Αυτός ήταν ο τίτλος του άρθρου μας το προηγούμενο έτος, αφορώντας την αλλαγή της κυβέρνησης από την άπειρη, αριστερίζουσα ομάδα, η οποία μοίραζε αφειδώς υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα – ενώ τώρα αφορά την παγκόσμια οικονομία και τη γεωπολιτική
«Στην πολιτική, οπότε και στην ιστορία, δεν υπάρχουν συμπτώσεις – ενώ οι μάζες είτε δεν κρίνουν καθόλου, είτε κρίνουν λανθασμένα» (G. le Bon)
Πολύ κακό το ξεκίνημα του 2016 – με ένα σμήνος μαύρων κύκνων στον ορίζοντα. Μετά την αιμοβόρα εκτέλεση των 47 ανθρώπων από τη Σαουδική Αραβία, κλιμακώθηκε η αντιπαράθεση Σιιτών (Ιράν) και Σουνιτών (Σ. Αραβία), την οποία επεδίωκαν άλλωστε οι Η.Π.Α. – οπότε εκτοξεύθηκε η τιμή του πετρελαίου, παρά το ότι όλες οι δεξαμενές του πλανήτη είναι γεμάτες.
Κατά πολλούς, ο απώτερος στόχος της μαζικής δολοφονίας ήταν η άνοδος της τιμής του πετρελαίου – χωρίς την οποία οι χώρες παραγωγής, μεταξύ των οποίων η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία, κινδυνεύουν να υποστούν μεγάλες ζημίες.
Από την άλλη πλευρά, τα αδύναμα οικονομικά στοιχεία της Κίνας οδήγησαν στο κόκκινο όλα τα χρηματιστήρια της Ασίας – με την Κίνα να σταματάει τις συναλλαγές, μετά την κατακόρυφη πτώση των τιμών των μετοχών. Ακολούθησε η Wall Street στις προσυνεδριακές συναλλαγές, καθώς επίσης η υπόλοιπη Δύση – οπότε εύλογα αναρωτιέται κανείς εάν ξεκίνησε ήδη το σπάσιμο της φούσκας, το οποίο προβλεπόταν μετά την αύξηση των επιτοκίων της Fed.
Σε κάθε περίπτωση τόσο τα χρηματοπιστωτικά, όσο και τα γεωπολιτικά ρίσκα έχουν σε μεγάλο βαθμό κορυφωθεί, οπότε η παγκόσμια πυρκαγιά θα μπορούσε να ξεσπάσει από στιγμή σε στιγμή – με ανυπολόγιστες συνέπειες.
Ο αδύναμος κρίκος πάντως είναι η Ευρώπη, η οποία απειλείται αφενός μεν από την κρίση υπερχρέωσης, αφετέρου από τα μεταναστευτικά κύματα – ενώ τυχόν αύξηση της τιμής της ενέργειας (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) θα βοηθήσει μεν την πολιτική της ΕΚΤ, παράγοντας πληθωρισμό, αλλά θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα στις υπερχρεωμένες οικονομίες του Νότου.
Περαιτέρω, αξίζει ίσως να θυμηθούμε πως για περίπου 2000 χρόνια η Κίνα ήταν η μεγαλύτερη Οικονομία του πλανήτη – ενώ το 1820, μαζί με την Ινδία, παρήγαγαν το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το 19ο όμως αιώνα ξεκίνησε η βιομηχανική επανάσταση στην Ευρώπη, καθώς επίσης στις Η.Π.Α. – οπότε οι Η.Π.Α. κατάφεραν τελικά να ξεπεράσουν την Κίνα, κατακτώντας την πρώτη θέση όσον αφορά το ΑΕΠ.
Στη συνέχεια άνοιγε συνεχώς η ψαλίδα, μεταξύ των βιομηχανικών χωρών και του υπόλοιπου πλανήτη – όπου το 1950 το ΑΕΠ των Η.Π.Α. ήταν οκτώ φορές μεγαλύτερο από αυτό της Κίνας. Το 1850 η Ινδονησία, αποικία της Ολλανδίας τότε, μπήκε στη λίστα των δέκα μεγαλυτέρων οικονομιών, ωφελώντας σε μεγάλο βαθμό την ευρωπαϊκή χώρα – ενώ μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ξεκίνησε η άνοδος της Ιαπωνίας, η οποία έφτασε το 1968 στη δεύτερη θέση παγκοσμίως.
Το 1990 έσπασε η φούσκα του χρηματιστηρίου και των ακινήτων στην Ιαπωνία, από την οποία δεν συνήλθε ποτέ – ενώ μετά το 2000 η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία κάλυψαν την απόσταση που τις χώριζε από τις βιομηχανικές χώρες. Από το 2010 η Κίνα κατέλαβε τη δεύτερη θέση παγκοσμίως μετά τις Η.Π.Α., ενώ η Ινδία την έκτη – με τη μεγάλη απορία να επικεντρώνεται στο εάν η Κίνα καταφέρει ξανά να κατακτήσει την πρώτη θέση στον πλανήτη, μετά από 200 χρόνια.
Το 1950 το ΑΕΠ των Η.Π.Α. ήταν στα 1.456 δις διεθνή δολάρια, ενώ ακολουθούσαν η Σοβιετική Ένωση με 510 δις $, η Μ. Βρετανία με 348 δις $, η Γερμανία με 234 δις $, η Ινδία με 222 δις $, η Γαλλία με 220 δις $, η Κίνα με 190 δις $, η Ιταλία με 165 δις $, η Ιαπωνία με 161 δις $ και ο Καναδάς με 102 δις $.
Το 2015 οι Η.Π.Α. παραμένουν στην πρώτη θέση με 17.968 δις σημερινά δολάρια, ενώ ακολουθούν η Κίνα με 11.385 δις $, η Ιαπωνία με 4.116 δις $, η Γερμανία με 3.371 δις $, η Μ. Βρετανία με 2.865 δις $, η Ινδία με 2.423 δις $, η Γαλλία με 2.183 δις $, η Ιταλία με 1.819 δις $, η Βραζιλία με 1.800 δις $ και ο Καναδάς με 1.573 δις $.
Πριν από 200 περίπου χρόνια το ΑΕΠ των δέκα μεγαλυτέρων οικονομιών ήταν στα 500 δις $, ενώ σήμερα έχει φτάσει στα 49.502 δις $ – όταν η χρηματιστηριακή αξία μόνο της Apple υπερβαίνει τα 500 δις $. Επομένως, η ανάπτυξη που προηγήθηκε στα πλαίσια της βιομηχανικής επανάστασης ήταν κάτι παραπάνω από εντυπωσιακή – έχοντας όμως παράλληλα καταναλώσει σε μεγάλο βαθμό τα αποθέματα του πλανήτη.
Μπορεί να συνεχιστεί αλήθεια αυτή η ανάπτυξη στο διηνεκές; Το 2015 ήταν το έτος προετοιμασίας του μεγάλου τελικού; Εάν δεν συνεχιστεί, είναι σε θέση να επιβιώσει το καπιταλιστικό σύστημα ή μήπως πρόκειται πράγματι για ένα αεροπλάνο που είναι αδύνατον να σταθεί όταν πετάει παράλληλα με τη γη, πόσο μάλλον όταν χάνει ύψος; Ποιά είναι τα όρια της αύξησης του παγκοσμίου χρέους, το οποίο έχει υπερβεί πλέον κατά πολύ τα 200 τρις $ ή το τριπλάσιο του ΑΕΠ του πλανήτη;
Θα είναι η Ευρώπη, η γηραιά πλέον ήπειρος, ο μεγάλος χαμένος του μέλλοντος; Θα διαλυθεί η Ευρωζώνη; Θα αποτελέσει την αρχή του τέλους της ΕΕ η ενδεχόμενη έξοδος της Μ. Βρετανίας το 2016; Θα συνεργασθεί η Γερμανία με τη Ρωσία, εκδιώκοντας τις Η.Π.Α. από την Ευρασία; Θα καταφέρει η Ελλάδα να μη χρεοκοπήσει, παραμένοντας μέλος του ευρώ όσο υπάρχει η νομισματική ένωση;
Δύσκολες ερωτήσεις που προφανώς δεν επιδέχονται εύκολες απαντήσεις – ειδικά όταν το μέλλον του πλανήτη διαγράφεται πλέον πολυπολικό, με μεγάλες εντάσεις μεταξύ των διεκδικητών της παγκόσμιας ηγεμονίας. Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, μετά την τεράστια οικονομική καταστροφή του 2015, το μνημόνιο του Ιουλίου και το ξεπούλημα των τραπεζών, το μέλλον δεν είναι καθόλου προβλέψιμο – ενώ μόνο να ελπίζει κανείς μπορεί, όχι όμως τεκμηριωμένα.
Επομένως, «προσδεθείτε» θα είναι ξανά η θέση μας, αυτή τη φορά όμως όσον αφορά τις παγκόσμιες γεωοικονομικές και γεωπολιτικές εξελίξεις – όχι μόνο την Ελλάδα, όπως το 2015 (άρθρο). Ο υπότιτλος πάντως παραμένει ο ίδιος – αφού αυτού του είδους τα «αποφθέγματα» δεν αλλάζουν σχεδόν ποτέ.
Υστερόγραφο: Η Σουηδία έκλεισε τα σύνορα της με τη Δανία, η οποία με τη σειρά της έκλεισε τα δικά της με τη Γερμανία. Το Μπαχρέιν και η Σαουδική Αραβία σταμάτησαν τις διπλωματικές σχέσεις τους με το Ιράν – ενώ η Ρωσία φοβάται το ξέσπασμα μίας «επανάστασης των χρωμάτων» στο εσωτερικό της, η οποία θα προκαλούταν από το εξωτερικό.
Ο G. Soros δηλώνει πως η Ευρώπη δεν υπάρχει πια, ενώ η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να τα καταφέρει μέσα στο ευρώ – ότι θα χρεοκοπήσει αργά ή γρήγορα, αδυνατώντας να εξυπηρετήσει τα χρέη της.
Τα χρηματιστήρια έχουν το χειρότερο ξεκίνημα τους στην παγκόσμια ιστορία, ενώ ο υποψήφιος αμερικανός πρόεδρος (Trump) αναφέρει σε διαφημιστικό του μήνυμα ότι, θα πρέπει να απαγορευθεί η είσοδος των Μουσουλμάνων στη χώρα του, πως οφείλει να κατασκευαστεί τείχος στα σύνορα με το Μεξικό, καθώς επίσης ότι «πρέπει να κοπεί γρήγορα το κεφάλι της ISIS» και να πάρουν οι Η.Π.Α. το πετρέλαιο της. Ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος!
analyst.gr
analyst.gr