Στο ίδιο έργο πάλι θεατής βρίσκεται ο ελληνικός λαός για άλλη μια φορά, με τον Τσακαλώτο να μιλάει περί αρνητικών διαρροών από τους θεσμούς στο θέμα της αξιολόγησης των μεταρρυθμίσεων και από την άλλη το κουαρτέτο να πιέζει την κυβέρνηση για περαιτέρω σφίξιμο της ζώνης των Ελλήνων.
Το κουαρτέτο, επιμένοντας για περισσότερο λεπτομερή και κοστολογημένα στοιχεία σχετικά με το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, δεν φαίνεται διατεθειμένο να κάνει άμεσα το ταξίδι προς την Αθήνα εάν δεν τα λάβει, έργο που το έχουμε ξαναδεί...
Παράλληλα θέλει να διοριστεί και ο νέος γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων, ο οποίος, σημειωτέον, είναι κυρίως δικής του επιλογής.
Την ίδια ώρα, πάντως, το υπουργείο Εργασίας, μετά και τις έντονες αντιδράσεις, είναι έτοιμο να κάνει πίσω και επεξεργάζεται πλέον δέσμη τουλάχιστον τριών μέτρων με στόχο «και τα αναγκαία έσοδα για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης να εισπράττονται και η επιβάρυνση να μην έχει δημευτικό αποτέλεσμα για το εισόδημα των επαγγελματιών».
Ειδικότερα και σύμφωνα με πληροφορίες, στελέχη της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Ασφάλισης σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Εσόδων κοστολογούν το ενδεχόμενο μιας μεταβατικής εφαρμογής των αλλαγών στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών, ώστε από το 2019 και μετά, όλοι οι ασφαλισμένοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι και μισθωτοί (μαζί με τους εργοδότες) να καταβάλλουν για κύρια ασφάλιση και υγεία 26,9% επί του φορολογητέου εισοδήματός τους.
Ήδη το σχέδιο που έχει παρουσιάσει ο Γιώργος Κατρούγκαλος προβλέπει μεταβατική περίοδο για τις αλλαγές στους αγρότες, με την αρχή να γίνεται από το 2016. Συγκεκριμένα, οι εισφορές των αγροτών για την κύρια ασφάλιση, από 7% αυξάνονται εντός του τρέχοντος έτους σε 10%. Στόχος είναι το 2019 το ποσοστό να ανέλθει στο 20%.
Το σχέδιο προβλέπει επίσης ότι από το 2017 θα υπάρχει κατάργηση των ασφαλιστικών κλάσεων, βάσει των οποίων υπολογίζονται σήμερα οι εισφορές, προκειμένου οι κρατήσεις να γίνονται επί του πραγματικού εισοδήματος. Πηγές από το υπουργείο Εργασίας αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο να προβλεφθεί αντίστοιχη μεταβατική περίοδος και για τους αυτοαπασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι στο μεσοδιάστημα δεν θα υπάρξει μείωση των εσόδων των ταμείων.
Παράλληλα, εξετάζεται το ενδεχόμενο για τους νέους επιστήμονες (ηλικίας έως 30 ετών) αλλά και τους ελεύθερους επαγγελματίες με επιχειρηματική δραστηριότητα έως πέντε χρόνια να προβλεφθεί ένα κατώτατο όριο, βάσει του οποίου θα υπολογίζονται οι εισφορές. Για τους αγρότες, το σχέδιο ήδη προβλέπει χαμηλότερο όριο στα 486 ευρώ τον μήνα, έναντι 568 ευρώ που ορίζει για όλους τους υπόλοιπους. Πλέον, δεν αποκλείεται το όριο αυτό να πέσει χαμηλότερα, με τους εκπροσώπους των επιστημονικών φορέων, με τους οποίους συναντήθηκε χθες η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, να θέτουν ως κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα τα 400 ευρώ.
Για τα μεσαία και υψηλά εισοδήματα (π.χ. άνω των 20.000 ευρώ, καθώς μέχρι αυτό το ποσό οι νέες εισφορές θεωρούνται ανεκτές) εξετάζεται η επιβολή «κλιμακωτού κόφτη», που θα επιβάλλεται στη συνολική επιβάρυνση από τις φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις του επαγγελματία. Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει τρεις «κόφτες», που θα αυξάνονται προοδευτικά με την αύξηση του ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος.
Κεντρικός στόχος είναι με το νέο σύστημα εισφορών τα έσοδα να είναι τουλάχιστον στα ίδια επίπεδα με σήμερα, αν όχι αυξημένα, καθώς το σύστημα δεν αντέχει νέες «μαύρες τρύπες».
Υπάρχουν όμως και στελέχη που απορρίπτουν το ενδεχόμενο επιβολής ανώτατου πλαφόν στο τελικό ποσό που θα αντιστοιχεί στην εισφορά υπέρ του ΕΟΠΥΥ, η οποία ορίζεται για όλους τους ασφαλισμένους στο 6,9% επί του φορολογητέου εισοδήματος.
Στις προθέσεις των εταίρων πάντως είναι να υλοποιηθούν συγκεκριμένοι στόχοι, όσον αφορά το ασφαλιστικό και δημοσιονομικό. Ζητούν δηλαδή:
♦ Κατάργηση του εφάπαξ και αντικατάσταση του ΕΚΑΣ από τη βασική σύνταξη, η οποία όμως θα συναρτάται με εισοδηματικά κριτήρια, όπως και οποιαδήποτε παρέκκλιση από τους βασικούς κανόνες συνταξιοδότησης.
♦ Επιπλέον μέτρα για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού, τόσο του προϋπολογισμού του 2016 (για τον οποίο διατυπώνουν επιφυλάξεις όσον αφορά τα πρωτογενή αποτελέσματα) όσο και για τη διάρκεια του μεσοπρόθεσμου προγράμματος.
Επίσης επισημαίνουν ότι το κυβερνητικό προσχέδιο για το νέο ασφαλιστικό δεν είναι κοστολογημένο, ενώ τονίζουν πως το νέο ασφαλιστικό δεν προβλέπει έναν «οδικό χάρτη» για την κατάργηση του ΕΚΑΣ.
Παράλληλα πιέζουν για χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης σε όλες τις συντάξεις, ενώ δέχονται ίσως μία περιορισμένη αύξηση των εργοδοτικών εισφορών το πολύ κατά 1% με μία παράλληλη μείωση των επικουρικών συντάξεων.
Το πιο εξωφρενικό, όμως, είναι ότι επιμένουν σε χαμηλότερη από τα 384 ευρώ εθνική σύνταξη και να δίδεται με 20 έτη ελάχιστο χρόνο ασφάλισης (και όχι με 15) και σε κάθε περίπτωση με εισοδηματικά κριτήρια, ενώ στο στόχαστρο έχει μπει και το εφάπαξ.
Πέραν όμως των προαναφερθέντων, για να έχει αίσιο τέλος η αξιολόγηση, εκτός από το ασφαλιστικό, κυβέρνηση και κουαρτέτο πρέπει να συμφωνήσουν σε μια σειρά φορολογικά και άλλα ζητήματα, που εκκρεμούν και έχουν μείνει στη μέση. Η λίστα περιλαμβάνει:
1 Φόρους εισοδήματος: Η κυβέρνηση καλείται να επανεξετάσει φοροαπαλλαγές που σήμερα ισχύουν, όπως για άτομα με 80% αναπηρία, ΕΚΑΣ, επίδομα ανεργίας, γονικές παροχές και δωρεές. Πρέπει να παρουσιάσει νέο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, να επεκτείνει τον ΦΠΑ στα νησιά, να αλλάξει την κλίμακα φόρου για το 2016 και για τα ενοίκια, αλλά και να αποφασίσει για ενσωμάτωση της «έκτακτης» εισφοράς αλληλεγγύης από το 2016.
2 Ακίνητα: Πρέπει να ανακοινωθούν οι νέες αντικειμενικές τιμές της εφορίας και από 1.1.2017 να εξισωθούν με τις εμπορικές αξίες. Ο ΕΝΦΙΑ θα αλλάξει, για έσοδα τουλάχιστον 2,650 δισ. ευρώ και πάλι. Επιπλέον, πρέπει να «τρέξουν» διασταυρώσεις ανάμεσα στα δεδομένα του Ε9 και του Κτηματολογίου.
3 Νέο Περιουσιολόγιο: Έπρεπε να έχει παρουσιαστεί από τον Νοέμβριο.
4 Νέος γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων: η θέση χηρεύει από τον Οκτώβριο, ο διορισμός νέου ΓΓΔΕ πάει από εβδομάδα σε εβδομάδα και η τρόικα έχει απειλήσει να μην επιστρέψει, αν δεν διοριστεί πρώτα ο διάδοχος της κυρίας Σαββαΐδου.
5 Πλαστικό χρήμα: Από τον Οκτώβριο έπρεπε η κυβέρνηση να εγκρίνει ολοκληρωμένο σχέδιο σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος και τον ιδιωτικό τομέα, για την προώθηση και τη διευκόλυνση της χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών και τη μείωση της χρήσης μετρητών. Το σχέδιο αυτό πρέπει να τεθεί σε ισχύ τον Μάρτιο του 2016.
6 «Μαύρες λίστες» οφειλετών: Από τον Οκτώβριο του 2015, όσοι χρωστούν φόρους και ασφαλιστικές εισφορές για περισσότερους από τρεις μήνες σε εφορία και ασφαλιστικά Ταμεία θα βλέπουν τα ονόματά τους να δημοσιοποιούνται και να αποκλείονται από την αγορά.
7 Αδήλωτες καταθέσεις: Από τον Νοέμβριο θα έπρεπε να ψηφιστεί πλέγμα μέτρων για τις αδήλωτες καταθέσεις, με νομοσχέδιο για την εθελοντική αποκάλυψη («χωρίς αμνηστευτική διάταξη», όμως, όπως τονίζεται στο μνημόνιο), ανταλλαγή πληροφοριών από τα κράτη της Ε.Ε. κ.λπ.
8 Όταν ληφθούν οι αποφάσεις για το ασφαλιστικό και το νέο φορολογικό, η κυβέρνηση καλείται να παρουσιάσει και νέο Μεσοπρόθεσμο 2016-2019. Θα προβλέπει γνωστά, αλλά και «κρυφά» μέτρα της τάξεως των τριών δισ. ευρώ, που θα πρέπει να εξειδικευτούν και να ανακοινωθούν.
Κάτω από 5,5% έως 19% οι αντικειμενικές αξίες
Αμετάβλητες ή μειωμένες μόνο στις «φθηνές» περιοχές κρατάει τελικά το υπουργείο Οικονομίας τις αντικειμενικές τιμές ακινήτων, μετά την ανακοίνωση της σχετικής υπουργικής απόφασης. Το αποτέλεσμα είναι σε όποιες μεταβιβάσεις διενεργούνται να καταβάλλεται πολύ υψηλότερος φόρος, δεδομένου ότι ο φόρος υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες. Όπως είναι φανερό, τα τζιμάνια του Οικονομικών φαίνεται να μην λαμβάνουν υπόψη τους τις συνθήκες στην κτηματαγορά και κατ’ επέκταση τις εμπορικές τιμές που ισχύουν σήμερα.
Έτσι με βάση την υπουργική απόφαση σχεδόν ένα στα δύο ακίνητα αποκτά νέα αντικειμενική αξία μειωμένη από 5% έως 19%, καθώς το υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε για τα ακίνητα με τιμή ζώνης έως 650 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και για τα πολύ ακριβά ακίνητα αντικειμενικής αξίας πάνω από 4.050 ευρώ το τετραγωνικό να μην υπάρξει καμία μεταβολή. Η αναπροσαρμογή γίνεται με αναδρομική ισχύ από τις 21.5.2015, όπως είχε ζητήσει το ΣτΕ.
Οι νέες τιμές, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να δημοσιοποιηθούν τις προσεχείς μέρες και να έχουν αναδρομική ισχύ. Οι μειώσεις στις τιμές ξεκινούν από το 5,5% και φθάνουν μέχρι το 19%.
Ειδικότερα οι νέες αναπροσαρμοσμένες τιμές διαμορφώνονται ως εξής:
1. Σε περιοχές με τιμές ζώνης έως 600 ευρώ οι αντικειμενικές αξίες θα παραμείνουν αμετάβλητές. Τα ακίνητα με τιμή έως και 600 ευρώ αποτελούν το 43% του συνόλου των ακινήτων.
2. Έως 7% μειωμένες θα είναι οι τιμές της εφορίας σε περιοχές όπου η τιμή ζώνης κυμαίνεται από 600 έως 1.000 ευρώ το τετραγωνικό.
3. Σε περιοχές με τιμή ζώνης από 1.000 έως 1.500 ευρώ η μείωση θα είναι της τάξης του 15,5%.
4. Σε περιοχές με τιμή ζώνης από 1.500 έως 2.000 ευρώ η μείωση θα είναι της τάξης του 19%.
5. Σε περιοχές με τιμή ζώνης από 2.000 έως 2.500 ευρώ το τετραγωνικό η μείωση θα είναι 18,5%.
6. Σε περιοχές από 2.500 έως 3.000 ευρώ το τετραγωνικό η μείωση θα είναι 16,5%.
7. Σε περιοχές από 3.000 έως 3.500 ευρώ το τετραγωνικό η μείωση θα είναι 9%.
8. Σε περιοχές με τιμή ζώνης από 3.500 έως 4.000 ευρώ η μείωση δεν θα ξεπερνά το 5,5%.
9. Από τα 4.000 ευρώ και πάνω οι αντικειμενικές αξίες διατηρούνται στα ίδια επίπεδα.