του Μάκη Ανδρονόπουλου
Η έννοια της πολιτικής οικονομίας συνίσταται κατά την εκπόνηση μιας σειράς μέτρων στην στάθμιση των πιθανών αντιδράσεων των υποκειμένων σε αυτά. Σχεδόν κανένα από τα μέτρα των τριών μνημονιακών προγραμμάτων δεν έλαβε υπ΄ όψιν του αυτόν τον παράγοντα, με αποτέλεσμα να βουλιάξει η οικονομία της χώρας στην ύφεση, στην ανεργία και στην εκθεμελίωση του παραγωγικού ιστού, ενώ στο πολιτικό επίπεδο οδήγησαν στην καταψήφιση της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και στην ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Τούτων λεχθέντων και επειδή επίκειται μια λαίλαπα φορολογικών αλλαγών, καταθέτουμε εδώ μερικές σκέψεις που ίσως φανούν χρήσιμες στον υπουργό φορολογίας.
Κάτι γενικό και σημαντικό που έχουν αγνοήσει ηλιθιωδώς όλες οι μεταπολιτιτευτικές κυβερνήσεις. Οι φόροι είναι δίκαιοι όταν ακολουθούν και είναι συμβατοί με το γενικότερο επίπεδο τιμών της οικονομίας. Δηλαδή, ένα τέλος κυκλοφορίας που είναι πάνω από το ελάχιστο μισθό πρέπει να ξέρεις ποιον καλείς να το πληρώσει. Δεν είναι για όλους το ίδιο. Η φορολόγηση των πλουσίων δεν πρέπει να ισοπεδώνει αυτούς που δεν έχουν ρευστότητα, δηλαδή εισόδημα, αλλά να τους δίνει την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν ένα περιουσιακό στοιχείο που τους έτυχε ή που απέκτησαν σε μια καλή φάση της ζωής τους.
Η αριστεροσύνη της κυβέρνησης θα καταδειχθεί από την φορολογική μεταρρύθμιση. Η επιτυχία της δεν θα εξαρτηθεί από το πόσο επιθετική θα είναι προς τους φοροφυγάδες, τους νεόπλουτους και τους παλαιο-πλούσιους. Ούτε από το αν θα ικανοποιεί τα νούμερα των δανειστών, αλλά από το εάν θα συμβάλει θετικά στην διεύρυνση της φορολογικής βάσης μέσα από την δυνατότητα νομιμοποίησης εισοδημάτων. Θα καταδειχθεί αν είναι αναδιανεμητική έτσι ώστε να ανασυγκροτηθούν τα μεσαία στρώματα. Κάτι τέτοιο θα έχει θετικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και θα συρρικνώσει τη μαύρη εργασία…
Αντικειμενικές τιμές και νέος ΕΝΦΙΑ: Η κατάργηση των λεγόμενων αντικειμενικών τιμών το 2017 και η αντικατάστασή τους με τις εμπορικές θα τερματίσει την υποκριτική πολιτική δεκαετιών που υιοθετήθηκε εξ αιτίας της αδυναμίας του κράτους, να ελέγξει τις πραγματικές αξίες κατά τις συναλλαγές. Μέχρι τότε, γράφεται, πρόκειται σύντομα να εκδοθεί υπουργική απόφαση που θα επιβάλει αυξήσεις της τάξεως του 5%-10% σε περιοχές με πολύ χαμηλές τιμές ζώνης και μειώσεις έως και 20% σε περιοχές στις οποίες η εμπορική αξία των ακινήτων έχει καταρρεύσει. Δεν είναι κατανοητή η ενδιάμεση αυτή λύση και σε τι θα χρησιμεύσει. Πάντως, η κυβέρνηση πριν οιαδήποτε κίνηση οφείλει να σταθμίσει τις επιπτώσεις στους ισολογισμούς των τραπεζών, στις προσημειώσεις των ακινήτων έναντι δανείων κ.ο.κ. Αυτά πρέπει να βγει να τα εξηγήσει, διότι το σκηνικό θα αλλάξει δραματικά, και με τα distress funds να καραδοκούν θέλει λίγο ειλικρίνεια. Ας φωνάξει ο υπουργός ένα ειδικό να του εξηγήσει και μετά ας καταλάβει, ας δει και δυο μέτρα μακρύτερα, διότι η αδυναμία αυτή έχει ήδη πληρωθεί πολύ ακριβά.
Άλλωστε κι ο αντικαταστάτης του ΕΝΦΙΑ θα εξαρτηθεί από αυτές τις αποφάσεις. Η θέσπιση ενός αφορολόγητου ορίου 20.000-50.000 ευρώ, χωρίς να πειραχθεί ο εισπρακτικός στόχος των 2,650 δισ. ευρώ, δεν λέει τίποτε. Ο φόρος δεν θα πρέπει να είναι χρηματιστηριακού χαρακτήρα. Αν δηλαδή στη γειτονιά μου, μετά την κρίση, δυο εργολάβοι έρθουν και χτίσουν τρεις πολυτελείς πολυκατοικίες με μεζονέτες και τις πουλήσουν σε αυτούς που θα φέρουν τα λεφτά τους απ΄ έξω και έτσι, ανεβάσουν τις εμπορικές τιμές στην περιοχή, θα ανέβει ο νεοΕΝΦΙΑ του απλού συνταξιούχου στη γωνία που μένει σε παλιό διαμέρισμα. Ο φόρος πρέπει να σχετίζεται και με την δυνατότητα του άλλου να τον πληρώσει και να ζήσει.
Αφορολόγητο θα «χτίζεται» μόνο μέσω τράπεζας ή κάρτας, αλλά αυτό τι επιπτώσεις θα έχει; … στη νομισματική κυκλοφορία, στον πληθωρισμό κλπ και τι συνέπειες θα υπάρχουν στην οικονομία και στην κοινωνία… Γιατί εκτός από το σουπερ μάρκετ, το βενζινάδικο και σε ότι άλλο πληρώνεται σε ταμείο, δεν φαντάζομαι να περιμένετε να πληρωθεί ο υδραυλικός που έρχεται για 10 λεπτά και παίρνει 50 κερατιάτικα (διότι έτσι το καταλαβαίνει ο εργαζόμενος) να του πληρώσει 23%. Οπότε πάλι μια τρύπα στο νερό…
Αυτοκίνητα: Η συνολική επανεξέταση του φορολογικού καθεστώτος για τα αυτοκίνητα είναι εύλογη και αναγκαία. Προς το παρόν, το 1,2 εκατ. πινακίδες παραμένει παρκαρισμένο στις εφορίες, καθώς οι εκπτώσεις που κάνατε στα τέλη δεν είναι λειτουργικές, απλώς είναι κοροϊδία. Πρέπει να καταλάβετε ότι αυτός που δεν πληρώνει τα 660 ευρώ, δεν θα πληρώσει και τα 630. Η ιδέα σύνδεσης των τελών με το χιλιόμετρο είναι άκρως ταξική, κατά των φτωχών. Σκεφτείτε!
Ενοίκια: Εννοείται ότι οι προβλεπόμενες αυξήσεις συντελεστών από το 11% στο 15% στα 12000 ευρώ, και από το 33% στο 35% θα δημιουργήσει κι άλλη φοροδιαφυγή, διότι ο φόρος είναι άδικος με τα δύο κλιμάκια. Μια φορολογική κλίμακα για τα ενοίκια, με περισσότερους συντελεστές και κλιμάκια μοιάζει πιο δίκαιη, αλλά να ξεκινάει από πολύ πιο χαμηλά και στο φόρο και στο εισόδημα. Δηλαδή, η κλίμακα να εμπεριέχει κίνητρα νομιμοποίησης τους εισοδήματος και όχι ποινή απόκτησής του.
Η Εισφορά Αλληλεγγύης αποτελεί πια μετά από τόσα χρόνια ντροπή και ληστεία, ειδικά τώρα με την επικείμενη αναδρομική αύξησή της.
Στη φορολογία εισοδήματος ισχύουν όσα έχουμε ήδη πει. Μια ενιαία φορολογική κλίμακα όπου θα αθροίζονται και θα φορολογούνται όλα τα εισοδήματα μπορεί να αποβεί καταστροφική για τους πολλούς, εκτός κι αν την φτιάξει ο δίκαιος θεός… Οι 716 φοροαπαλλαγές των 3 δισ. ευρώ ετησίως που θα επανεξεταστούν πρέπει να σταθμιστούν και υπό το πρίσμα της ανθρωπιστικής καταστροφής που έχει συντελεστεί. Τα χρέη για τα στεγαστικά δάνεια που πληρώνονται πρέπει να επανέλθουν στις φοροαπαλλαγές.
Οι προκαταβολές φόρου ελεύθερων επαγγελματιών αποτελούν μια εκδικητική γενοκτονία και η υπερφορολόγηση των επιχειρήσεων είναι αυτοκτονική. Ο ΦΠΑ στα νησιά όπως εφαρμόζεται θα παράξει νέα φοροδιαφυγή. Για τους αγρότες, η προκαταβολή φόρου εισοδήματος που αυξάνεται από το 55% στο 75% φέτος και αύξηση του φορολογικού συντελεστή από το 13% στο 20% μοιάζει δίκαιη, αλλά πρέπει να υπάρξει ένα σταθερό σύστημα στάθμισης των προβλημάτων του επαγγέλματος (καιρός, τιμές κλπ).
To περιουσιολόγιο έτσι όπως ακούγεται και όπως συζητιέται στην κοινωνία, στα μεσαία (;) στρώματα, θα είναι μια αποτυχία. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι προσβάλλονται από όσα υποτίθεται ότι θα ζητά να δηλωθούν. Χρειάζεται επιτηδειότητα ώστε να μην χαθεί η ουσία ενός κρίσιμου διαρθρωτικού μέτρου. Σκεφτείτε πολύ, συζητείστε με ανθρώπους και ειδικούς. Μην το κάνετε θηλιά για τους εν τάξει πολίτες και φορολογούμενους
Τα αδήλωτα εξωτερικού γράφεται ότι τα έχουν έκπτωση 70% από το φόρο εισοδήματος της χρονιάς που δεν δηλώθηκαν αν επενδυθούν σε κρατικά ομόλογα, και 20% αν γίνουν κατάθεση σε τράπεζα. Σε ποια ομόλογα; Σε αυτά που βουλιάξανε τις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία και το κράτος ή σε νέα που θα εγγυάται ποιος; Μην βιαστείτε. Προηγούνται άλλα πράγματα και κυρίως αυτό που λέγεται ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ, μια έννοια που δεν είναι και τόσο κατανοητή στην αριστερά. Προηγείται η αξιολόγηση, η ρύθμιση του χρέους, οι ιδιωτικοποιήσεις, ο αναπτυξιακός… και μετά θα έρθουν τα λεφτά.