνών να το πράξει.
Αν το Μάιο η Κομισιόν κρίνει πως και πάλι η κατάσταση δεν έχει διορθωθεί, τότε τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να παρατείνουν τους συνοριακούς ελέγχους στα χερσαία εσωτερικά σύνορα της ζώνης Σένγκεν για όσο θελήσουν.
Επιπλέον, θα μπορούσαν να τιμωρήσουν τη χώρα για έλλειψη συμμόρφωσης, μεταξύ άλλων και με την επαναφορά συνοριακών ελέγχων στα ελληνικά πλοία και αεροπλάνα.
Η Ελλάδα μέχρι στιγμής δεν δείχνει σημάδια συμμόρφωσης, καθώς οι πρόσφυγες συσσωρεύονται ακόμα στα βόρεια σύνορα. Αν αυτή η κατάσταση δεν αλλάξει, τότε οι εξελίξεις στο ελληνικό ζήτημα θα είναι ραγδαίες.
Ήδη υπάρχουν οι δηλώσεις της αυστριακής υπουργού Εσωτερικών Γιοχάνα Μικλ – Λάιτνερ αλλά και η επιστολή που απεύθυνε την περασμένη εβδομάδα προς τον Πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ ο Πρωθυπουργός της Σλοβενίας Μίρο Τσεράρ και με την οποία ζητά την αποστολή κοινών αστυνομικών δυνάμεων από χώρες της ΕΕ στα σύνορα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (πΓΔΜ).
ο Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ, απαντώντας στην επιστολή του κ. Τσεράρ, καλωσορίζει την πρότασή του για απόσπαση αστυνομικών δυνάμεων, καθώς και την παροχή εξοπλισμού, στις αρχές της πΓΔΜ. Επιπλέον, στην ίδια απαντητική του επιστολή (αποσπάσματα της οποίας έφεραν στο φως οι «Financial Times»), ο κ. Γιούνκερ αναφέρει ότι «τα κράτη – μέλη μπορούν να αρνηθούν την είσοδο στα εξωτερικά τους σύνορα σε υπηκόους τρίτων χωρών που δεν ικανοποιούν τα κριτήρια εισόδου, μεταξύ των οποίων και σε υπηκόους τρίτων χωρών που δεν έχουν καταθέσει αίτηση για άσυλο παρά το γεγονός ότι είχαν την ευκαιρία να το πράξουν».
η χώρα στο πλαίσιο της νομιμότητας έχει δύο επιλογές:
• να εξετάζει τις αιτήσεις για άσυλο, όσων τις κάνουν στο έδαφός της και να τους φιλοξενεί προσωρινά,
• να επαναπροωθεί στην Τουρκία, όσους δεν επιθυμούν να κάνουν αίτηση για άσυλο, είτε είναι Σύροι, είτε δεν είναι.
Σε καμία περίπτωση όμως, δεν επιτρέπεται, όχι μόνο από το διεθνές, αλλά και από το ελληνικό δίκαιο, ακόμα και να καταγράφει τους ανθρώπους αυτούς, να τους επιτρέπει να περιπλανώνται ανά την επικράτεια, μέχρι να φτάσουν στα βόρεια σύνορα.
Οι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, σε αυτή τη φάση είναι η φιλοξενία, η επαναπροώθηση ή η κράτηση των ανθρώπων αυτών.
Η ίδια η Ελλάδα και ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας δεσμεύθηκαν ότι δεν μεταθέτουν το πρόβλημα στην επόμενη χώρα (waving) και υπέγραψε παραπάνω από μια φορά σχετικό κείμενο συμπερασμάτων.
Η ΕΕ τότε ανέλαβε να παράσχει στην Ελλάδα οικονομική βοήθεια, να χρηματοδοτήσει προγράμματα στέγασης κ.ο.κ.
Ως εκ τούτου οι εταίροι της χώρας κατακρίνουν την Ελλάδα, ακριβώς γιατί δεν τηρεί την υπόσχεση που έχει αναλάβει.